Τους τελευταίους μήνες οι τιμές των ακινήτων παγκοσμίως καταγράφουν έντονα ανοδική πορεία, με τους αναλυτές να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για μια φούσκα που είναι έτοιμη να σκάσει.
Ωστόσο, δεν είναι μόνο τα σπίτια που είναι πλέον πιο ακριβά, και σε πολλές περιπτώσεις απλησίαστα. Μετά το πρώτο σοκ που προκάλεσε η πανδημία, με τις τεράστιες οικονομικές συνέπειες, τα γενναία μέτρα στήριξης και η ευφορία που προκάλεσε η εξέλιξη των εμβολιασμών έχει πυροδοτήσει ένα ράλι σε μετοχές, ομόλογα και εμπορεύματα.
Μάλιστα, δεν είναι λίγοι οι αναλυτές που τονίζουν ότι οι «παχιές αγελάδες» θα μείνουν για καιρό ακόμα στις αγορές, με την οικονομία να ανακάμπτει με ταχύτατους ρυθμούς και να ανατροφοδοτεί τους ανοδικούς κύκλους.
Ωστόσο, η ιστορία έχει άλλα να διδάξει. Μια και μόνο αφορμή μπορεί να ανακόψει την πορεία και το σκάσιμο της φούσκας να είναι πολύ ηχηρό.
Το παράδειγμα του 2013
Για παράδειγμα, μια έντονη διαφωνία στους κόλπους της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ αναφορικά με το τέλος της ποσοτικής χαλάρωσης, θα μπορούσε να προκαλέσει μια αναταραχή ανάλογη με αυτή του 2013.
Τότε ο Πρόεδρος της Fed Ben Bernanke προανήγγειλε ότι η τράπεζα θα αποσύρει σταδιακά τη στήριξη που προσφέρει στην οικονομία μέσω του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης που περιλάμβανε αγορές τίτλων μεγάλης κλίμακας. Για περίπου έξι εβδομάδες μετά την αναφορά του Bernanke στην σταδιακή αποκλιμάκωση των αγορών ομολόγων (taper), οι αγορές διολίσθησαν σε ένα άτακτο μοτίβο συμπεριφοράς που διέγραψε τρισεκατομμύρια δολάρια αξίας και έθεσε σε κίνδυνο την αποτελεσματική λειτουργία τους.
Στο σήμερα πάλι, οι πληθωριστικές πιέσεις θα μπορούσαν επίσης να μην αποδειχθούν τόο προσωρινές όσο πιστεύει η Fed, εξαναγκάζοντας τους τραπεζίτες να αποφασίσουν για αύξηση των επιτοκίων πολύ νωρίτερα, από ό,τι σχεδιάζουν.
Και τέλος, ένα ακόμα κύμα Covid θα μπορούσε να συγκλονίσει τις αγορές από την αισιοδοξία τους.
Και σε αυτές τις περιπτώσεις, η φούσκα των ακινήτων είναι μία μόνο από τις πιθανές φούσκες που θα μπορούσαν να σκάσουν με πολύ ηχηρό αντίκτυπο
Τιμές σπιτιών
Σύμφωνα με την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών οι παγκόσμιες πραγματικές τιμές κατοικιών αυξήθηκαν κατά 4,6% σε ετήσια βάση συνολικά το πρώτο τρίμηνο του 2021, αντιπροσωπεύοντας τον ταχύτερο ρυθμό ανάπτυξης που καταγράφηκε από τη Μεγάλη Οικονομική Κρίση (GFC) του 2007–09. Αυτή η ανάπτυξη ήταν ιδιαίτερα ισχυρή στις προηγμένες οικονομίες, 7,3% κατά μέσο όρο. Οι τιμές των ακινήτων στις ΗΠΑ αυξάνονται σχεδόν κατά 15 %, με τον ταχύτερο ρυθμό των τελευταίων 30 ετών.
Ειδικότερα, για τη Βρετανία ο Andrew Wishart στην Capital Economics αναμένει ότι οι τιμές θα αυξηθούν ακόμη 7,5 % έως το τέλος του 2023, βοηθούμενοι από χαμηλότερα επιτόκια στεγαστικών δανείων.
Ωστόσο, αν οι τράπεζες αυξήσουν ξαφνικά τα επιτόκια και η επιδημιολογική κατάσταση επιβαρυνθεί τότε η ανοδική πορεία ενδέχεται να ανακοπεί βίαια.
Ομόλογα
Τα νοικοκυριά δεν είναι οι μόνοι που απολαμβάνουν τα εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια.
Οι κυβερνήσεις και οι επιχειρήσεις έχουν επίσης δανειστεί υπερβολικά από την έναρξη της πανδημίας, με μικρό κόστο και χωρίς πάρα πολλές ανησυχίες.
Χαμηλά επιτόκια ομολόγων και οι σημερινές αποδόσεις αυξάνουν την ανησυχία για το ενδεχόμενο κατάρρευσης.
Αλλά και οι επιχειρήσεις παγκοσμίως έχουν δανειστεί πολύ. Τα χρέη των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων στις προηγμένες οικονομίες αυξήθηκαν από το 165 % του ΑΕΠ τους τελευταίους μήνες του 2019 σε 185 % έως το τέλος του 2020, σύμφωνα με την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών. Στις αναδυόμενες αγορές αυξήθηκε από 147 % σε 173 % του ΑΕΠ. Και αυτό αφήνει τους δανειολήπτες ευάλωτους σε οποιαδήποτε αύξηση των επιτοκίων.
Μετοχές
Ο αμερικανικός δείκτης &P 500 ανέκαμψε πολύ γρήγορα από τα πτώση που προκάλεσε το αρχικό σοκ της πανδημίας, και πλέον καταρρίπτει το ένα ανοδικό ρεκόρ μετά το άλλο.
Με δεδομένο ότι το tapering από την Fed θα εξελιχθεί ομαλά και ο πληθωρισμός δεν θα αποτελέσει πρόβλημα, η όποια διόρθωση εκτιμάται ότι θα είναι ήπια.
Ο Mark Haefele, επικεφαλής επενδυτικών στελεχών της UBS Wealth Management, αναμένει μια «ομαλή προσγείωση», αλλά είναι επιφυλακτικός για τους κινδύνους που έρχονται.
«Κάθε έκθεση για τον πληθωρισμό πάνω από το 2 % θα οδηγήσει σε μια φωνή εκκλήσεων προς τη Fed και άλλες κεντρικές τράπεζες να περιορίσουν τα κίνητρα, έτσι ώστε ο πληθωρισμός να μην ξεφύγει από τον έλεγχο», λέει.
«Ταυτόχρονα, η Fed γνωρίζει ότι οι υπερβολικές προσπάθειες για την εξάλειψη του πληθωρισμού κινδυνεύουν να βάλουν την οικονομία και τις αγορές σε μια δύσκολη προσγείωση».
Ο ίδιος αναμένει ότι ο S&P 500 θα ανέλθει στις περίπου 4.800 μέχρι τον Ιούνιο του 2022. Αλλά με τον «κακό πληθωρισμό», την οικονομική κρίση ή τον νέο φόβο Covid – η αγορά θα μπορούσε να πέσει στις 3.800 μονάδες, διαγράφοντας σχεδόν όλο το κέρδος του 2021
Εμπορεύματα
Η πραγματική οικονομία είναι τόσο μεγάλος κίνδυνος όσο η νομισματική πολιτική, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για τις τιμές των βασικών εμπορευμάτων.
Η περίπτωση του χαλκού προσφέρει ένα μάθημα σε όλους τους επενδυτές που πιστεύουν ότι όλα πρέπει να συνεχίσουν να αυξάνονται φέτος.
Η τιμή του βιομηχανικού αυτού μετάλλου διπλασιάστηκε από την άνοιξη του 2020, και διαμορφώθηκε πολύ πάνω από τα επίπεδα πριν από την πανδημία καθώς η οικονομία της Κίνας σημείωσε άνθηση και η καθαρή μηδενική ατζέντα έθεσε τις προβλέψεις της ζήτησης στα ύψη. Αλλά σκόνταψε αρκετές φορές καθώς οι κινεζικές αρχές ανέλαβαν δράση για να μειώσουν τις τιμές, και στη συνέχεια ο φόβος για ένα νέο κύμα Covid χτύπησε τη ζήτηση.
Κι αυτό το σενάριο μπορεί να επαναληφθεί και με άλλα βασικά εμπορεύματα
Bitcoin
Εάν τα περιουσιακά στοιχεία του πραγματικού κόσμου δεν είναι αρκετά, το Bitcoin φαίνεται να έχει όλες τις «προδιαγραφές» να αποδειχθεί φούσκα. Τον Απρίλιο βρέθηκε πάνω από τις 60.000 δολάρια, τον Ιούλιο βούτηξε στις 30.000 δολάρια και ξανανέβηκε στις 50.000 δολ.
Ο 65χρονος Αμερικανός επενδυτής Τζον Πόλσον έγινε γνωστός στις παγκόσμιες αγορές όταν πριν από το ξέσπασμα της παγκόσμιας κρίσης του 2007-2008 είχε «σορτάρει» την αγορά ακινήτων στις ΗΠΑ, κίνηση με την οποία αποκόμισε, για τον ίδιο και τους επενδυτές που αντιπροσώπευε, 20 δισ. δολάρια.
Το 2021, ο Πόλσον ανησυχεί για την κατάσταση στις διεθνείς αγορές και την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας, ειδικότερα για την αύξηση των τιμών, όπως δήλωσε ο ίδιος μιλώντας στο Bloomberg, σημειώνοντας παράλληλα ότι τα κρυπτονομίσματα είναι μια «φούσκα» που θα σκάσει, καθότι δεν έχουν πραγματική αξία.
Ακόμα, υποστηρίζει πως οι εταιρείες των SPACs βρίσκονται σε μειονεκτική θέση, ενώ τονίζει πως τα κρυπτονομίσματα είναι μια «φούσκα» που «τελικά θα αποδειχθεί άχρηστη. Δεν θα συνιστούσα σε κανένα να επενδύσει στα κρυπτονομίσματα» συμπλήρωσε.
