ΠαΣοΚ – Στο δρόμο της επιστροφής;

«Με τη δύναμη μίας

λέξης ξαναρχίζω τη ζωή μου»

Τζ. Έλιοτ

Στο εργαστήρι της γλώσσας, του λόγου και των συναισθημάτων, οι λέξεις κουβαλάνε μεγάλο φορτίο ενέργειας. Δύναμη που  ξαναρχίζεις τη ζωή σου, όπως αναφέρει ο ποιητής στους στίχους του για την «Ελευθερία».

Στην κούρσα για την αλλαγή ηγεσίας, η «παρκαρισμένη» λέξη ΠΑΣΟΚ, επανέρχεται στο προσκήνιο. Αναρωτιέται κανείς. Μήπως αυτή η μαγική λέξη, δώσει δύναμη, στο δρόμο της επιστροφής του ΠΑΣΟΚ, ως παράταξης εξουσίας; Σίγουρα όσοι αποφάσισαν να παροπλίσουν και να αντικαταστήσουν τη λέξη αυτή ισχυρίζονται ότι δεν έχουν σημασία οι «ταμπέλες». Αγνοούν όμως ότι το όνομα αποτελεί την ταυτότητα, τα χαρακτηριστικά σε άτομα ή συλλογικά υποκείμενα.

Στις τελευταίες δημοσκοπικές μετρήσεις ένας πλειοψηφικός αριθμός εκλογέων του ΚΙΝΑΛ, αναζητούν την επιστροφή της λέξης ΠΑΣΟΚ, στο προσκήνιο. Και καθώς φαίνεται το θέμα αυτό θα αποτελέσει ένα κρίσιμο ζήτημα πολιτικό στην κούρσα για την ηγεσία. Να σημειώσουμε ότι η ιστορία μας έχει διδάξει πολλά σχετικά με τις συγκυριακές αλλαγές στις «ταμπέλες» των πολιτικών παρατάξεων. Οι εφήμερες συναθροίσεις κομμάτων για εκλογικούς λόγους, κάτω από την ίδια πολιτική ομπρέλα, είναι φαινόμενο εφήμερο, συνήθως χωρίς αποτέλεσμα. Η διαδρομή του ΠΑΣΟΚ, από το 2012 που επεδίωξε, με τέτοιες συνεργασίες (από την Ελιά έως το ΚΙΝΑΛ), να αυξήσει την επιρροή στο εκλογικό σώμα, επιβεβαιώνει τον ισχυρισμό μας.

Αντικειμενικά, όπως καταγράφεται από τα γεγονότα το «παρκάρισμα» του ΠΑΣΟΚ, χάριν της συνύπαρξης στην ίδια πολιτική στέγη κομμάτων και κινήσεων (ΚΙΔΗΣΟ, μεταρρυθμιστές, σοσιαλδημοκράτες και όσοι δραπέτευσαν) όχι μόνον δεν διεύρυνε το εκλογικό αποτέλεσμα, αντίθετα έμεινε στάσιμο και απογοήτευσε το εκλογικό σώμα. Βέβαια ο αντίλογος ότι το ΚΙΝΑΛ είναι ΠΑΣΟΚ και χωρίς ΠΑΣΟΚ δεν υπάρχει ΚΙΝΑΛ, μοιάζει λίγο με ανέκδοτο.

Από τα παραπάνω προκύπτει το ερώτημα: Μπορεί η επιστροφή με το ΠΑΣΟΚ, ως ενιαίος, δημοκρατικός και πολυσυλλεκτικός πολιτικός χώρος, να αποτελέσει τη μαγική λέξη για να ξαναζωντανέψει η δημοκρατική παράταξη, καθώς αναφέρει ο ποιητής;

Ας ρίξουμε μια ματιά στις εξελίξεις που τρέχουν στην κούρσα για την αλλαγή εξουσίας.

Η παράταξη επωμίσθηκε όλες τις αμαρτίες της κακοδιαχείρισης στα δημόσια οικονομικά. Πλήρωσε δυσανάλογο πολιτικό κόστος από το 2012 έως το 2019. Από τα τρία κόμματα που διαχειρίστηκαν την κυβερνητική εξουσία αυτής της εποχής (ΠΑΣΟΚ-ΝΔ-ΣΥΡΙΖΑ), υπηρέτησαν τις μνημονιακές ρυθμίσεις των δανειστών κατά τον ίδιο  τρόπο, το μόνο συντριπτικά ζημιωμένο ήταν το ΠΑΣΟΚ. Στις σύγχρονες αναζητήσεις και τους πολιτικούς προβληματισμούς τα «έργα και οι ημέρες» της κάθε παράταξης αξιολογούνται από τους πολίτες με βάση τα νέα δεδομένα. Ο ιστορικός θα καταγράψει με αντικειμενικότητα τα γεγονότα αυτής της περιόδου.

Τι γίνεται όμως ακόμη και σήμερα και το ΠΑΣΟΚ βρίσκεται καθηλωμένο, στάσιμο και ανήμπορο;

Το ΠΑΣΟΚ, με τις όποιες συγκυριακές μεταμορφώσεις στην πολιτική του ταυτότητα, τα τελευταία χρόνια, τόσο στα εκλογικά αποτελέσματα, όσο και στις δημοσκοπικές μετρήσεις, καταγράφεται στην συνείδηση των πολιτών ως ένα μικρό κόμμα. Δύσκολο έως αδύνατο να ξεριζώσεις αυτή την καταγραφή από τη μνήμη του εκλογικού σώματος. Στο βαθμό που δεν ανατραπεί αυτή η κατάσταση, ο δρόμος της επιστροφής θα φαντάζει αδιέξοδος, και θα είναι γεμάτος από «τους Λαιστρηγόνας και τους Κύκλωπας». Ο Καβάφης όμως στο ποίημα του «Ιθάκη» στοχαστικά, δίνει ελπίδα και διέξοδο με ορισμένες προϋποθέσεις: «μη φοβάσαι, τέτοια στο δρόμο σου ποτέ δεν θα βρεις, αν μεν η σκέψις σου υψηλή, αν εκλεκτή συγκίνησης το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζει». Βασική προυπόθεση για την υπέρβαση, η ηγεσία να έχει «υψηλή σκέψη» και «συναισθήματα που να αγγίζουν το πνεύμα και το σώμα».

Σε αυτό το πνεύμα στις διαδικασίες ανάδειξης νέας ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, ακούγονται δηλώσεις και υποσχέσεις των υποψηφίων, ότι ως νέα ηγεσία ο δρόμος της επιστροφής του ΠΑΣΟΚ, στη διαχείριση των δημοσίων υποθέσεων είναι δυνατός. Υπάρχουν υποκειμενικές και αντικειμενικές συνθήκες που μπορούν να αλλάξουν την παγιωμένη κατάσταση στασιμότητας και παροπλισμού της δημοκρατικής παράταξης στη διακεκαυμένη ζώνη των μικρών κομμάτων.

Τι είναι όμως αυτό που βούλιαξε το ΠΑΣΟΚ με την έναρξη της μνημονιακής περιόδου; Βρέθηκε απροετοίμαστο, όπως και η χώρα. Ο τυφώνας μιας χρεοκοπημένης χώρας στο χείλος του γκρεμού συμπαρέσυρε τα πάντα. Τη «νύφη» πλήρωσε το ΠΑΣΟΚ, όπως λέει ο λαός. Και κλείσθηκε η δημοκρατική παράαξη στα τείχη της, διότι όλοι επιχείρησαν να την καταστρέψουν. Ακόμη και ο Γ. Παπανδρέου και οι κατά καιρούς γραμματείς της παράταξης αποχώρησαν. Και σαν τους κατατρεγμένους κλείσθηκε το ΠΑΣΟΚ στο καβούκι του και δεν λέει να «ξεμυτίσει», δε θέλει να ανοίξει την πόρτα στο λαό.

Ταιριάζουν εδώ πιστεύω οι σκέψεις του Ludwig Wittgenstein (Στοχασμοί Εδ. Στιγμή σελ. 33) για την κατάσταση του ΠΑΣΟΚ: «Μπορεί κανείς να φυλακιστεί σε ένα δωμάτιο με ξεκλείδωτη πόρτα, αν τυχόν η πόρτα ανοίγει προς το έξω και δεν του περνάει από το μυαλό να τραβήξει αντί να σπρώχνει».

Το μικρό κάστρο του ΠΑΣΟΚ, παρέμεινε αποξενωμένο από τις ζωντανές κοινωνικές και πολιτικές διεργασίες. Φυλακισμένες δυνάμεις του συναισθηματικού ΠΑΣΟΚ, φυλάνε το κάστρο.

Ο δρόμος της επιστροφής, για έξοδο του ΠΑΣΟΚ, από τη ζώνη του λυκόφωτος, θα κριθεί από το άνοιγμα της κομματικής πόρτας στην κοινωνία. Ο δρόμος της επιστροφής ως δύναμη εξουσίας στη διαχείριση των κοινών μας υποθέσεων, απαιτεί να «ξεριζωθεί» από τη συνείδηση του λαού ότι είναι ένα μικρό κόμμα, που όλοι το λογαριάζουν ως συμπλήρωμα δεξιά και αριστερά. Ο δρόμος της επιστροφής για αλλαγή στους κοινοβουλευτικούς συσχετισμούς στο Κοινοβούλιο και την κοινωνία, προϋποθέτει ηγεσία με «σκέψη υψηλή και εκλεκτή συγκίνηση», για να αγγίξει το πνεύμα και το σώμα του εκλογικού σώματος.

Προς τούτο όσοι διεκδικούν την ηγεσία οφείλουν να έχουν «σκέψεις υψηλές» και όχι ως σκέψη μονάχα το κυνήγι της κομματικής εξουσίας.

«Με τη δύναμη μιας λέξης ξαναρχίζω τη ζωή μου», αναφέρει ο ποιητής. Μήπως το ΠΑΣΟΚ αποτελεί μια τέτοια λέξη;

Η λέξη ΠΑΣΟΚ κουβαλάει ένα τεράστιο ιστορικό, πολιτικό και ιδεολογικό φορτίο. Μεγάλη εμπειρία στην τέχνη της διακυβέρνησης και στην παραγωγή πολιτικών στελεχών, που σήμερα αρκετοί «κοσμούν» τις τάξεις αντίπαλων παρατάξεων. (Ν.Δ.-ΣΥΡΙΖΑ)

Το ιδεολογικό, πολιτικό και κοινωνικό πρότυπο, μιας ιδιόμορφης σοσιαλδημοκρατίας του Νότου, αγκαλιάσθηκε πλειοψηφικά από το λαό μας για τρεις δεκαετίες. Διαμόρφωσε θεσμούς που αντέχουν στο χρόνο (αποκέντρωση κρατικών εξουσιών, ελευθερίες και δικαιώματα, ΕΣΥ, ΚΕΠ, Διαφάνεια, ΑΣΕΠ). Οι θεσμοί αυτοί που εκφράζουν συγκεκριμένες αξίες και πολιτικές, προσδιορίζουν ακόμη και σήμερα το κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι της Δημοκρατίας μας.

Γι’αυτό χάριν αστεϊσμού, αλλά και με σημαντική καταγραφή, στη μνήμη του κάθε πολίτη ακούς, τη φράση: «είμαστε όλοι ΠΑΣΟΚ». Η δημοκρατική παράταξη ενσαρκώνει την ίδια την κοινωνία μας με τα προτερήματα και τα μειονεκτήματά της.

Γεγονός είναι ότι περίπου, τα 2/3 του εκλογικού σώματος, από όλο το πολιτικό φάσμα, διαχρονικά μετά την μεταπολίτευση έχουν ψηφίσει μια, δυο φορές και πάνω ΠΑΣΟΚ.

Βέβαια και περίοδοι απογοήτευσης και αποτυχιών, σημάδεψαν την πορεία της δημοκρατικής παράταξης στον πόλεμο με τα «κακώς κείμενα» του καπιταλιστικού συστήματος, που ελίσσεται και εξαπλώνεται παντού σχεδόν «όπου γης», αλλά και τις παθογένειες του κράτους και του πελατειακού συστήματος.

Βασικός αντίπαλος ιδεολογικός και πολιτικός, ήταν και είναι, η Ν.Δ. και οι πολιτικές της. Στις περισσότερες μετρήσεις, η δημοκρατική παράταξη κατόρθωσε να κυριαρχήσει ιδεολογικά και πολιτικά και να επιβάλλει θεσμούς, ελευθερίες και δικαιώματα που συνθέτουν τη σύγχρονη Δημοκρατία μας.

Η παλινόρθωση της Ν.Δ., δεν άλλαξε τις πολιτικές της. Ακολουθεί τους νεωτερισμούς του καπιταλισμού, της καινοτομίας, τις απαιτήσεις της αγοράς και του χρηματοπιστωτικού συστήματος, στα πλαίσια των φιλελεύθερων πολιτικών.

Στην αντιπαράθεση με τη Ν.Δ., το ΠΑΣΟΚ έχει χάσει μεγάλο εκλογικό χώρο και κατά συνέπεια βρίσκεται στα μετόπισθεν. Πιστεύω ότι οι αξίες και οι αρχές που χαρακτηρίζουν το ΠΑΣΟΚ παραμένουν όμως επίκαιρες. Αδιάψευστοι μάρτυρες οι θεσμοί που κατοχύρωσε και αντέχουν στις δοκιμασίες και στο χρόνο. Οι ελευθερίες και τα δικαιώματα του πολίτη και των συλλογικών κοινωνικών υποκειμένων, που σήμερα περιορίζονται αντί να βελτιώνονται. Το βιοτικό επίπεδο του πολίτη που αντί να βελτιώνεται διαρκώς χειροτερεύει, κάτω από τη δαμόκλεια σπάθη του δικαίου της ανάγκης.

Το ιστορικό φορτίο της δημοκρατικής παράταξης δυστυχώς στις νέες γενιές είναι άγνωστο και αδιάφορο. Τα σύγχρονα προβλήματα μιας άνεργης νέας γενιάς, που οδηγείται στην μετανάστευση για μια καλύτερη ζωή, ζητάνε επίκαιρες απαντήσεις που να δίνουν αποτελεσματικές λύσεις.

Η δύναμη του λόγου και των λέξεων, όπως επισημαίνει το ποίημα του ο ποιητής, έχουν τεράστια ενέργεια και το πνεύμα ζητάει δράση. Οι υποψήφιοι για την εξουσία στο ΠΑΣΟΚ αναζητούν μία λέξη, που να προσδιορίζει το πολιτικό τους «στίγμα» και να συγκινεί μέλη, φίλους, αλλά και το εκλογικό σώμα. Οι πολιτικές παρατάξεις που έχουν ως στόχο την εξουσία, διαμορφώνουν για αυτό στρατηγικές εξουσίας. Συνθέτουν τον πολιτικό τους λόγο με απαντήσεις στα σύγχρονα προβλήματα και δεσμεύσεις για ένα καλύτερο αύριο. Δεν αρκούνται στην ξύλινη κομματική γλώσσα.

Στο μεγάλο εργοτάξιο της γλώσσας και του λόγου, αναζητούν οι υποψήφιοι αρχηγοί λέξεις κλειδιά, που θα συγκινήσουν το κομματικό ακροατήριο και το εκλογικό σώμα.

Δύο βασικά μηνύματα ακούγονται στην κούρσα ανανέωσης της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ.«Επιστροφή με το ΠΑΣΟΚ για την εξουσία» και «Μαζί για μία νέα περπατησιά». Οι παρακάνω λέξεις διανθίζονται οι πρώτες με την στρατηγική εξουσίας και αλλαγής των κοινοβουλευτικών συσχετισμών. Οι δεύτερες με την ενότητα  και τη συλλογικότητα της παράταξης για τη διαμόρφωση μιας νέας σοσιαλδημοκρατίας.

Πολιτικά οριοθετούνται οι λέξεις αυτές με τους πολιτικούς αντιπάλους ως ακολούθως. Η Ν.Δ. ως στρατηγικός, ιδεολογικός και πολιτικός αντίπαλος διαχρονικά του ΠΑΣΟΚ. Ο ΣΥΡΙΖΑ, ως η «άλλη αριστερά» που συγκυριακά εκπροσώπησε την κεντροαριστερά, ένεκα της κρίσης και των μνημονίων. Συγκυβέρνησε με την άκρα δεξιά και με τις αμφίσημες πολιτικές της έστρωσε το δρόμο της παλινόρθωσης της δεξιάς.

Η δυναμική και ο συμβολισμός που εκφράζουν οι παραπάνω λέξεις, οι οποίες πιστεύω ότι αλληλοσυμπληρώνονται, μπορούν να συμβάλουν στην υπέρβαση των εμποδίων και των αντιστάσεων στο δρόμο της επιστροφής του ΠΑΣΟΚ στην κεντρική πολιτική σκηνή.

Οι λέξεις αυτές, με το βαρύ ιστορικό, ιδεολογικό και πολιτικό φορτίο που κουβαλάει το ΠΑΣΟΚ, γκρεμίζουν τα κομματικά τείχη, και ανοίγουν την πόρτα για το μέλλον. Μπορεί η δημοκρατική παράταξη να ξαναρχίσει μια νέα ζωή. Και ίσως είναι η τελευταία της ευκαιρία. Ο φθινόπωρος που έρχεται είναι πολύ «ζεστός» σε πολιτικές εξελίξεις, αφού η οικονομία, η πανδημία και οι φυσικές καταστροφές, συνθέτουν ένα εκρηκτικό μείγμα.

Οι πολιτικοί αντίπαλοι, φαίνεται να διασφαλίζουν την κυριαρχία τους, ως συμπολίτευση και αξιωματική αντιπολίτευση στη βάση ενός δίπολου αντιπαράθεσης με «ξύλινη» γλώσσα και το παιχνίδι ο καλός  και ο κακός. Ο μόνος πολιτικός φορέας που μπορεί να ανατρέψει αυτό το δίπολο και να δώσει δημιουργική πνοή στη Δημοκρατία και την Πολιτεία μας, είναι η επιστροφή ενός σύγχρονου ΠΑΣΟΚ, μιας δημοκρατικής παράταξης που με τις ιδέες, την εμπειρία και τις πολιτικές της θα διαμορφώσει βήμα βήμα ένα νέο κοινωνικό και πολιτικό πλειοψηφικό ρεύμα με τις ιδέες της αλλαγής, της συμμετοχής και του εκσυγχρονισμού με ανθρώπινο πρόσωπο.