Τα εξεταστικά συστήματα ανά τον κόσμο έχουν ως στόχο τους να ξεχωρίσουν τους μέτριους από τους καλύτερους υποψηφίους. Το ζητούμενο βέβαια πάντα είναι να το κάνουν με τον δικαιότερο δυνατό τρόπο. Για τα ΑΕΙ και τους επιστημονικούς «μαξιμαλισμούς» των προηγούμενων ετών, μπορεί να πει κανείς ότι η εικόνα των άδειων Τμημάτων που θα δούμε εφέτος ως αποτέλεσμα του νέου εξεταστικού μας συστήματος, ίσως ήταν δίκαιη και αναμενόμενη. Για τους νέους, υποψήφιους των πανελλαδικών εξετάσεων ωστόσο, η απάντηση δεν είναι το ίδιο εύκολη. Κι αυτό γιατί κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν ένα σύνθετο εξεταστικό σύστημα μετά από μια «χρονιά καραντίνας».
Ετσι, από τους υποψηφίους με βαθμό 1 και 2 που είδαμε την περυσινή χρονιά, εφέτος είχαμε το φαινόμενο των Τμημάτων με 1 ή 2 φοιτητές και φοιτήτριες. Κάτι που δείχνει ότι ένα εξεταστικό σύστημα πρέπει να μελετηθεί και να «κουρδιστεί» τέλεια πριν εφαρμοστεί. Είκοσι δύο Τμήματα των ΑΕΙ είχαν εφέτος εισακτέους κάτω των δέκα ατόμων, 29 κάτω των 30 ατόμων και 111 Τμήματα έχουν πληρότητα 50% των θέσεων που έλαβαν κατά την εφετινή κατανομή από το υπουργείο Παιδείας. Παράλληλα περίπου 35.000 υποψήφιοι έμειναν εκτός ΑΕΙ (με τους 25.000 από αυτούς από την κατηγορία των Γενικών Λυκείων και των εφετινών τελειοφοίτων τους).
Καθώς τη δύσκολη αυτή εικόνα σε κάποιες περιπτώσεις τη δημιούργησαν μόνα τους τα ΑΕΙ επιλέγοντας τον υψηλότερο συντελεστή που όρισε το υπουργείο Παιδείας για τη διαμόρφωση της νέας Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής (δηλαδή το 1,20), έρχεται τώρα το επόμενο «μοίρασμα της τράπουλας».
Η «επιστροφή» των ΤΕΙ
Το υπουργείο Παιδείας θα ζητήσει έμμεσα από τα πανεπιστήμια να επανακαθορίσουν τους συντελεστές των βάσεών τους, καθώς κατ’ εξαίρεση για εφέτος θα μπορούν να τροποποποιούν οι σχετικές αποφάσεις τους.
Η δυνατότητα αυτή βέβαια δεν αλλάζει τα εφετινά εξεταστικά δεδομένα. Και τα αποτελέσματα των πανελλαδικών εξετάσεων που άφησαν κάποιους «παγωμένους», άλλους ικανοποιημένους και σίγουρα μια μεγάλη μερίδα νέων προβληματισμένη.
Ανοίγει έτσι η συζήτηση για σχέδιο «Αθηνά Νο 2», άμεση αναδιάρθρωση και εκλογίκευση της ανώτατης εκπαίδευσης της χώρας, «επιστροφή των ΤΕΙ» με νέα μορφή και σοβαρή στήριξη των δημοσίων ΙΕΚ της χώρας που θα μπορούσαν να αποτελέσουν το πρώτο «σκαλί» της μεταλυκειακής εκπαιδευτικής πορείας ενός νέου ή νέας τα επόμενα χρόνια, εφόσον ήδη κατακτήθηκε η εμπιστοσύνη ενός μέρους των υποψηφίων. Περίπου 22.000 άτομα επέλεξαν εφέτος τις σπουδές σε ΙΕΚ (καθώς δεν είχαν άλλωστε και πολλές άλλες επιλογές), ενώ αχνά άρχισε να δημιουργείται και μια άλλη τάση: ένα «κύμα» παιδιών που θα ξαναδώσουν του χρόνου πανελλαδικές εξετάσεις, όπως δείχνουν τα στοιχεία των φροντιστηρίων, επιδιώκοντας να επιτύχουν τους απολεσθέντες εφετινούς τους στόχους.
Πάντως το υπουργείο Παιδείας, που περιμένει τον Σεπτέμβριο προτάσεις από τα πανεπιστήμια για την αναδιάρθρωση των Τμημάτων τους, στρέφει με επιμονή το βλέμμα στην ανοικοδόμηση της τεχνικής εκπαίδευσης ενισχύοντας σημαντικά τα ΙΕΚ με αρκετά εκατομμύρια ευρώ. Την ίδια στιγμή σχεδιάζει τις νέες Σχολές Εφαρμοσμένων Επιστημών (τα ΤΕΙ της «επόμενης ημέρας»), ώστε να φωτίσει «μονοπάτια» για τους υποψηφίους των πανελλαδικών εξετάσεων εκτός των ΑΕΙ, τα οποία γίνονται πιο απαιτητικά και «κλείνουν» τις πόρτες τους σιγά-σιγά σε υποψηφίους που κατατάσσονται στις χαμηλότερες βαθμολογίες.
Τι λένε οι πρυτάνεις
Τι λένε όμως τα ίδια τα ΑΕΙ; Ο πρύτανης του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Ανδρέας Μπουντουβής, που αναλαμβάνει στην έναρξη μιας κρίσιμης ακαδημαϊκής χρονιάς πρόεδρος της Συνόδου Πρυτάνεων, δηλώνει στο «Βήμα»: «Προέκυψαν περιπτώσεις όπου η άνοδος της βάσης εισαγωγής που οφείλεται στην Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής (ΕΒΕ) και στη βαρύτητα ειδικών μαθημάτων είναι σημαντική και συνοδεύεται από ταυτόχρονη σημαντική μείωση του αριθμού των επιτυχόντων. Είναι απαραίτητο να γίνει διόρθωση από τα αντίστοιχα Τμήματα.
Σε ό,τι αφορά Σχολές υψηλής ζήτησης, όπως αυτές του δικού μας Ιδρύματος, υπάρχει ένας σημαντικός παράγοντας – οι μετεγγραφές – που αντιβαίνει στη νέα Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής και προκαλεί μεγάλη αριθμητική απόκλιση από τα όρια που οι Σχολές ορίζουν ως επιθυμητό αριθμό εισακτέων. Επιπλέον, συνιστά κατάφωρη αδικία για εκείνους που βρίσκονται εκτός Σχολών προτίμησής τους παρότι έχουν καλύτερες επιδόσεις από άλλους που ευνοούμενοι από τις μετεγγραφές καταλαμβάνουν θέσεις στις Σχολές αυτές».
Σκεπτικισμός και ανησυχία
Στην επαρχία και στην ακαδημαϊκή κοινότητα εκτός των μεγάλων πόλεων της χώρας επικρατεί σκεπτικισμός και ανησυχία. Κάποιοι σκέφτονται ότι η δημιουργία των νέων Σχολών Εφαρμοσμένων Επιστημών θα γίνει ακριβώς για να στραφούν εκεί οι εκπρόσωποι των Τμημάτων που εφέτος είχαν ελάχιστους εισακτέους ώστε να μην κλείσουν. Είναι γεγονός ωστόσο ότι πολλά πανεπιστήμια εφέτος δεν είχαν μεγάλη πληρότητα των θέσεων που δόθηκαν για πρωτοετείς φοιτητές και φοιτήτριές τους. Στην κατηγορία αυτή είναι Ιδρύματα όπως το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, Αιγαίου, Ιόνιο ή Ξάνθης.
Η πρύτανης του Πανεπιστημίου Αιγαίου κυρία Χρυσή Βιτζιλάκη συζητεί το θέμα με αισιοδοξία και νηφαλιότητα και λέει ότι «δυστυχώς τα πανεπιστήμια υπόκεινται σε συνεχείς αλλαγές από τις κυβερνήσεις με αποτέλεσμα συχνά οι πολιτικές που εφαρμόζονται να τα φέρνουν σε δυσχερέστερη θέση». Στην περίπτωση του Πανεπιστημίου Αιγαίου πρόκειται για ένα Ιδρυμα με μοναδικά Τμήματα στην Ελλάδα, τα οποία και θα έπρεπε να υποστηριχθούν από την Πολιτεία (για παράδειγμα το μοναδικό Τμήμα Ωκεανογραφίας δεν έχει ακόμη ξεκάθαρα επαγγελματικά δικαιώματα, κάτι που καθιστά δύσκολη την επιλογή του από τους υποψήφιους φοιτητές και φοιτήτριες).
«Χρειάζεται ριζική αλλαγή»
«Η εισαγωγή στα ελληνικά ΑΕΙ ήταν πάντα μια λοταρία» λέει χαρακτηριστικά η κυρία Βιτζιλάκη. «Η συντριπτική πλειοψηφία των νέων δεν έμπαινε στα Τμήματα που ήθελε. Γι’ αυτό και χρειάζεται μια πραγματική, εκ βάθρων και ριζική επαναξιολόγηση του τρόπου εισαγωγής στα πανεπιστήμιά μας και όχι μικροαλλαγές κάθε χρόνο που απλά μπερδεύουν. Τα ΑΕΙ άλλωστε, θέλουν περισσότερο από τον καθένα υψηλού επιπέδου εισακτέους. Ο χάρτης της ανώτατης εκπαίδευσης χρειάζεται πραγματικό επανασχεδιασμό. Και εμείς ήδη την έχουμε ξεκινήσει αυτή τη συζήτηση. Εχουμε σχέδια για την οργάνωση ξενόγλωσσων προπτυχιακών προγραμμάτων, οπότε η χρονιά που ξεκινάει για εμάς θα είναι μια χρονιά πλήρης διεξοδικών και δημοκρατικών συζητήσεων για να αναδείξουμε την ακαδημαϊκή μας παρουσία».
Ο αριθμός των εισακτέων
Ο πρύτανης του Ιόνιου Πανεπιστημίου Ανδρέας Φλώρος λέει στο «Βήμα» ότι πέντε Τμήματα του Ιδρύματός του, με τα δεδομένα του νέου εξεταστικού συστήματος, «αντιμετωπίζουν πρόβλημα. Θα μπούμε στη διαδικασία να δούμε τι αλλαγές πρέπει να γίνουν στα γνωστικά μας πεδία, ώστε να τα διευρύνουμε και να κάνουμε στοχευμένες παρεμβάσεις» δηλώνει. «Ωστόσο λόγω του πολυνησιωτικού χαρακτήρα των Τμημάτων μας δεν μπορούμε να κάνουμε δραστικές αλλαγές. Επιπλέον δεν ξέρουμε πού θέτει τον πήχη το υπουργείο Παιδείας. Και η αλήθεια είναι ότι ένα από τα προβλήματα εφέτος ήταν το νέο εξεταστικό σύστημα που ήταν εξαιρετικά δύσκολο και σύνθετο» αναφέρει. «Το κυρίαρχο πρόβλημα έχει να κάνει με τον αριθμό των εισακτέων. Μια απλή αναπροσαρμογή του θα έλυνε το πρόβλημα χωρίς να χρειαζόμαστε ένα τόσο σύνθετο εξεταστικό σύστημα» καταλήγει. Βέβαια μια τέτοια επιλογή θα απαιτούσε πολιτικούς που θα μπορούσαν να «σηκώσουν» το πρόσθετο βάρος της κοινωνικής δυσαρέσκειας που θα προκαλούσε, ώστε να μη χρειάζεται να την αποδώσουν στις διοικήσεις των ΑΕΙ.
Οι σχολές με μηδέν εισακτέους και εκείνες που «έσπασαν τα κοντέρ»
«Ενας υποψήφιος των πανελλαδικών εξετάσεων που συγκεντρώνει 10.000 μόρια και δεν εισάγεται στη Νοσηλευτική του Διδυμοτείχου δεν είναι ούτε αδιάφορος ούτε αδιάβαστος ούτε ανίκανος να αποπερατώσει με επιτυχία τις σπουδές του» λέει ο εκπαιδευτικός και αναλυτής των βαθμολογικών στοιχείων των βάσεων κ. Γιώργος Χατζητέγας. «Με μία απλή προσομοίωση οι εμπνευστές του νέου εξεταστικού συστήματος και των συντελεστών του θα διαπίστωναν ότι η Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής θα επαναλάμβανε το θαύμα της απόρριψης του 1/3 των μαθητών των Γενικών Λυκείων ακόμα και αν οι επιδόσεις τους ήταν εξαιρετικές» συνεχίζει.
Με κανέναν εισακτέο
Πάντως εφέτος είδαμε τμήματα της «πρώτης γραμμής» όπως η Αρχιτεκτονική Σχολή Ξάνθης με… 0 εισακτέους! Τουλάχιστον από τη γενική και μεγαλύτερη κατηγορία των τελειόφοιτων Λυκείου, γιατί στο ίδιο Τμήμα εισάγονται τελικά μόνο 7 πρωτοετείς φοιτητές των ειδικών κατηγορίες εισαχθέντων (Ελληνες εξωτερικού, διακριθέντες σε Ολυμπιάδες, μουσουλμάνοι κ.λπ.). Κανέναν εισακτέο από τη γενική σειρά δεν παίρνει και το Τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος της Δράμας, ενώ έναν εισακτέο παίρνουν η Νοσηλευτική στο Διδυμότειχο και το Τμήμα Μηχανικών Τοπογραφίας και Γεωπληροφορικής στις Σέρρες. Σοβαρό πρόβλημα φαίνεται να έχουν και άλλα Τμήματα, όπως το Μαθηματικό της Σάμου που φαίνεται ότι «χτυπήθηκε» περισσότερο από όλα τα Τμήματα της κατηγορίας του και είχε λιγότερους από δέκα εισακτέους, ή άλλα Φυσικά Τμήματα.
Με κανέναν εισακτέο στην πλειονότητά τους μένουν οι ανώτατες εκκλησιαστικές Σχολές, με δύο μόνο από αυτές να έχουν 1 και 2 πρωτοετείς φοιτητές.
Τρελή «κούρσα»
Στα άλλα παράδοξα του συστήματος ήταν η τρελή «κούρσα» προς τα πάνω των βάσεων εισαγωγής πολλών Τμημάτων που ξεπέρασαν και τα 10.000 μόρια σε μια χρονιά με γενικό πρόσημο ανόδου. Και συγκεκριμένα:
- Στο Τμήμα Δασολογίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος που πέρυσι είχε των περίφημη βάση των 625 μορίων, όπως ήταν φυσικό εφέτος τα δεδομένα ανατράπηκαν πλήρως. Η βάση του ανέβηκε στα 11.406 (+10.781) και ο μοναδικός ένας φοιτητής που θα έχει θα είναι ταυτόχρονα πρώτος και τελευταίος!
- Συνολικά σε 348 Τμήματα είχαμε άνοδο βάσεων και σε 99 πτώση, ενώ η άνοδος σε Ιατρικές Σχολές έφτασε στα 759 μόρια στην επαρχία, Πολυτεχνικές στα 770 μόρια, με τις Νομικές Σχολές σε πτώση βάσεων έως και 200 μόρια στην επαρχία, ενώ αντίθετα άνοδο έως 100 μόρια είχαν στην Αθήνα. Οι Πολυτεχνικές Σχολές ανέβηκαν συνολικά από 500 έως 700 μόρια, μια κίνηση που φάνηκε κυρίως στην επαρχία. Αύξηση είχαν τα Οικονομικά Τμήματα (έως και 700 μόρια επάνω), με το Τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών να έχει αύξηση 749 μορίων.
Ανοδος των βάσεων
Οπως ανακοίνωσε μάλιστα το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, την εφετινή χρονιά υπάρχει άνοδος των βάσεων στα 7 από τα 8 Τμήματά του και τα Τμήματα Οικονομικής Επιστήμης και Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών καταλαμβάνουν τις 2 πρώτες θέσεις σε σχέση με τα αντίστοιχα Τμήματα άλλων ΑΕΙ. Τα Τμήματα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων και Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής κατατάσσονται στην 1η θέση σε σχέση με τα αντίστοιχα Τμήματα άλλων ΑΕΙ. Το Τμήμα Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας αποτελεί την κορυφαία επιλογή στο τέταρτο επιστημονικό πεδίο ξεπερνώντας το όριο των 18.000 μονάδων (18.422). Τα Τμήματα Πληροφορικής και Μάρκετινγκ και Επικοινωνίας σημείωσαν εντυπωσιακή αύξηση (695 και 617 μονάδες αντίστοιχα) συνεχίζοντας την ανοδική τους πορεία.
Κάτι για το οποίο ο πρύτανης του Ιδρύματος, καθηγητής Δημήτρης Μπουραντώνης, δήλωσε ότι «είμαστε περήφανοι για αυτή την αναγνώριση και, παράλληλα, αισθανόμαστε ακόμα μεγαλύτερη την ευθύνη της αποστολής του Ιδρύματος, η οποία είναι να συμβάλει στην ανάπτυξη υπεύθυνων πολιτών που θα συνεισφέρουν σημαντικά στην πρόοδο της οικονομίας και της κοινωνίας».
