Ως σημείο καμπής για την κυβέρνηση αντιμετωπίζεται το φθινόπωρο, με τις επιπτώσεις των πυρκαγιών και την πανδημία να διαμορφώνουν το πολιτικό περιβάλλον.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης φέρεται αποφασισμένος να προχωρήσει σε μια επανεκκίνηση της κυβέρνησης, παρακολουθώντας όμως παράλληλα με προβληματισμό τη γενική συνθήκη η οποία διαμορφώνεται λόγω των χαμηλών ποσοστών εμβολιασμού.
Επιθυμία και στόχος του κεντρικού κυβερνητικού επιτελείου είναι, ωστόσο, να δοθεί έμφαση στην οικονομία και στην επιτάχυνση διαδικασιών οι οποίες θα παραγάγουν και πολιτικό αποτέλεσμα. Οπως γνωρίζουν οι συνεργάτες του Πρωθυπουργού, από αυτό θα επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό και το αποτέλεσμα των εκλογών.
Στόχος ένα εκατομμύριο νέοι εμβολιασμοί
Είναι γνωστό πάντως στο Μέγαρο Μαξίμου ότι η πορεία και η εξέλιξη της πανδημίας στις προσεχείς εβδομάδες θα είναι παράμετρος καθοριστική για το πολιτικό κλίμα της περιόδου.
Υπό αυτό το πρίσμα, η κυβέρνηση έχει ήδη δώσει ένα πρώτο δείγμα γραφής για τις διαθέσεις της ως προς τη διαχείριση του αντιεμβολιαστικού κινήματος, γνωρίζοντας ότι αυτό μπορεί να σημάνει και το άνοιγμα μετώπων. Τα μέτρα περιορισμού δραστηριοτήτων των ανεμβολίαστων πολιτών ανακοινώθηκαν την προηγούμενη εβδομάδα και τα αποτελέσματά τους μένει να φανεί αν θα αποτυπωθούν και στους ρυθμούς των εμβολιασμών. Ως στόχος της προσπάθειας αναφέρεται πάντως η αύξηση του εμβολιασμένου πληθυσμού κατά ένα εκατομμύριο τον επόμενο μήνα και έως τις αρχές Οκτωβρίου, καθώς θεωρείται ότι έτσι θα είναι εφικτό ένα ικανοποιητικό επίπεδο ανοσίας.
Προς υποχρεωτικότητα στους ενστόλους
Την ίδια στιγμή, όμως, είναι φανερό ότι το ζήτημα της διεύρυνσης της υποχρεωτικότητας και σε επιπλέον κατηγορίες συζητείται στο Μέγαρο Μαξίμου. Σύμφωνα με πληροφορίες, εξετάζεται μια σχετική απόφαση για τις Ενοπλες Δυνάμεις και τα Σώματα Ασφαλείας. Χαρακτηριστικό ήταν ότι ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου ανέφερε ότι «το ενδεχόμενο επέκτασης της υποχρεωτικότητας είναι πάντα στο τραπέζι», ενώ ειδικώς για τους ενστόλους περιορίστηκε να αναφέρει ότι «αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει κάποια σχετική απόφαση και δεν πρέπει να υπάρξει σύγχυση».
Το μέτωπο με τους αντιεμβολιαστές
Δεν κρύβουν, πάντως, συνεργάτες του Πρωθυπουργού τον προβληματισμό τους για τον πολιτικό αντίκτυπο τέτοιων αποφάσεων. Οπως αναφέρουν, προκύπτει ένα ζήτημα από το γεγονός ότι οι ομάδες που αναδεικνύονται ως οι πλέον συμπαγείς και αμετακίνητες έχουν συγκεκριμένα πολιτικά χαρακτηριστικά, ενώ την ίδια στιγμή παρατηρείται και η επαμφοτερίζουσα στάση του ΣΥΡΙΖΑ ή η πιο ξεκάθαρη άλλων κομμάτων της αντιπολίτευσης, που επιχειρούν να προσεταιριστούν τους αρνητές του εμβολίου.
Γνωρίζουν ωστόσο στο επιτελείο της Ηρώδου Αττικού 19 ότι, παρά τις πιέσεις αυτές, δεν υπάρχουν πολλά χρονικά περιθώρια και ότι οι όποιες αποφάσεις θα πρέπει να ληφθούν σύντομα. Η έναρξη της λειτουργίας των σχολείων στις 13 Σεπτεμβρίου είναι καθοριστικής σημασίας ημερομηνία και μια ενδεχόμενη νέα διακοπή της διά ζώσης εκπαιδευτικής διαδικασίας θα έχει με βεβαιότητα μεγάλη και αρνητική πολιτική επίδραση.
Η σύγκρουση στη Βουλή
Το δηλητηριασμένο πολιτικό περιβάλλον, όπως διαμορφώνεται υπό τις παρούσες συνθήκες, φανερώθηκε ήδη από την προηγούμενη εβδομάδα κατά τη συζήτηση των πολιτικών αρχηγών στη Βουλή.
Μιλώντας ειδικά γι’ αυτό, ο Πρωθυπουργός απέρριψε την κριτική περί διχασμού της κοινωνίας λόγω των περιοριστικών μέτρων για τους ανεμβολίαστους και είπε μεταξύ άλλων: «Δεν διχάζουμε κανέναν. Αντιμετωπίζουμε μια πραγματικότητα που λέει ότι παρά τις φιλότιμες προσπάθειες είμαστε λίγο κάτω του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Θα ήταν άδικη μια κριτική ότι δεν οργανώθηκε σωστά ο εμβολιασμός ή ότι δεν υπάρχουν εμβόλια. Οπως επίσης ότι δεν κάναμε ενημέρωση», ενώ συμπλήρωσε: «Δεν είδα την αντιπολίτευση να βάζει πολύ μεγάλη πλάτη σε αυτή την προσπάθεια. Δεν θα μπω στο τι λένε κάποια στελέχη σας. Επιτρέψτε μου όμως να έχω αμφιβολίες για το πόσο συμβάλλετε σε αυτή την προσπάθεια. (…) Ας αφήσουμε λοιπόν τις συζητήσεις για διχασμούς. Αυτοί που επικαλούνται τον διχασμό είναι οι ίδιοι που τον επιδιώκουν. Οσοι φέρθηκαν υπεύθυνα δεν θα πληρώσουν τη νύφη».
Απαντώντας δε στις επιθέσεις του Αλέξη Τσίπρα για τη διαχείριση της κρίσης των πυρκαγιών, ο Πρωθυπουργός απάντησε με οξύτητα, φανερώνοντας ότι, παρά τις αρχικές του διαθέσεις, δεν ήθελε να αφήσει αναπάντητες τις προκλήσεις του αρχηγού της αντιπολίτευσης, λέγοντας: «Εγιναν λάθη, αλλά στη μια τραγωδία μετρούσαμε στρέμματα και στην άλλη φέρετρα».
Στο Μέγαρο Μαξίμου γνωρίζουν ότι η στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ στρέφεται πλέον προσωπικά στον Πρωθυπουργό, με επιθέσεις κάθε είδους και ύφους, είτε από τον ίδιο τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης είτε από στελέχη μέσω δημοσιευμάτων και κοινωνικών δικτύων. Υπό αυτή την έννοια, η οξύτητα των απαντήσεων του Κυριάκου Μητσοτάκη περιγράφεται από συνεργάτες του ως δείγμα των δικών του αντιδράσεων στις επιθέσεις.
Οι πρώτες δημοσκοπήσεις
Επειτα και από τη μετωπική σύγκρουση στη Βουλή, στην κυβέρνηση ανέμεναν την αποτύπωση όλων αυτών, σε συνδυασμό με τις επιπτώσεις των πυρκαγιών, στις πρώτες μετρήσεις της περιόδου. Οι πρώτες ενδείξεις (GPO – «ΤΑ ΝΕΑ») και τα στοιχεία που διαθέτουν στο Μέγαρο Μαξίμου δείχνουν ότι οι πυρκαγιές είχαν μια αρνητική επίδραση για την κυβέρνηση. Οπως εκτιμούν όμως κυβερνητικά στελέχη, δεν φαίνεται ότι προκαλούν μεγάλες μετακινήσεις ή μη διαχειρίσιμες δημοσκοπικές ανατροπές.
Το σίριαλ του ανασχηματισμού
Αναγνωρίζοντας ότι όσο η πανδημία επιμένει δυσχεραίνει και τον πολιτικό σχεδιασμό, το βλέμμα του Πρωθυπουργού στρέφεται στα περιθώρια των επόμενων κινήσεών του. Η προσδοκία να δοθεί ένα σήμα επανεκκίνησης της κυβέρνησης με ορίζοντα τη ΔΕΘ είναι υπαρκτή και υπό αυτό το πρίσμα εξετάζονται και συντηρούνται τα σενάρια του ανασχηματισμού. Κατά κάποιους, το ιδιωτικό ταξίδι του Κυριάκου Μητσοτάκη στις ΗΠΑ, με αφορμή την έναρξη των σπουδών της κόρης του, θα του δώσει την ευκαιρία να αποφασίσει για τον χρόνο και το περιεχόμενο των αλλαγών στην κυβέρνηση. Κάποιες πηγές εξακολουθούν να επιμένουν ότι αυτές θα γίνουν πριν από τη ΔΕΘ, άλλες εκτιμούν πως ο ανασχηματισμός θα γίνει λίγο μετά την παρουσία του Πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη.
Γεγονός είναι ότι η σχετική συζήτηση είναι συνεχής στο Μέγαρο Μαξίμου και στους διαδρόμους του.
Ως προς τη φύση του ανασχηματισμού, πληροφορίες συγκλίνουν στο ότι αυτός θα έχει ευρύτερο χαρακτήρα από τους δύο προηγούμενους. Δεδομένου ότι με τον έναν ή τον άλλον τρόπο οι αποφάσεις του Πρωθυπουργού έχουν συνδυαστεί με την απόδοση ευθυνών για τις πυρκαγιές, αιωρείται η αίσθηση ότι οι αλλαγές στην κυβέρνηση θα περιλάβουν, μεταξύ άλλων, και μια αυτονόμηση της Πολιτικής Προστασίας. Παρά τη σχετική φημολογία πάντως, δεν πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι κάτι τέτοιο θα σημάνει και την απομάκρυνση από την κυβέρνηση του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη. Μένει πάντως να φανεί αν αυτή τη φορά θα αλλάξουν χέρια υπουργεία όπως το Παιδείας ή το Υγείας, καθώς και αν το σχήμα θα προσαρμοστεί στις νέες απαιτήσεις οι οποίες διαμορφώνονται από την αξιοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης.
Σε ό,τι αφορά το Μέγαρο Μαξίμου, έπειτα από τις πρόσφατες αλλαγές στη στελέχωση του επιτελικού κράτους, φαίνεται ότι εκτός συγκλονιστικού απροόπτου δεν αναμένονται δραματικές περαιτέρω ανατροπές. Η αναβάθμιση του Ακη Σκέρτσου σε υπουργό Επικρατείας θεωρήθηκε αρχικώς ότι περιόρισε την επιρροή του Γιώργου Γεραπετρίτη. Ομως η ονομαστική αναφορά και οι έπαινοι του ιδίου του Πρωθυπουργού στους δύο και στον Κυριάκο Πιερρακάκη την Τετάρτη στη Βουλή ερμηνεύτηκε σε αυτή τη φάση ως ένδειξη εμπιστοσύνης.
Προσδοκίες για ταχεία ανανέωση της αμυντικής συμφωνίας
Ιδιαίτερη σημασία προσδίδεται από την κυβέρνηση στην επίσκεψη του προέδρου της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας των ΗΠΑ Ρόμπερτ Μενέντεζ.
Ο αμερικανός γερουσιαστής συναντήθηκε με τον Κυριάκο Μητσοτάκη την Πέμπτη στο Μέγαρο Μαξίμου.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ένα από τα κυρίαρχα θέματα συζήτησης μεταξύ των δύο ήταν η υπό εξέλιξη διαπραγμάτευση για την ανανέωση της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας Ελλάδας – ΗΠΑ (MDCA).
Κατά τα όσα αναφέρουν καλά πληροφορημένες πηγές, και οι δύο εξέφρασαν την προσδοκία ότι οι συνομιλίες, οι οποίες βρίσκονται στο τελικό στάδιο, θα ολοκληρωθούν σύντομα, κάτι που αναμένεται να γίνει εντός του φθινοπώρου.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Πρωθυπουργός ευχαρίστησε τον πρόεδρο της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας για την πρόσφατη πρωτοβουλία του, η οποία είχε ως αποτέλεσμα την υιοθέτηση νομοθεσίας με στόχο την εμβάθυνση της ελληνοαμερικανικής αμυντικής και κοινοβουλευτικής συνεργασίας (US-Greece Defense and Interparliamentary Partnership Act), με τρόπο που αντικατοπτρίζει τις αλλαγές οι οποίες συντελούνται στον γεωπολιτικό περίγυρό μας και τις κοινές προκλήσεις για τις δύο χώρες στην περιοχή.
Στο νομοσχέδιο, το οποίο κατατέθηκε από τους Ρόμπερτ Μενέντεζ και Μάρκο Ρούμπιο τον περασμένο Ιούνιο, περιλαμβάνονται ευθείες αναφορές για την ανάγκη παράδοσης περισσότερων οπλικών συστημάτων στην Ελλάδα μέσω της διαδικασίας του πλεονάζοντος υλικού των Ενόπλων Δυνάμεων των ΗΠΑ.
Επιπλέον, αναγνωρίζεται ο ρόλος της Ελλάδας ως παράγοντα σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο και επισημαίνεται ότι οι ΗΠΑ πρέπει να παραμείνουν προσηλωμένες στην υποστήριξη της ασφάλειας και της ευημερίας της χώρας μας.
Στο ίδιο νομοσχέδιο αναφέρεται η ανάγκη στήριξης του εκσυγχρονισμού των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων και του σχήματος συνεργασίας 3 + 1 (Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ + ΗΠΑ).
