Σήμερα στην Αθήνα μπορούσε κανείς να δει ένα κόκκινο ποτάμι από μηχανάκια.
Και κόσμο να τους χειροκροτά.
Ήταν οι διανομείς που εργάζονται στην πλατφόρμα efood που διεκδίκησαν εργασιακή αξιοπρέπεια.
Αφορμή ήταν τα όσα έγιναν με το αίτημα της εταιρείας να δεχτούν να εργάζονται ως «ελεύθεροι επαγγελματίες» αντί για μισθωτοί, όμως διαμαρτύρονταν και για διάφορα άλλα προβλήματα που έχουν ως εργαζόμενοι.
Όμως, το βασικό με αυτή την κινητοποίηση ήταν ότι έφερε στο προσκήνιο τα προβλήματα των εργαζομένων σε τέτοιες πλατφόρμες, που ολοένα και επεκτείνονται τα τελευταία χρόνια.
Γιατί τις υπηρεσίες αυτές τις χρησιμοποιούμε όλοι, όταν παραγγέλνουμε κάτι.
Όμως, λίγες φορές καθόμαστε να σκεφτούμε ποια είναι η πραγματική εργασιακή συνθήκη αυτών των ανθρώπων.
Ανθρώπων που δεν κάνουν αυτή τη δουλειά για χαρτζιλίκι στον ελεύθερο χρόνο τους, αλλά σαν τη βασική τους απασχόληση.
Και που εργάζονται σε σκληρές συνθήκες, στον δρόμο, είτε με καλό είτε με κακό καιρό, με χαμηλές σχετικά αμοιβές, με πίεση και από την εργοδοσία και από τους πελάτες.
Και που ξεχνάμε ότι σε όλη την περίοδο της πανδημίας, ειδικά όταν υπήρχε λοκντάουν ήταν εργαζόμενοι «πρώτης γραμμής» που κάλυπταν μια ουσιώδη ανάγκη της κοινωνίας.
Όμως, φαίνεται ότι στα μάτια ορισμένων εργοδοτών, εργαζόμενος σημαίνει άνθρωπος χωρίς δικαιώματα.
Ακόμη και τα λίγα δικαιώματα που εξασφαλίζουν και σήμερα οι μισθωτοί εργαζόμενοι, καθώς – κακά τα ψέματα – το εργατικό δίκαιο από την εποχή των μνημονίων και μετά έχει επιδεινωθεί.
Είναι η εργοδοτική κουλτούρα που αντιμετωπίζει τον εργαζόμενο μόνο ως «κόστος εργασίας» και αναζητά τρόπους ώστε να το περιορίζει αυτό, με κάθε τρόπο, έμμεσο και άμεσο.
Και ένας από αυτούς είναι να «βαφτίζεις» τους μισθωτούς «ελεύθερους επαγγελματίες».
Ουσιαστικά για να μην αναλαμβάνεις δέσμευση απέναντί τους.
Και να τους μεταφέρεις κόστη και ευθύνες!
Μόνο που μια τέτοια εργοδοτική κουλτούρα δεν είναι δρόμος ούτε για δικαιότερη κοινωνία ούτε για οικονομική ανάπτυξη.
Είναι δρόμος για μια κοινωνία με μεγαλύτερες ανισότητες, περισσότερη επισφάλεια και τελικά μικρότερη πραγματική κοινωνική πρόοδο.
Κάποια στιγμή πρέπει να το καταλάβουμε όλοι: ο πολυτιμότερος πόρος της οικονομίας και άρα το πολυτιμότερο κεφάλαιο κάθε επιχείρησης είναι οι εργαζόμενοί της.
Το να σέβεσαι τα δικαιώματά τους και να τους προσφέρεις αξιοπρεπείς όρους εργασίας και αμοιβής είναι η πραγματική «συνταγή της επιτυχίας».
Διαφορετικά είσαι και άδικος και τελικά ευάλωτος.
Γιατί η κοινωνία πια είναι όλο και πιο ευαίσθητη στις συνθήκες εργασίες που παράγουν τα προϊόντα και οι υπηρεσίες που παράγονται.
Φάνηκε αυτό όταν οι πολυεθνικές της ένδυσης αναγκάζονταν να διακόπτουν σχέσεις με προμηθευτές και υπεργολάβους που στηρίζονταν στην υπερεκμετάλλευση των εργαζομένων τους σε περιοχές όπως η Νοτιοανατολική Ασία.
Το αντιλαμβάνονται σε διάφορες χώρες οι «πλατφόρμες» όταν συνειδητοποιούν πόσο εύκολο είναι να βρεθούν αντιμέτωπες με μαζική φυγή πελατών, εάν αποκαλυφθεί ότι κακομεταχειρίζονται τους εργαζομένους τους.
Το συνειδητοποίησε και η efood όταν είδε ένα κύμα αποσυνδέσεων από την πλατφόρμα της.
Όμως, πέραν αυτών πρέπει να πούμε ότι το σημερινό κόκκινο ποτάμι από μηχανάκια στην Αθήνα, στέλνει και ένα μήνυμα ακόμη.
Δείχνει πώς μπορεί να αναπτυχθεί συλλογικότητα και αλληλεγγύη ακόμη και σε χώρους δύσκολους ως προς τις εργασιακές συνθήκες.
Και αυτό κανείς δεν πρέπει να το προσπεράσει.
Σε κάθε περίπτωση το βασικό είναι ότι αναδείχτηκε ένα συνολικότερο ζήτημα.
Έξοδος από την κρίση δεν μπορεί να γίνει με περισσότερη επισφάλεια, με κακές αμοιβές, με τη λογική «θέλω έναν εργαζόμενο-λάστιχο».
Είναι στρεβλή η λογική που ταυτίζει την ανάπτυξη με την «ευελιξία».
Ιδίως όταν η τελευταία μετατρέπεται σε εργοδοτική ασυδοσία.
Και αυτό σημαίνει ότι απέναντι σε τέτοια ζητήματα και όσοι ασκούν κυβερνητική εξουσία δεν πρέπει απλώς να προσπαθούν να μεταφέρουν την ευθύνη.
Εάν υπάρχουν κενά στο εργατικό δίκαιο ως προς την προστασία των εργαζομένων στις πλατφόρμες από την ακραία επισφάλεια και εργοδοτική αυθαιρεσία αυτά πρέπει να καλυφθούν.
Γιατί στη σκληρή και δύσκολη δουλειά μόνο σεβασμός αναλογεί.
