Φημισμένη για τον βιβλιακό πλούτο και τις υπηρεσίες της, η New York Public Library (NYPL), η «λαϊκή» βιβλιοθήκη της αμερικανικής μητρόπολης, βγήκε από την πανδημία με το κεντρικό δανειστικό παράρτημά της στην 5η Λεωφόρο στο Μανχάταν ριζικά ανακαινισμένο χάρη και σε μια μεγάλη δωρεά 55 εκατομμυρίων δολαρίων του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), τη δεύτερη μεγαλύτερη μεμονωμένη δωρεά στην ιστορία της.

Η Stavros Niarchos Foundation Library είναι η μεγαλύτερη δανειστική βιβλιοθήκη στο δίκτυο της NYPL

Πέντε επίπεδα με βιβλία, ένα κέντρο διά βίου μάθησης ενηλίκων, ένας όροφος αφιερωμένος στα παιδιά και στους εφήβους, ένας ανοιχτός χώρος με καφετέρια στην ταράτσα περίμεναν τους χρήστες την πρώτη Ιουνίου, όταν άνοιξε επίσημα τις πόρτες της η Stavros Niarchos Foundation Library (SNFL), όπως μετονομάστηκε πλέον το παράρτημα. Τον περασμένο Αύγουστο, στο περιθώριο του εφετινού φεστιβάλ SNF Nostos στο Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ), μιλήσαμε με τον Ανδρέα Δρακόπουλο, πρόεδρο του ΙΣΝ, για τη δωρεά αυτή και τη θέση των βιβλιοθηκών στο πρόγραμμα κοινωφελών δράσεων του ιδρύματος.

Ανακαλώ έναν παγωμένο Γενάρη στη Νέα Υόρκη, στο κεντρικό δανειστικό παράρτημα της NYPL, όπου στο ίδιο τραπέζι φοιτητές έγραφαν τις εργασίες τους, μετανάστες έκαναν χρήση του δωρεάν WiFi της βιβλιοθήκης για να επικοινωνήσουν με τους συγγενείς τους στην πατρίδα και κάποιος άστεγος, που είχε μπει στο κτίριο για να ζεσταθεί, λαγοκοιμόταν στην καρέκλα του. Υπήρχε μια ατμόσφαιρα συνεκτικής θαλπωρής…

«H σημασία ενός πραγματικά «δημόσιου χώρου», προσβάσιμου σε όλους, ποτέ δεν ήταν πιο σημαντική. Το δίκτυο της NYPL, με 92 παραρτήματα στο Μανχάταν, στο Μπρονξ και στο Στάτεν Αϊλαντ, είναι το τέταρτο μεγαλύτερο δίκτυο βιβλιοθηκών στον κόσμο. Η NYPL είναι, επίσης, ένα λαμπρό παράδειγμα του πόσο εποικοδομητικές μπορεί να είναι οι συμπράξεις ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, καθώς και πολύ αναγκαίες στον κόσμο που ζούμε σήμερα. Η Stavros Niarchos Foundation Library είναι η μεγαλύτερη δανειστική βιβλιοθήκη στο δίκτυο της NYPL. Είναι τιμή μας που το όνομα του ιδρύματός μας συνδέεται με έναν τόσο όμορφο και σημαντικό δημόσιο χώρο. Η αξία μιας δημόσιας δανειστικής βιβλιοθήκης είναι πραγματικά σπουδαία, καθώς το όραμα και η αποστολή της διαμορφώνονται γύρω από τις ανάγκες όλων των ανθρώπων της Νέας Υόρκης και ευρύτερα».

Το ΙΣΝ είναι υπερήφανο που έχει γίνει θεμελιώδης υποστηρικτής της Νέας Υόρκης σε τόσα πολλά κοινωνικά σημαντικά έργα, λέει ο Ανδρέας Δρακόπουλος

Η δωρεά του ΙΣΝ προς τη NYPL ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη στην 126χρονη ιστορία της. Επαιξε ρόλο η σχέση του ιδρύματος με την πόλη;

 

«Ασφαλώς… Η Νέα Υόρκη είναι ίσως η πιο σημαντική πόλη στον κόσμο, υπό πολλές έννοιες… Το ΙΣΝ είναι υπερήφανο που έχει γίνει θεμελιώδης υποστηρικτής της Νέας Υόρκης σε τόσο πολλά κοινωνικά σημαντικά έργα».

Το ΙΣΝ έχει υποστηρίξει πολλές βιβλιοθήκες, μεταξύ άλλων την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος (ΕΒΕ), τη Βρετανική Βιβλιοθήκη, την Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας, με δωρεές που πυκνώνουν σημαντικά τη δεκαετία του 2010. Τι θέση έχουν οι βιβλιοθήκες στο πρόγραμμα δωρεών του ΙΣΝ;

 

«Ζούμε σε «ενδιαφέροντες» καιρούς… Oπως προανέφερα, η σημασία των πραγματικά δημόσιων χώρων, των οργανισμών που προσφέρουν υπηρεσίες προς και για την κοινωνία, όπως οι δημόσιες βιβλιοθήκες, είναι ζωτικής σημασίας σε αυτόν τον ιδιαίτερα υπό πίεση κόσμο που ζούμε σήμερα. Είμαστε πολύ υπερήφανοι και χαιρόμαστε που είχαμε τη δυνατότητα να στηρίξουμε αυτή τη σπουδαία αποστολή των βιβλιοθηκών παγκοσμίως και φυσικά είμαστε εξαιρετικά υπερήφανοι που η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος απέκτησε το σπίτι της στο ΚΠΙΣΝ».

Οι δύο μεγάλες δωρεές προς την ΕΒΕ και τη NYPL δημιουργούν, θα έλεγε κανείς, μια «σχέση συγγένειας» μεταξύ των δύο βιβλιοθηκών. Πιστεύετε ότι αυτό μπορεί να ενθαρρύνει συνεργασίες μεταξύ τους;

 

«Πάντοτε πιστεύουμε και ενθαρρύνουμε συνεργασίες κάθε είδους, φυσικά και στην προκειμένη περίπτωση, όπως το περιγράφετε. Εξαρτάται, όμως, από τους εκάστοτε συνεργάτες, το πόσο θα το επιδιώξουν, αν θα επικοινωνήσουν μεταξύ τους και θα προσπαθήσουν να βρουν πώς θα μπορούσαν να συνεργαστούν αποδοτικά, ωφελώντας ταυτόχρονα τους χρήστες τους και την κοινωνία συνολικά».

Στις προηγούμενες δεκαετίες της ψηφιακής μετάβασης βλέπαμε δωρεές για την αγορά εξοπλισμού και τη δημιουργία ψηφιακών υπηρεσιών. Σήμερα, που αυτό σε κάποιον βαθμό έχει κατακτηθεί, ποιους ρόλους των βιβλιοθηκών σας ενδιαφέρει να στηρίξετε;

«Το να παραμείνουν οι βιβλιοθήκες αφοσιωμένες και πιστές στην αποστολή τους, δηλαδή το να υπηρετούν τους χρήστες τους, τον κόσμο, με κάθε δυνατό τρόπο».

Το ανακαινισμένο παράρτημα της NYPL ονομάζεται πλέον Stavros Niarchos Foundation Library. Η αντίστοιχη ονοματοδοσία της νέας πτέρυγας της Εθνικής Πινακοθήκης στην Ελλάδα συνάντησε αντιδράσεις από μερίδα του Τύπου και των πολιτών. Συμπληρώνοντας εφέτος 25 χρόνια δράσης, πώς σχολιάζετε τις αντιδράσεις αυτές στον θεσμό της χορηγίας, ειδικά όταν αφορά τη σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα;

 

«Ενδιαφέρουσα ερώτηση, την οποία σας επιστρέφω και την ανακατευθύνω και στους συναδέλφους ή συνεργάτες σας στον χώρο των Μέσων, καθώς και σε όλους τους «ιθύνοντες», σε κάθε επίπεδο… Ισως αυτή η μερίδα του Τύπου και των πολιτών που αναφέρεστε χρειάζεται να κοιταχτούν στον καθρέφτη και να προσπαθήσουν να καταλάβουν τη διαφορά ανάμεσα στη σωστή αναγνώριση μιας δωρεάς – η οποία μπορεί, επίσης, να συμπαρασύρει και άλλες παρόμοιες κοινωφελείς δωρεές, ιδίως σε έργα όπου ο δημόσιος και ο ιδιωτικός τομέας συμπράττουν με μοναδικό επωφελούμενο την κοινωνία συνολικά (το ΙΣΝ δεν είναι ένας «χορηγός» με ό,τι αυτό συνεπάγεται, δεν διαφημίζουμε, δεν πουλάμε κάποιο προϊόν, δεν έχουμε κέρδος από κανένα έργο, δεν «δίνουμε για να πάρουμε», απλώς «δίνουμε», πράγμα που καταλαβαίνω ότι γίνεται δύσκολα κατανοητό για τους περισσότερους, αλλά πάντοτε υπάρχει χρόνος) – και σε άλλων μορφών «αντιδράσεις»».

 

Η πανδημία της COVID-19 μας κάνει να εστιάζουμε επιτακτικά στην υγεία. Θα επηρεάσει αυτό τις δωρεές σας για την παιδεία και τον πολιτισμό;

 

«Η πανδημία της COVID-19 ανέδειξε στην πραγματικότητα κάθε είδους αδυναμίες σε όλον τον κόσμο και σε όλους τους τομείς δράσης μας, συμπεριλαμβανομένων των τομέων της υγείας, της εκπαίδευσης, της κοινωνικής πρόνοιας κ.λπ. Επομένως, συνεχίζουμε να προσπαθούμε να κάνουμε το καλύτερο δυνατό, για να συνεισφέρουμε εν τέλει όπου χρειάζεται, πάντοτε στο πλαίσιο των δυνατοτήτων μας».