Σεπτέμβριος του 1974, η Ελλάδα έχει απαλλαχθεί από τη δικτατορία των Συνταγματαρχών και κάνει τα πρώτα της βήματα και πάλι ως Δημοκρατία.
Την πρωθυπουργία έχει αναλάβει, από τις 24 Ιουλίου, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Το υπουργικό συμβούλιο της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας απαρτίζεται από ηγετικά στελέχη των δύο μεγαλύτερων πολιτικών κομμάτων κατά την προδικτατορική περίοδο, της Εθνικής Ριζοσπαστικής Ενώσεως (ΕΡΕ) του Κωνσταντίνου Καραμανλή και της Ενώσεως Κέντρου (ΕΚ) του Γεωργίου Παπανδρέου.
Πριν την κατάλυση του πολιτεύματος, ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε διατελέσει υπουργός της κυβέρνησης της Ενώσεως Κέντρου με πρωθυπουργό τον πατέρα του Γεώργιο, ενώ η δημοτικότητά του ολοένα και αυξανόταν.
Κατά τη διάρκεια της Χούντας φυλακίζεται, απελευθερώνεται και φεύγει στο εξωτερικό. Στην Ελλάδα, επιστρέφει στις 16 Αυγούστου του 1974.
Το δημοσίευμα στο πρωτοσέλιδο των «ΝΕΩΝ» αποτυπώνει τις προσδοκίες που δημιουργεί η άφιξη του Ανδρέα Παπανδρέου.
«ΤΑ ΝΕΑ», 17.8.974, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»
Στο αεροδρόμιο του Ελληνικού αλλά και στην πατρική του κατοικία στο Καστρί, τον υποδέχονται χιλιάδες κόσμου.
ΤΑ ΝΕΑ, 17.8.1974, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»
Από τα πρώτα του λόγια δείχνει ότι είναι έτοιμος για το μεγάλο βήμα στην πολιτική του καριέρα. Την ίδρυση ενός δικού του κόμματος με στόχο να διεκδικήσει την εξουσία.
«Το Εθνος θ’ ανασυντάξη γρήγορα τις δυνάμεις του και η Ελλάδα θα διεκδικήση και θα καταλάβει την περήφανη θέση που της ανήκει στον διεθνή χώρο. (…) Επιστρέφω στην πατρίδα σε μια κρίσιμη για το έθνος ώρα. Την ώρα αυτή κυριαρχεί μέσα μας η θλίψη για την τύχη της μεγαλονήσου. Κυριαρχεί μέσα μας η αγανάκτηση για την μεταχείριση που επεφύλαξαν για την Ελλάδα οι δήθεν σύμμαχοί της, για τον κυνισμό της Ουάσινγκτον, που αφού μετέβαλε τη χώρα μας σε στρατιωτική βάση για την εξυπηρέτηση και προώθηση των στρατηγικών και οικονομικών της συμφερόντων στην ανατολική Μεσόγειο, προγραμμάτισε τη σφαγή στην Κύπρο, τη διχοτόμησή της και την εθνική μας μείωση. (…)
»Η προσχώρησή της Ελλάδας στη συμμαχία του ΝΑΤΟ και η εξάρτησή της από τις ΗΠΑ όχι μόνο δεν αποτέλεσε εγγύηση της εδαφικής μας ακεραιότητας, αλλά το αντίθετο, αποτέλεσε τον ακρογωνιαίο λίθο του διαμελισμού της Κύπρου μας και της μεγάλης μας εθνικής περιπέτειας»
Στις 31 Αυγούστου ο Κωνσταντίνος Καραμανλής βρίσκεται στη συμπρωτεύουσα για την 39η Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης. Η ομιλία του πρωθυπουργού μπροστά σε εκατοντάδες χιλιάδες οπαδούς του έχει καθαρά προεκλογικό τόνο.
ΤΑ ΝΕΑ, 2.9.1974, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»
«Πηγαίνουμε σ’ εκλογές, μέσα στο Νοέμβριο. Αυτή τουλάχιστον είναι η γενική εντύπωση από το λόγο του πρωθυπουργού κ. Κ. Καραμανλή, προχθές στη μακεδονική πρωτεύουσα», γράφουν «ΤΑ ΝΕΑ» στις 2 Σεπτεμβρίου 1974
Τρεις ημέρες μετά την ομιλία του Καραμανλή, στις 3 Σεπτεμβρίου, ο Ανδρέας Παπανδρέου ανακοινώνει την ίδρυση του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κόμματος.
«ΤΑ ΝΕΑ», 4.9.1974, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»
Όπως γράφουν «ΤΑ ΝΕΑ» της 4ης Σεπτεμβρίου 1974, « Βασικά συνθήματα του νέου κινήματος, που προδιαγράφουν και τις αρχές του είναι: ‘Εθνική Ανεξαρτησία – Λαϊκή Κυριαρχία – Κοινωνική Απελευθέρωση – Δημοκρατία’, στον αγώνα για τη δημιουργία μιας καινούριας πολιτικής ζωής».
Η καινούρια πολιτική ζωή όντως δημιουργήθηκε. Το αν αυτή είχε θετικές ή αρνητικές συνέπειες για την Ελλάδα και το μέλλον της, αποτελεί αντικείμενο συζήτησης τα τελευταία 40 χρόνια.
Στη συνέντευξη τύπου της 3ης Σεπτεμβρίου ο Ανδρέας Παπανδρέου δήλωσε πως «βασικός κυριαρχικός στόχος του Κινήματος είναι η δημιουργία πολιτείας απαλλαγμένης από ξένο έλεγχο ή επεμβάσεις πολιτείας απαλλαγμένης από έλεγχο ή επιρροή της οικονομικής ολιγαρχίας.
Από τις πρώτες της γραμμές, η διακήρυξη των αρχών του ΠΑ.ΣΟ.Κ κάνει φανερό ότι η πολιτική μάχη με την ΕΡΕ θα δοθεί στα μέτωπα της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, στη Δικτατορία και στον ρόλο του αμερικανικού παράγοντα.
«ΤΑ ΝΕΑ», 4.9.1974, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»
«Η τραγωδία της Κύπρου, καθώς και οι κίνδυνοι που έχουν προκύψει για το έθνος, τόσο από την αδίστακτη επεκτατική πολιτική του Πενταγώνου στα πλαίσια του ΝΑΤΟ, όσο και από την προσπάθεια της αμερικανοκίνητης χούντας να μετατραπούν οι ένοπλες δυνάμεις μας αποκλειστικά σε όργανο αστυνόμευσης του Ελληνικού χώρου, κυριαρχούν στη σκέψη κάθε Έλληνα. Όμως η ενότητα του λαού στην απόφασή του να αντιμετωπίσει ανυποχώρητα τον εξωτερικό κίνδυνο και κάθε επιβουλή έναντια στην ακεραιότητα της εθνικής μας παρουσίας, δεν δικαιώνει την απραξία της κυβέρνησης σε τρεις κρίσιμους τομείς: την τιμωρία των ενόχων της επταετίας, της σφαγής του Πολυτεχνείου και της Κυπριακής τραγωδίας»
Στην ίδια σελίδα «ΤΑ ΝΕΑ» παρουσιάζουν την οργανωτική διάρθρωση του Π.Σ.Κ.
ΤΑ ΝΕΑ, 4.9.1974, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»
«Και το Π.Σ.Κ τι είναι;» ίσως αναρωτηθεί κάποιος.
Τις πρώτες εκείνες ώρες της ζωής του, αυτά ήταν τα αρχικά του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος, και όχι «ΠΑ.ΣΟ.Κ» που έμελλε να γίνει η χαρακτηριστικότερη ίσως λέξη της ελληνικής δεκαετίας του ’80.
Στις εκλογές της 17ης Νοεμβρίου 1974, το ΠΑΣΟΚ κερδίζει 12 έδρες με 13,58%. Τρία χρόνια αργότερα, στις εκλογές του 1977, εκτοξεύει τη δυνάμη του στο 25,34% κατακτώντας 93 έδρες. Είναι η νέα ανερχόμενη πολιτική δύναμη.
Ο θρίαμβος του 1981 είναι προ των πυλών.
