Από το γραφείο του στο φαραωνικό «Λευκό Παλάτι» θα παρακολουθήσει τις ομοσπονδιακές εκλογές που διεξάγονται σήμερα στη Γερμανία ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ο τούρκος πρόεδρος γνωρίζει καλά ότι η πορεία των γερμανοτουρκικών – και κατ’ επέκταση των ευρωτουρκικών – σχέσεων θα καθοριστεί από το εκλογικό αποτέλεσμα και δη από τις μετεκλογικές συνεργασίες.
Ο παράγων «Τουρκία» έχει ξεχωριστή θέση
Η αποχώρηση της Ανγκελα Μέρκελ από τη γερμανική καγκελαρία μετά από 16 χρόνια ηγεμονίας σηματοδοτεί μια «νέα εποχή» για την ισχυρότερη οικονομικά χώρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Στην προεκλογική ατζέντα η εξωτερική πολιτική δεν είχε μείζονα σημασία, ωστόσο ο παράγων «Τουρκία» έχει διαχρονικά ξεχωριστή θέση.
«Παρότι δεν βρίσκεται στην κορυφή, η Τουρκία κατέχει εξέχουσα θέση στις σχετικές συζητήσεις για τη γερμανική εξωτερική πολιτική. Η σημασία της Τουρκίας για τις διεθνείς σχέσεις της Γερμανίας αντανακλάται στη συχνή αναφορά της χώρας στις πολιτικές συζητήσεις, στις αναφορές των μέσων ενημέρωσης, αλλά και στα προεκλογικά προγράμματα των μεγάλων πολιτικών κομμάτων» τονίζει ο Ρόναλντ Μεϊράντους.
Στο κείμενο πολιτικής με τίτλο «Η Τουρκία στις γερμανικές εκλογές του 2021» που δημοσίευσε το ΕΛΙΑΜΕΠ, ο γερμανός πολιτικός αναλυτής εκτιμά ότι είναι πιθανόν να χρειαστεί η συνεργασία τριών κομμάτων για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Στην περίπτωση αυτή, μπορεί να βρεθούν στο κυβερνητικό σχήμα τρία κόμματα με διαφορετική αντίληψη περί Αγκυρας.
Στο τρίπτυχο «ψήφοι, εμπόριο, μετανάστευση» συμπυκνώνονται οι βασικότεροι λόγοι για τους οποίους η Αγκυρα είναι σημαντική για το Βερολίνο. Στη Γερμανία ζουν περίπου επτά εκατομμύρια Τούρκοι, οι οποίοι εκτός των λοιπών δραστηριοτήτων τους είναι ψηφοφόροι. Οι διμερείς γερμανοτουρκικές οικονομικές σχέσεις είναι αρκετά ανεπτυγμένες, ενώ το γεγονός ότι η Τουρκία φιλοξενεί εκατομμύρια πρόσφυγες και μετανάστες, που κατά κύριο λόγο επιθυμούν να φτάσουν σε γερμανικό έδαφος, εκτιμάται ιδιαιτέρως.
Στο προεκλογικό τους μανιφέστο, οι Χριστιανοδημοκράτες (CDU) υπογράμμισαν ότι «με εμάς δεν θα υπάρξει ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ», τονίζοντας ωστόσο την ανάγκη για μια «στενή εταιρική σχέση» με την Αγκυρα.
Οι Σοσιαλδημοκράτες (SPD), στελέχη των οποίων αναλαμβάνουν συνήθως το υπουργείο Εξωτερικών όταν το κόμμα μετέχει σε κυβερνητικούς συνασπισμούς, αφιέρωσαν μικρό μέρος στην Τουρκία, δίχως αναφορά στα περί ένταξης. «Παρακολουθούμε με ανησυχία τις εξελίξεις της εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής της τουρκικής κυβέρνησης. Η Τουρκία πρέπει να σέβεται τις αρχές του κράτους δικαίου, της δημοκρατίας και του διεθνούς δικαίου». Τον τερματισμό των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία ζητεί το Φιλελεύθερο Κόμμα (FDP), σημειώνοντας όμως την ανάγκη για «στενή συνεργασία» στον τομέα της ασφάλειας και της οικονομίας.
Από την άλλη, το αριστερό Die Linke, αν και δεν έχει σαφή θέση στο θέμα της ευρωπαϊκής προοπτικής, εστιάζει στην κατάσταση της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία. Υπερτονίζει την ανάγκη ακύρωσης της συμφωνίας για το Προσφυγικό (2016), ενώ ζητεί και τον τερματισμό των εξαγωγών στρατιωτικού εξοπλισμού στην Τουρκία. Στη συμφωνία για το Προσφυγικό εναντιώνονται και οι Πράσινοι, οι οποίοι καταγγέλλουν εξίσου την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου στην Τουρκία, ενώ ζητούν επαναφορά του πολιτικού διαλόγου και της ειρηνευτικής διαδικασίας για το Κουρδικό.
Το ζήτημα της πώλησης των έξι υποβρυχίων
Μετά τη σφοδρή επιθετικότητα της Τουρκίας εναντίον της Ελλάδας το θέρος του 2020, Πράσινοι και Die Linke ζήτησαν την ανάκληση της άδειας εξαγωγής έξι υποβρυχίων τύπου 214 προς την Τουρκία. Τον περασμένο Νοέμβριο που επισκέφθηκε την Γερμανία, ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας συναντήθηκε μεταξύ άλλων με στελέχη των συγκεκριμένων κομμάτων. Μετά τις συναντήσεις, διπλωματικές πηγές επεσήμαναν ότι το ελληνικό αίτημα για μη εξαγωγή τον υποβρυχίων βρήκε θετική ανταπόκριση και πως «ακόμα και οι πιο διστακτικοί συνομιλητές έδειξαν κατανόηση για τις ελληνικές θέσεις και εξέφρασαν τον προβληματισμό τους για τη συμπεριφορά της Τουρκίας».
Ο πιο «εφιαλτικός» συνασπισμός για τον Ερντογάν
Ποιος είναι ο πιο ανεπιθύμητος μετεκλογικός συνασπισμός για την Τουρκία; Οπως έγραψε η Καρολίνα Ντρίτεν στη «Welt», μια συμμαχία SPD, Πρασίνων και Die Linke θα προκαλούσε προβλήματα στον Ταγίπ Ερντογάν. Ωστόσο, το ερώτημα που θέτει η δημοσιογράφος είναι κατά πόσον το Die Linke θα μπορούσε να επιβάλει τις θέσεις του στην εξωτερική πολιτική.
Ισως πάλι, η άποψη της Φούντα Τεκίν, εμπειρογνώμονος σε θέματα Τουρκίας, ότι «η Αγκυρα δεν χρειάζεται να φοβάται ότι θα υπάρξουν θεμελιώδεις αλλαγές αμέσως μετά τις εκλογές», να ανταποκρίνεται περισσότερο στην πραγματικότητα.
