Nύχτα της 6ης προς 7η Σεπτεμβρίου του 1955. Οι ελληνικές γειτονιές της Κωνσταντινούπολης μετατρέπονται σε πεδίο μάχης. Ενας όχλος χιλιάδων Τούρκων επιτέθηκε σε ελληνικά εμπορικά καταστήματα, κατέστρεψε ναούς, οικίες και νεκροταφεία και κακοποίησε Ελληνες, με τις τουρκικές δυνάμεις ασφαλείας να παρακολουθούν αδιάφορες τα τεκταινόμενα.
Η αφορμή αυτής της ανηλεούς επίθεσης είχε «κατασκευαστεί» λίγες ώρες νωρίτερα, στην Ελλάδα, με μία έκρηξη στο τουρκικό προξενείο στη Θεσσαλονίκη, η οποία προκάλεσε μικρές υλικές ζημιές και η οποία εξ αρχής έφερε έντονα τα στοιχεία της προβοκάτσιας, όπως και τελικώς αποδείχθηκε. Στο φόντο υπήρχε φυσικά η τριμερής διάσκεψη του Λονδίνου, μεταξύ Βρετανίας, Ελλάδας και Τουρκίας για το ζήτημα της Κύπρου.
Εξήντα έξι χρόνια μετά τη μαύρη αυτή σελίδα της Ιστορίας, αυτό το πογκρόμ, για το οποίο αργότερα ο Αντνάν Μεντερές δικάστηκε (είχε προηγηθεί η ανατροπή του με στρατιωτικό πραξικόπημα τον Μάιο του 1960), η εθελοντική ομάδα Ρωμηών Πράξεις διοργανώνει στις 22 Σεπτεμβρίου στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο εκδήλωση με θέμα «Ο ρόλος της τέχνης στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης» σε συνεργασία με τον Δήμο Αλίμου, τον Δήμο Π. Φαλήρου και το Ιδρυμα Friedrich Naumann. Ομιλητές της εκδήλωσης θα είναι ο καθηγητής, συγγραφέας και κριτικός τέχνης, Μάνος Στεφανίδης, ο πρέσβης ε.τ. Αλέξης Αλεξανδρής, ενώ θα συντονίζει ο δημοσιογράφος και ανταποκριτής του Μega στην Κωνσταντινούπολη, Ανδρέας Ρομπόπουλος. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης θα γίνει προβολή αφιερώματος για τον προσωπικό φωτογράφο του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, Νίκο Μαγγίνα, ο οποίος έφυγε πρόσφατα από τη ζωή. «Η Ρωμηών Πράξεις είναι μια εθελοντική ομάδα που δημιουργήθηκε με σκοπό τη διατήρηση, διάδοση και ανάδειξη της πλούσιας ιστορίας και πολιτιστικής κληρονομιάς του Ελληνισμού της καθ’ ημάς Ανατολής» αναφέρει μιλώντας στο «Βήμα» η εκπρόσωπος της ομάδας, Ελισάβετ Χαριτωνίδου-Κόβη. «Τα τελευταία χρόνια έχουμε επικεντρωθεί στη μελέτη των Σεπτεμβριανών, που σημάδεψαν την πορεία του ελληνισμού της Κωνσταντινούπολης, αποτελώντας την αρχή της δημογραφικής του κατάρρευσης».
Οπως εξηγεί η κυρία Χαριτωνίδου-Κόβη, η ομάδα Ρωμηών Πράξεις προσπαθεί να εμβαθύνει στην ιστορική μνήμη μέσω της τέχνης. «Εχουμε διοργανώσει, για παράδειγμα, στο παρελθόν έκθεση ζωγραφικής με θέμα τα Σεπτεμβριανά στο Ιδρυμα Κακογιάννη, αλλά και θεατρικές παραστάσεις. Πιστεύουμε ότι το έργο τέχνης, εκτός από τον αισθητικό χαρακτήρα που φέρει, έχει και τη δυναμική να διαμορφώσει συνειδήσεις, να κάνει γνωστά τα γεγονότα. Δείτε για παράδειγμα την Γκουέρνικα του Πάμπλο Πικάσο».
Η ομάδα ακόμη προκήρυξε πανελλήνιο διαγωνισμό δοκιμίου με θέμα τα Σεπτεμβριανά, στον οποίο συμμετείχαν και τούρκοι συγγραφείς, ενώ στην κριτική επιτροπή για την απονομή των βραβείων συναντάμε προσωπικότητες όπως ο καθηγητής Γεώργιος Μπαμπινιώτης. Παράλληλα, προκηρύχθηκε και διαγωνισμός για το εικαστικό εξώφυλλο, το οποίο θα πλαισιώσει την έκδοση των δοκιμίων. Η ανακοίνωση των ονομάτων των νικητών θα πραγματοποιηθεί στη διάρκεια της εκδήλωσης στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, στις 22 Σεπτεμβρίου.
«Ο ρόλος της τέχνης στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης». Στις 22 Σεπτεμβρίου στις 20.00 στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο (Βασ. Σοφίας 22). Ωρα προσέλευσης 19.00.
