Ο Χρήστος Στυλιανίδης έχει μεν σπουδάσει οδοντίατρος, αλλά είναι κατά βάση «ζώον πολιτικόν». Αυτό το παραδέχονται τόσο οι φίλοι του όσο και οι αντίπαλοί του, καθώς ο πρώην επίτροπος της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) παθιάζεται κάθε φορά με το αντικείμενο που αναλαμβάνει. Αυτό το πάθος αλλά και τη γνώση που φέρει μαζί του από τη θητεία του (2014-2019) στην προηγούμενη Κομισιόν, όπου θήτευσε και καλλιέργησε στενότατη σχέση με ένα από τα «ιερά τέρατα» της σύγχρονης ευρωπαϊκής πολιτικής, τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, θέλησε να κεφαλαιοποιήσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης προτείνοντας στον 63χρονο Στυλιανίδη τη θέση του υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας. Ο τελευταίος δέχθηκε την πρόκληση, καθώς παράλληλα τον συνδέει σχέση φιλίας και αμοιβαίου σεβασμού με τον Πρωθυπουργό, γινόμενος ο τρίτος Κύπριος (μετά τον Λουκή Ακρίτα και τον αείμνηστο και αδικοχαμένο Γιάννο Κρανιδιώτη) που συμμετέχει σε ελληνικό κυβερνητικό σχήμα.

 

Με την «προίκα» του Ταμείου Ανάκαμψης

Αν και γράφτηκαν και ακούστηκαν πολλά τα τελευταία 24ωρα περί του τρόπου που έγινε η επιλογή του νέου υπουργού, φαίνεται ότι για ακόμη μία φορά η απλή εξήγηση είναι μάλλον η ορθότερη. Η ιδέα προσέγγισης του Στυλιανίδη ανήκε στον ίδιο τον Πρωθυπουργό, ο οποίος έκρινε ότι με την κίνηση αυτή θα ενσωμάτωνε στην κυβέρνηση έναν άνθρωπο που αναμφίβολα ταιριάζει στα «θέλω» του και διαθέτει την απαραίτητη τεχνοκρατική επάρκεια. Αλλωστε, οι δύο άνδρες είχαν διατηρήσει την επαφή τους ακόμη και μετά την αποχώρηση του Στυλιανίδη από την Κομισιόν, το 2019. Παράλληλα, θα βοηθούσε να υπερκεραστεί η αλγεινή εντύπωση που δημιουργήθηκε από την «υπόθεση Αποστολάκη», που, κατά γενική ομολογία, υπήρξε πλήγμα για την κυβερνητική εικόνα. Ο νέος υπουργός θα έχει μάλιστα στη διάθεσή του έναν σημαντικότατο προϋπολογισμό από το Ταμείο Ανάκαμψης ώστε να διαμορφώσει έναν μόνιμο και λειτουργικό μηχανισμό διαχείρισης κρίσεων και πολιτικής προστασίας.

Ο Εμπολα και το rescEU

Ο Στυλιανίδης, ο οποίος είχε αρχικά εκλεγεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 2014 έχοντας προηγουμένως ζήσει ως κυβερνητικός εκπρόσωπος όλη την τραυματική εμπειρία με την εισαγωγή της Κύπρου σε μνημόνιο, ανέλαβε επισήμως τα καθήκοντά του ως επίτροπος Ανθρωπιστικής Βοήθειας και Διαχείρισης Κρίσεων την 1η Νοεμβρίου του ίδιου έτους. Είχε προηγηθεί μια σειρά πολύ καλών ακροάσεων στην Ευρωβουλή και με αυτές ως «προίκα» ο Στυλιανίδης ορίζεται από τις 24 Οκτωβρίου 2014 ειδικός συντονιστής για τον Εμπολα. Ο ιός αυτός, που είχε εμφανιστεί στην Αφρική και πιο συγκεκριμένα σε Γουινέα, Σιέρα Λεόνε και Λιβερία, ήταν εντελώς άγνωστος, μεταδιδόταν ταχύτατα και συνιστούσε «ωρολογιακή βόμβα». Ο Στυλιανίδης αποφασίζει, παρά τις αντίθετες συστάσεις της ασφάλειάς του που του συνέστηνε να αποφύγει τις πολλές επαφές, να μεταβεί στις 13 Νοεμβρίου στις τρεις αφρικανικές χώρες για να εκτιμήσει «επί του πεδίου», όπως τονίζουν στενοί συνεργάτες του, την κατάσταση.

Πώς έπεισε τους ευρωπαίους ηγέτες

Ο κίνδυνος επέκτασης της διασποράς του ιού πέραν των τριών αυτών χωρών ήταν ορατός. Αυτό που ουσιαστικά χρειαζόταν, διηγούνται στο «Βήμα» πρόσωπα που έζησαν από κοντά εκείνες τις στιγμές, ήταν να πειστούν οι τοπικές ηγεσίες να συνεργαστούν και να αλλάξουν κάποιες από τις συνήθειές τους, όπως και να βελτιώσουν τις συνθήκες υγιεινής. Οι προσπάθειες θα είναι επιτυχημένες και μάλιστα ο νέος επίτροπος θα πείσει τους ηγέτες των χωρών αυτών να μεταβούν όλοι μαζί στις Βρυξέλλες το 2015. Ο Εμπολα ανασχέθηκε τελικώς στη Δυτική Αφρική και παρά το γεγονός ότι 12.000 άνθρωποι πέθαναν, η επιδημία δεν έλαβε χαρακτηριστικά πανδημίας.

Το γεγονός όμως που ανέβασε πολύ ψηλά τις μετοχές Στυλιανίδη ήταν η δημιουργία του rescEU. Οταν οι μεγάλες πυρκαγιές στην Πορτογαλία το 2017 άφησαν νεκρούς πίσω τους, αναδείχθηκε το έλλειμμα του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας. Ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ είπε τότε ότι «η Κομισιόν δεν είναι εδώ μόνο για να δίνει συλληπητήρια» και κατέστη σαφές ότι ο συνδυασμός των εθνικών αρμοδιοτήτων στην πολιτική προστασία αλλά και η αμφιθυμία πολλών χωρών του ευρωπαϊκού Βορρά, που δεν έβλεπαν λόγο να χρηματοδοτήσουν μια νέα ευρωπαϊκή δομή, δεν επέτρεπαν ευελιξία.

Η αξιοπιστία και η επιτυχία

Με την αμέριστη στήριξη του Γιούνκερ, ο Στυλιανίδης ξεκίνησε μια εκστρατεία σε όλες τις πρωτεύουσες των κρατών-μελών της ΕΕ για να μπορέσει να επιτευχθεί η ομοφωνία και να πειστούν οι βορειοευρωπαϊκές χώρες «να βάλουν το χέρι στην τσέπη». Στη δε Γερμανία έπρεπε να επισκεφθεί και τα 16 ομόσπονδα κρατίδια που έχουν αυξημένη αρμοδιότητα στην πολιτική προστασία. Πηγές από τις Βρυξέλλες επιμένουν ότι η λέξη-κλειδί που βοήθησε την εκστρατεία πειθούς ήταν η «αξιοπιστία» του επιτρόπου.

Η σχετική νομοθετική πρωτοβουλία πέρασε σχεδόν σε χρόνο-ρεκόρ, τον Μάρτιο του 2019. Και είναι ενδεικτικό ότι η πρώτη φορά που αναπτύχθηκαν δυνάμεις στο πλαίσιο του rescEU ήταν τον Αύγουστο του 2019 στην Ελλάδα. Και φυσικά η τεράστια κινητοποίηση δυνάμεων από όλη την Ευρώπη προς την Ελλάδα το εφετινό δραματικό καλοκαίρι, με τις πυρκαγιές που κατέκαψαν τη χώρα, επιβράβευσε την προσπάθεια του Στυλιανίδη να ενισχυθεί η ευρωπαϊκή πολιτική προστασία.

Το Κυπριακό, οι προεδρικές φιλοδοξίες και η αφοσίωση

Το πάθος του Στυλιανίδη, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την υπεράσπιση των απόψεών του για την επίλυση του Κυπριακού, του έχει κατά καιρούς στοιχίσει. Εχοντας θητεύσει δίπλα στον Γλαύκο Κληρίδη, τον οποίο και θεωρεί πολιτικό του μέντορα, ο Στυλιανίδης ανήκει σε αυτό που πολλοί αποκαλούν «σχολή του διεκδικητικού ρεαλισμού» στο Κυπριακό. Υστερα από τον προηγούμενο γύρο διαπραγματεύσεων για την επίλυση του ζητήματος, ο οποίος ναυάγησε στο Κραν Μοντανά της Ελβετίας το 2017, ο Χρήστος Στυλιανίδης συγκρούστηκε με τον Πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη.  Αυτό είναι σχεδόν βέβαιο ότι του στοίχισε μια δεύτερη θητεία στην Επιτροπή, την οποία με βάση όλες τις ενδείξεις άξιζε έπειτα από εκείνη ως επιτρόπου για την Ανθρωπιστική Βοήθεια. Στο νησί ξεκίνησε πάλι η φημολογία για το τι θα πράξει ο πρώην επίτροπος εν όψει των προεδρικών εκλογών του 2023, ενώ υπάρχει ανομολόγητη δυσαρέσκεια που εκπέμπεται και από το προεδρικό περιβάλλον.

Αυτό που πάντως εκπέμπεται με σαφήνεια από το περιβάλλον του κ. Στυλιανίδη είναι ότι ο ίδιος είναι ήδη αφοσιωμένος πλήρως στα υπουργικά του καθήκοντα και ότι ούτε αυτός ούτε ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχουν την παραμικρή πρόθεση να δημιουργήσουν εσωτερικά πολιτικά προβλήματα στην Κύπρο.