Ο πρόσφατος ανασχηματισμός σηματοδοτεί την επανεκκίνηση των δρομολογούμενων μεταρρυθμίσεων στον τομέα της Υγείας, που αναγκαστικά μπήκαν σε δεύτερο πλάνο στα χρόνια της πανδημίας. Ωστόσο δεν έπαψαν ποτέ να αποτελούν κυβερνητική προτεραιότητα. Αντιθέτως, η εξελισσόμενη υγειονομική κρίση ενίσχυσε την κυβερνητική ρητορική για άμεση αναδιάρθρωση.
Στην Αριστοτέλους που… γυρνάς
Ο «μπλε φάκελος» που έχει στα χέρια του ο νέος υπουργός Υγείας, Θάνος Πλεύρης, είναι βαρύς κυριολεκτικά και μεταφορικά: οι δρομολογούμενες αλλαγές είναι πολλές και οι αντιδράσεις που θα προκαλέσουν… νομοτελειακές – ιδίως εάν και όταν ανασυρθούν από το κυβερνητικό συρτάρι σχέδια όπως η Σύμπραξη του Δημόσιου με τον Ιδιωτικό Τομέα (ΣΔΙΤ).
Οι συνομιλητές του σκιαγραφούν έναν πολιτικό με γνώση του νευραλγικού αυτού χώρου – κατέχει άλλωστε διδακτορικό πάνω στο Δίκαιο της Υγείας ενώ παράλληλα μελετά εντατικά τα οικονομικά της Υγείας -, ο οποίος ως νομικός σύμβουλος του τέως υπουργού Υγείας Αδωνη Γεωργιάδη είχε επεξεργαστεί σχέδια που συμπεριελάμβαναν ριζικές αλλαγές στο νευραλγικό αυτό πεδίο με συμπληρωματική πλην όμως καθοριστική δράση του ιδιωτικού τομέα στο ΕΣΥ.
Θα μπορούσε κανείς να πει ότι αν και μεσολάβησαν επτά χρόνια και μια υγειονομική κρίση άνευ προηγουμένου, επέστρεψε την οδό Αριστοτέλους για να αναπληρώσει τον χαμένο χρόνο. Στο μεσοδιάστημα πάντως, εκείνοι που τον γνωρίζουν μαρτυρούν πως το ενδιαφέρον του παρέμεινε άσβεστο.
Στο μεταξύ τα τελευταία δύο χρόνια έχουν δημιουργηθεί (λόγω των δύσκολων συνθηκών που δικαιολογούσαν τις έκτακτες αποφάσεις) οι κατάλληλες προϋποθέσεις για να γίνουν τα πρώτα βήματα για αναβάθμιση της συνεργασίας με τον ιδιωτικό τομέα – όταν, για παράδειγμα, κατά το 3ο κύμα ιδιωτικές κλινικές εντάχθηκαν ακόμα και στο εφημεριακό σύστημα του ΕΣΥ και άνοιξε η πόρτα του Δημοσίου σε ιδιώτες γιατρούς.
Σήμερα, ο απολογισμός των συνεργασιών αυτών – που συμπεριλαμβάνονταν ούτως ή άλλως στο προεκλογικό σχέδιο της ΝΔ για το νέο ΕΣΥ – είναι δεδομένος και καθοριστικός για την επόμενη μέρα στον χώρο της Υγείας. Η μετάβαση όμως από το αναγκαστικό (λόγω των αναγκών που προέκυψαν εν μέσω πανδημίας) στο μόνιμο αναμένεται να είναι μια «κακοτράχαλη» (λόγω των βέβαιων αντιδράσεων) διαδρομή.
Αποτελεί άλλωστε κοινό μυστικό ότι αυτός είναι και ο λόγος που κατά το παρελθόν αντίστοιχες εξαγγελίες παρέμειναν σε εκκρεμότητα.
Συγχωνεύσεις – καταργήσεις – ενισχύσεις
Σε κάθε περίπτωση, ένα από τα σημαντικότερα «εργαλεία» για τις επιδιωκόμενες μεταρρυθμίσεις είναι ο Οργανισμός Διασφάλισης της Ποιότητας στην Υγεία, που παρότι ιδρύθηκε εν μέσω του πανδημικού κυκεώνα έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διαχείριση της υγειονομικής κρίσης με ειδικά κλιμάκια να επισκέπτονται νοσοκομεία της Περιφέρειας.
Ετσι, με στρατηγικό άξονα την αξιολόγηση των δομών Υγείας (δημόσιων και ιδιωτικών) και με πυξίδα την αποτελεσματικότητα και τη διαφάνεια, το ΕΣΥ παραμένει ο πυρήνας της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Ο ίδιος ο Πρωθυπουργός πάντως δεν έχει κρύψει ότι η πανδημία ανέδειξε τις δυνατότητες του ΕΣΥ – που παρέμεινε όρθιο – αλλά και τις παθογένειές του.
Συνεπώς και με προτεραιότητα στην αντιμετώπιση των επερχόμενων… κυμάτων που επιβάλλουν την ενίσχυση των δημόσιων δομών, η ηγεσία του υπουργείου αναμένεται να αξιοποιήσει και να αναβαθμίσει το πανδημικό «μοντέλο» που εδράζει στα νοσοκομεία αναφοράς. Κεντρικός πυλώνας του σχεδιασμού που αφορά την επόμενη μέρα είναι νοσοκομεία που θα λειτουργούν ως «κόμβοι» (κατά το πρότυπο των νοσοκομείων αναφοράς, παρέχοντας εξειδικευμένη φροντίδα) και τα νοσοκομεία «ακτίνας».
Εκθεση για τις παθογένειες
Επιπροσθέτως, στα τέλη της εβδομάδας ή το αργότερο στις αρχές της επόμενης αναμένεται να κατατεθεί ενδελεχής έκθεση – την οποία συνυπογράφουν οι καθηγητές Ιωάννης Ν. Υφαντόπουλος, Νίκος Πολύζος, Γιάννης Τούντας, Κυριάκος Σουλιώτης – που αποκαλύπτει τις παθογένειες του συστήματος και ξεκλειδώνει τον δρόμο για την ανάπτυξη ενός ευέλικτου συμπλέγματος υπηρεσιών.
Επομένως, η ίδια έκθεση αναμένεται να αποτελέσει και το θεμέλιο των επερχόμενων παρεμβάσεων, που συνοψίζονται σε συγχωνεύσεις νοσοκομείων και κλινικών αλλά και σε κατάργηση (σε δεύτερο χρόνο) ή μετατροπή ρόλου συγκεκριμένων υγειονομικών μονάδων, ενισχύοντας παράλληλα την ανάπτυξη υπηρεσιών αποκατάστασης, κατ’ οίκον φροντίδας και ανακουφιστικής φροντίδας.
Ψηφιακή μεταρρύθμιση και υποδομές
Η… ένεση ρευστού στην Υγεία από το Ταμείο Ανάκαμψης αποτελεί σε κάθε περίπτωση το «καύσιμο» των δρομολογούμενων μεταρρυθμίσεων, προλογίζοντας ότι η εφαρμογή του σχεδίου είναι εφικτή.
Στο πλαίσιο αυτό σε πρώτο πλάνο βρίσκεται και η ψηφιακή υγεία και οι αλλαγές στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, δεδομένου ότι αποτελούν κομβικά αλλά συνάμα εύπλαστα πεδία μεταρρυθμίσεων, υπό την έννοια ότι χαρακτηρίζονται από ευρεία κοινωνική αποδοχή.
Η δοκιμασμένη και ομολογουμένως επιτυχημένη συνταγή της εμβολιαστικής εκστρατείας, τα ψηφιακά πιστοποιητικά εμβολιασμού, το σύστημα έκδοσης άυλης συνταγής κ.ο.κ. χαρτογραφούν τις εξελίξεις που αναμένονται από τη στενή συνεργασία υπουργείου Υγείας και Ψηφιακής Μεταρρύθμισης και συμπεριλαμβάνουν μεταξύ άλλων την ψηφιακή αναβάθμιση των νοσοκομείων και τον ψηφιακό φάκελο υγείας του ασθενούς.
Αντίστοιχα, με την αναβάθμιση των υποδομών και του ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού των Κέντρων Υγείας και την αναδιοργάνωσή τους ώστε να προσφέρουν αποτελεσματική φροντίδα πρώτης γραμμής, αναμένεται να αποτελέσουν μία από τις αφετηρίες των… διαδρομών φροντίδας του νέου υγειονομικού χάρτη, που ξεκινούν από την πρόληψη και φτάνουν έως την αποκατάσταση και τις μονάδες φροντίδας χρονίων νοσημάτων.
Παραμένουν εν τούτοις αβέβαιες οι μεταρρυθμιστικές ταχύτητες που θα αναπτύξει η νέα ηγεσία του υπουργείου (παρά τις υψηλές προσδοκίες), καθώς το πανδημικό κύμα ορίζει εν τέλει τα χρονοδιαγράμματα. Το βέβαιο είναι ότι δεν προβλέπεται περίοδος χάριτος, καθώς η Υγεία βρίσκεται ούτως ή άλλως στο επίκεντρο και τα προβλήματα αναζητούν επιτακτική λύση «εδώ και τώρα».
Ετσι, ο χρόνος φαίνεται να κυλάει γρηγορότερα από το συνηθισμένο εξαιτίας των καθημερινών παρεμβάσεων που κρίνονται αναγκαστικές – λόγω των πλαστών πιστοποιητικών και των κενών που προκύπτουν στο σύστημα, τις τοπικές «εκρήξεις» κρουσμάτων και τον κίνδυνο των νεών μεταλλάξεων, αλλά και των εν εξελίξει σχεδίων που αφορούν για παράδειγμα τον σχεδιασμό της εκστρατείας για την 3η δόση -, με τα στελέχη στην οδό Αριστοτέλους να αναλώνονται στην εκπόνηση στρατηγικών σχεδιασμών ανάλογων των έκτακτων αναγκών.
Υπό το πρίσμα αυτό και με έμφαση στις αλλαγές που προωθούνται στο δημόσιο σύστημα υγείας, είναι αμφίβολο εάν η νέα ηγεσία θα… ανοίξει τη συζήτηση για τεχνοκρατικό μάνατζμεντ στο ΕΣΥ – θέμα για το οποίο είχε ξεσπάσει «πόλεμος» στην προηγούμενη προεκλογική περίοδο αλλά και πεδίο έντονης κριτικής όταν επιλέχθηκαν οι νέοι διοικητές των νοσοκομείων, με την κυβέρνηση να ακολουθεί εν τέλει την πεπατημένη οδό.
Κεντρικός ο ρόλος του ΕΟΠΥΥ
Στην εξίσωση των μεταρρυθμίσεων κεντρικό ρόλο θα αναλάβει και ο ΕΟΠΥΥ που μέσω της αξιολόγησης θα έχει τη δυνατότητα να συνάπτει συμβάσεις, αμείβοντας τις υπηρεσίες που αγοράζει με βάση την πραγματική τους «αξία» και δημιουργώντας παράλληλα ένα πλαίσιο υγιούς ανταγωνισμού σε υπηρεσίες που δεν παρέχονται κατ’ ανάγκη από το κράτος. Υπό τις εξελίξεις αυτές, ο ιδιωτικός τομέας κρατά στάση αναμονής, με τα στελέχη του να διατηρούν ανοιχτό το κανάλι επικοινωνίας με τη νέα ηγεσία.
