«Στο Πάπιγκο, στον μαχαλά, είναι μια κρύα βρύση
αμάν αμάν, ποιος έχει ντέρτι στην καρδιά ας πάει να πιει να σβήσει».
Το ένα, το Μεγάλο Πάπιγκο, βρίσκεται σε υψόμετρο 900 μέτρων, και το άλλο, το Μικρό Πάπιγκο, στα 980 μέτρα. Οποιος αναρωτηθεί τι μας έπιασε καλοκαιριάτικα και αφήσαμε τις παραλίες για να πάρουμε τα βουνά, πιθανώς δεν έχει εμπειρία από την απόλαυση του παραθερισμού εκεί ψηλά, σε περιοχές ορεινές, όπου ο αέρας είναι αναζωογονητικός, όπου το δάσος μοσχοβολά υγρασία και φρεσκάδα, και που το βράδυ δεν μπορείς να σταθείς στην πλατεία του χωριού αν δεν φοράς ένα φούτερ πάνω από το κοντομάνικο. Γιατί, όσο και αν οι διακοπές είναι κυρίως συνδεδεμένες με τη θάλασσα, έχει και το βουνό τη χάρη του και τη γοητεία του κατά τους μήνες του καλοκαιριού. Αυτή τη γοητεία που εύκολα σε κατακτά όταν φτάσεις στον σημερινό προορισμό μας, στην Ηπειρο, 60 χιλιόμετρα με το αυτοκίνητο από τα Ιωάννινα. Φτάσαμε στο Πάπιγκο!
Μικρή ιστορική αναδρομή
Ανατρέχοντας στα ιστορικά στοιχεία, μαθαίνουμε πως η ευρύτερη περιοχή, η περιοχή του Ζαγορίου, κατοικείται ήδη από τους προϊστορικούς χρόνους, με την ανθρώπινη παρουσία να είναι συνεχόμενη: Μολοσσοί, Ρωμαίοι και σλαβικές φυλές πέρασαν σε διαφορετικές χρονικές περιόδους και άφησαν το αποτύπωμά τους. Σήμερα, μεταξύ άλλων, στον Ελαφότοπο υπάρχουν κιβωτιόσχημοι τάφοι του τέλους του 13ου αι. π.Χ., στη Βίτσα προϊστορικός κτηνοτροφικός οικισμός και στο ύψωμα Καστράκι του Αγίου Μηνά κατάλοιπα αρχαίου φρουρίου. Το Πάπιγκο για πρώτη φορά αναφέρεται το 1325 σε χρυσόβουλο του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β΄. Μετά το 1430, οι Τούρκοι, στην προσπάθειά τους να εξασφαλίσουν την κυριαρχία τους στην Ηπειρο, παραχώρησαν στους ντόπιους διάφορα προνόμια, έτσι, μέχρι τον 17ο αιώνα η περιοχή λειτουργούσε ως αυτοδιοικούμενη ομοσπονδιακή περιφέρεια. Ομως, μετά την κατάργηση αυτών των προνομίων άρχισε να υποφέρει από τις επιδρομές ληστών. Η ρευστή κατάσταση ανάγκασε πολλούς ντόπιους (κυρίως τις πλούσιες οικογένειες) να φύγουν για να στήσουν αλλού, σε πιο ασφαλή περιβάλλοντα, τις ζωές τους. Τα χωριά του Ζαγορίου απελευθερώθηκαν οριστικά από τους Τούρκους το 1913. Σημαντική είναι η συμβολή τους και στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, με τον ντόπιο πληθυσμό να δίνει αγώνα και να θρηνεί απώλειες.
Προς τη Δρακόλιμνη
Τι βλέπει σήμερα ο επισκέπτης της περιοχής; Δύο γραφικές γειτονιές, το Μεγάλο και το Μικρό Πάπιγκο, υπό τον βαρύ ίσκιο της κορυφής της Αστράκας – το όνομά της σημαίνει σκεπή επειδή σαν σκεπή, σαν στέγη, ορθώνεται πάνω από τα χωριά. Από το Μικρό Πάπιγκο ξεκινά ένα από τα διασημότερα πεζοπορικά μονοπάτια της Ηπείρου, εκείνο που οδηγεί στη Δρακόλιμνη Τύμφης. Πρόκειται για μία μικρή λίμνη σε υψόμετρο 2.050 μέτρων, στα νερά της οποίας ζουν οι αλπικοί τρίτωνες, ένα είδος σαύρας με γκρίζα ράχη που φέρει κηλίδες και με κοκκινωπή κοιλιά. Το μοναχικό τοπίο έχει αγριάδα, έχει όμως και τη δική του ιδιαίτερη γοητεία. Ανάμεσα στο Μικρό και στο Μεγάλο Πάπιγκο βρίσκονται και οι Οβίρες Ρογκοβού ή Κολυμπήθρες, μια σειρά από μικρές φυσικές πισίνες, αποτέλεσμα της διάβρωσης που έχει προκαλέσει στο έδαφος το ρέμα Ρογκοβού. Λέγεται πως εκεί έπαιρνε το μπάνιο του τα καλοκαίρια ο Αλή Πασάς, ο οποίος είχε, ως φαίνεται, αντοχή στο δροσερό-παγωμένο νερό. Οι πλαγιές γύρω από τα χωριά είναι καταπράσινες. Αλλά και μέσα στα χωριά η ομορφιά είναι μεγάλη, με τα (σε μεγάλο βαθμό) καλοδιατηρημένα λιθόκτιστα σπίτια και τα επίσης λιθόστρωτα καλντερίμια να αποτελούν εξαιρετικά δείγματα της τοπικής αρχιτεκτονικής. Ο ναός των Ταξιαρχών στο Μικρό Πάπιγκο έχει κηρυχθεί διατηρητέο μνημείο από το υπουργείο Πολιτισμού. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει και ο χτισμένος το 1774 Αγιος Γεώργιος, στο Μεγάλο Πάπιγκο. Στην περιοχή υπάρχουν και δύο πέτρινα γεφύρια: Το ένα βρίσκεται στη θέση Λάκκος και έχει χτιστεί από τον Αναστάσιο Λώλη τον 19ο αιώνα. Το άλλο, το μικρότερο, βρίσκεται στη θέση Μπουλουγούνσα. Σε μία ώρα και ένα τέταρτο θα βρεθείτε με το αυτοκίνητο στο Φαράγγι του Βίκου, άλλη μια περιοχή μοναδικού φυσικού κάλλους, άλλη μια ιδιαίτερα δημοφιλή στους περιπατητές διαδρομή. Δημιουργήθηκε έπειτα από έντονες γεωλογικές ανακατατάξεις, ενώ τα πρώτα ίχνη ανθρώπινης δραστηριότητας στην περιοχή τοποθετούνται στο 40000 π.Χ. Το φαράγγι έχει μήκος περίπου 11 χιλιόμετρα. Σε αρκετά σημεία του το βάθος του ξεπερνά τα 1.000 μέτρα. Το διατρέχει και το ομορφαίνει ο Βοϊδομάτης, παραπόταμος του Αώου. Περιοχή προστατευόμενου φυσικού πλούτου, ο Εθνικός Δρυμός Βίκου – Αώου, με τα χωριά του Ζαγορίου, είναι ένας μικρόκοσμος που παρέχει στους επισκέπτες του πολλές ευκαιρίες για δραστηριότητες στη φύση, όπως πεζοπορία, ορειβασία, κανό, καγιάκ και ράφτινγκ, ιππασία ή παραπέντε.
«Αλπική» φιλοξενία
Την ίδια στιγμή, ως προορισμοί ιδιαίτερα ανεπτυγμένοι τουριστικά, το Πάπιγκο και τα πέριξ αυτού παρέχουν ευρεία γκάμα επιλογών για τη διαμονή του επισκέπτη. Ανάμεσα στα ξενοδοχεία που λειτουργούν εκεί αναφέρουμε ενδεικτικά τα Αυραγόνιον, Αρχοντικό Γκέκη 1876, Astra Inn, Mikro Papigo 1700 Hotel & Spa, Amaryllis Boutique Guest House, Papigo Towers, Guesthouse Iro, Althea Guesthouse και Απειρος Χώρα. Λειτουργούν βεβαίως πολλά ακόμα που εύκολα θα ανακαλύψετε γκουγκλάροντας ή απλώς σταματώντας (αν ταξιδεύετε με αυτοκίνητο) στα χωριά της περιοχής. Εξαιρετικά νόστιμη είναι και η κουζίνα της Ηπείρου, με το πικάντικο χοιρινό (και το αγριογούρουνο), το μοσχαράκι με δαμάσκηνα, την ψητή προβατίνα, τις πέστροφες, τις χορτόπιτες και τις αλευρόπιτές της. Γιατί όλα τα έχει το Πάπιγκο. Και την καλή φιλοξενία και την υπέροχη φύση. Μόνο θάλασσα, είπαμε, δεν έχει. Τι να την κάνεις όμως τη θάλασσα, όταν μπορείς να «βουτήξεις» στη δροσιά και στο βαθύ πράσινο του δάσους; Οι καλοκαιρινές διακοπές στο βουνό (οι οποίες αποτελούσαν ανέκαθεν αγαπημένη συνήθεια των Ευρωπαίων) μπορεί να μην είναι συνηθισμένες στη χώρα μας (για ευνόητους λόγους), όμως τα τελευταία χρόνια κερδίζουν όλο και περισσότερο έδαφος. Αν αποφασίσετε να τις δοκιμάσετε, έστω για μερικές ημέρες, βάλτε το Πάπιγκο στη διαδρομή σας.
