Την «επανεκκίνηση» των σχέσεων Αθήνας – Σκοπίων, σε χαμηλές όμως ταχύτητες, σηματοδότησε η επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια (συνοδευόμενου από τον υφυπουργό με αρμοδιότητα την οικονομική διπλωματία Κώστα Φραγκογιάννη) στη Βόρεια Μακεδονία την περασμένη Τρίτη. Η επιλογή αυτή κρίθηκε αναγκαία έπειτα από την «ψύχρανση» που προκλήθηκε εν μέσω θέρους από την υπόθεση του εθνοσήμου στις φανέλες της εθνικής ποδοσφαιρικής ομάδας της γειτονικής χώρας στο πρόσφατο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα ποδοσφαίρου και την ονομασία της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας της Βόρειας Μακεδονίας.
Πηγές του υπουργείου Εξωτερικών αποτιμούσαν στο «Βήμα» την επίσκεψη στα Σκόπια ως θετική, κάνοντας λόγο για «μια νέα δυναμική που αναπτύχθηκε και ωθεί προς τα εμπρός» τις δύο χώρες. Εντούτοις, σε όλες τις επαφές που είχε ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας αποτυπώθηκαν η καχυποψία και το «ναι μεν, αλλά» που διέπει τις σχέσεις Ελλάδας και Βόρειας Μακεδονίας. Η πρόσφατη, δε, υπογραφή πενταετούς συμφωνίας στρατιωτικής και οικονομικής συνεργασίας μεταξύ Σκοπίων – Αγκυρας (ενισχυμένη σε σχέση με το παρελθόν) προκάλεσε σχετική δυσφορία στην Αθήνα.
Οι επαφές και η ευρωπαϊκή πορεία
Κατά τη διήμερη επίσκεψή του στα Σκόπια ο κ. Δένδιας συναντήθηκε με τον πρόεδρο της χώρας Στέβο Πεντάροφσκι, ο οποίος στις 5 Οκτωβρίου θα βρεθεί στην Αθήνα, όντας ο πρώτος πρόεδρος της Βόρειας Μακεδονίας που επισκέπτεται επισήμως την Ελλάδα. Ακόμα, ο κ. Δένδιας είχε κατ’ ιδίαν συναντήσεις με τον πρωθυπουργό Ζόραν Ζάεφ, τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Νικόλα Ντιμιτρόφ – τον οποίο η Αθήνα εκτιμά ως τον πλέον αξιόπιστο δίαυλο επικοινωνίας -, τον ομόλογό του Μπουγιάρ Οσμάνι, αλλά και τον πρόεδρο της Βουλής Ταλάτ Τζαφέρι.
Σε όλες τις επαφές που είχε ο υπουργός Εξωτερικών διαβεβαίωσε ότι η Αθήνα είναι αρωγός στην ευρωπαϊκή πορεία της Βόρειας Μακεδονίας, ενώ παραδέχθηκε ότι έχουν γίνει σημαντικά βήματα από πλευράς της γειτονικής χώρας στην εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών. «Εκφράζω την ικανοποίησή μου για αυτές τις συμβολικές σας κινήσεις (σ.σ.: αναφερόταν στην αλλαγή της ονομασίας του δρόμου μπροστά από το υπουργείο Εξωτερικών). Η εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών δεν είναι μια γραφειοκρατική διαδικασία με κουτάκια. Πρέπει να εφαρμόζονται σωστά και το πνεύμα και το γράμμα. Και δυόμισι χρόνια μετά, υπάρχει σημαντικό περιθώριο για την ορθή υλοποίησή της» υπογράμμισε ο κ. Δένδιας μετά τη συνάντησή του με τον Οσμάνι.
Θετικά βήματα και δυσκολίες
Η Συμφωνία των Πρεσπών έδωσε ξεχωριστό στάτους στις σχέσεις των δύο χωρών, ενώ η άνθηση των διμερών οικονομικών σχέσεων είναι αξιοσημείωτη και επισημάνθηκε στις συναντήσεις του υπουργού Εξωτερικών. Καίριο ρόλο σε αυτή την ανάπτυξη έχει και ο διασυνδετήριος αγωγός φυσικού αερίου, για τον οποίο συμφώνησαν οι χώρες τον περασμένο Ιούλιο. Παρ’ όλα αυτά, η αμφοτέρω ελλιπής εφαρμογή των «Πρεσπών» αποτελεί τροχοπέδη στην περαιτέρω σύσφιγξη των σχέσεων των δύο χωρών.
Θέλοντας να καταδείξει τη σημασία των σχέσεων με την Ελλάδα, ο κ. Οσμάνι τόνισε ότι η Αθήνα εκπλήρωσε τις σημαντικότερες υποχρεώσεις της που απορρέουν από τη συμφωνία για το ονοματολογικό. Μάλιστα, έθεσε με προσοχή, δημοσίως, τα δύο θέματα που απασχολούν τη χώρα του: την κύρωση των τριών μνημονίων συνεργασίας από την ελληνική Βουλή αλλά και τις πινακίδες οδικής σήμανσης στη Βόρεια Ελλάδα, οι οποίες χαρακτηρίζουν τη γειτονική χώρα «Σκόπια» και «πΓΔΜ».
«Η συμφωνία θέλει συνεχή δουλειά»
«Χρειάζεται διάλογος και να δίνουμε το παρών. Η συμφωνία θέλει συνεχή δουλειά για την εφαρμογή της» δήλωναν στο «Βήμα» άριστα πληροφορημένες πηγές. Η πλευρά της Βόρειας Μακεδονίας, σημείωσαν πηγές από τα Σκόπια, στο «Βήμα», ήγειρε αρκετές φορές το θέμα κύρωσης των μνημονίων συνεργασίας από την ελληνική Βουλή. Η απάντηση της ελληνικής πλευράς ήταν ότι ακόμη δεν ήρθε η κατάλληλη στιγμή για κύρωση.
Πάντως, άλλες πηγές από τη γειτονική χώρα εστιάζουν στη σημασία που έχει για τα Σκόπια η στήριξη της Αθήνας στην ευρωπαϊκή τους προοπτική. Γι’ αυτό, όπως ήρθε σε γνώση του «Βήματος», αξιωματούχοι της γειτονικής χώρας ευχαρίστησαν τον κ. Δένδια για τις ενέργειες της Ελλάδας στο θέμα αυτό, τη στιγμή που η Βουλγαρία «έχει στυλώσει τα πόδια», θέτοντας βέτο σε επίπεδο ΕΕ. Σε δύο μείζονα ζητήματα πάντως δεν υπήρξαν εξελίξεις. Το ένα αφορά την επιτροπή που εξετάζει τις αλλαγές στα σχολικά εγχειρίδια και το δεύτερο τη σύγκληση του 2ου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας που αυτή τη φορά πρέπει να πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα.
