Αντιμέτωπη με μια τριπλή δοκιμασία βρίσκεται η κυβέρνηση, καθώς η κρίση που προκλήθηκε από τις πυρκαγιές των τελευταίων εβδομάδων ακολουθείται από την αναμενόμενη αναζωπύρωση της πανδημίας και τη διαφαινόμενη νέα έξαρση του Μεταναστευτικού, λόγω των εξελίξεων στο Αφγανιστάν.
Η πίεση που ασκήθηκε στο Μέγαρο Μαξίμου με αφορμή τις πυρκαγιές ήταν και παραμένει αισθητή. Για πρώτη φορά έπειτα από δύο χρόνια διακυβέρνησης η ομάδα περί τον Κυριάκο Μητσοτάκη και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός είδαν να κλονίζεται η αίσθηση της αποτελεσματικότητας και της αξιοπιστίας στην οποία είχαν επενδύσει (με απτά και μετρήσιμα πάντως στοιχεία).
Την ίδια στιγμή, η ανησυχία στην Ηρώδου Αττικού 19 εντείνεται, εν αναμονή της διαφαινόμενης αναζωπύρωσης της πανδημίας, η οποία τις επόμενες εβδομάδες πιθανολογείται ότι θα διαμορφώσει μια συνθήκη διαρκούς, πολυδιάστατης κρίσης, με άλλες, πιεστικές απαιτήσεις στη δράση και τη διαχείριση, σε πολιτικό, επιχειρησιακό και επικοινωνιακό επίπεδο.
Η ομάδα περί τον Κυριάκο Μητσοτάκη και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός είδαν με τις καταστροφικές πυρκαγιές να κλονίζεται η αίσθηση της αποτελεσματικότητας και της αξιοπιστίας, στην οποία είχαν επενδύσει
Επικοινωνία με τον Ερντογάν
Σε αυτά προστίθεται και η πιθανολογούμενη νέα έξαρση του Μεταναστευτικού, λόγω των εξελίξεων στο Αφγανιστάν. Στα κυβερνητικά γραφεία έχει ήδη σημάνει συναγερμός, υπό τον φόβο εργαλειοποίησης της κρίσης από την Τουρκία και εν όψει αυτών, ο Πρωθυπουργός επρόκειτο να επικοινωνήσει τηλεφωνικώς με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν το απόγευμα της Παρασκευής.
Οσο εκκρεμεί η εκ μέρους του Πρωθυπουργού απόδοση ευθυνών για τη διαχείριση της κρίσης των πυρκαγιών, για την οποία έχει δεσμευτεί, κυβερνητικά στελέχη φροντίζουν να επισημαίνουν την ιδιαιτερότητα των φαινομένων των προηγούμενων εβδομάδων.
Μιλούν για την πρωτοφανή ξηρασία και τις συνθήκες που αυτή διαμόρφωσε. Οπως λένε, η καύσιμη ύλη η οποία έχει συσσωρευτεί στα δάση τα έχει μετατρέψει σε «πυριτιδαποθήκες» και υπό αυτές τις συνθήκες το έργο της κατάσβεσης μοιάζει – και σε κάποιες περιπτώσεις είναι – αδύνατο. Αυτό ωστόσο δημιουργεί και πολύ διαφορετικές απαιτήσεις στο πεδίο της πρόληψης, της δημιουργίας αντιπυρικών ζωνών, υποδομών κ.λπ.
Συνολικές αναθεωρήσεις
Κάτω από αυτό το πρίσμα, ο ίδιος ο Πρωθυπουργός αναμένεται να δώσει έμφαση στις συνολικές πολιτικές αναθεωρήσεις οι οποίες απαιτούνται και επιβάλλονται από την κλιματική κρίση, για τις οποίες ο ίδιος έχει γνώση, καθώς όπως αναφέρεται από συνεργάτες του είναι θέμα που τον απασχολεί πολύ πριν από την πρόσφατη καταστροφή.
Πέραν όμως της αναγκαίας πολιτικής παρέμβασης και της συνολικής αναδιάρθρωσης των μηχανισμών πρόληψης και αντιμετώπισης φυσικών και κλιματολογικών καταστροφών, στο Μέγαρο Μαξίμου αναζητούνται και οι πολιτικές πρωτοβουλίες για την πολυσυζητημένη «επανεκκίνηση» της κυβέρνησης.
Επειτα από δυόμισι ανασχηματισμούς και μόλις λίγες ημέρες μετά τις αλλαγές στο στενό επιτελείο του, ο Κυριάκος Μητσοτάκης φέρεται να σχεδιάζει μια ευρύτερη αναδιάταξη της κυβέρνησης, με γνώμονα σύνθετο. Αφενός την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας, αφετέρου την εξουδετέρωση εσωτερικών πιέσεων ή και φυγόκεντρων τάσεων, σε καθαρά πολιτικό επίπεδο.
Σημαντικές αλλαγές πριν από τη ΔΕΘ
Εν αναμονή του πρώτου κύματος δημοσκοπήσεων του φθινοπώρου και έχοντας υποστεί ένα πρώτο, σημαντικό πλήγμα με αφορμή τις πυρκαγιές, ο ανασχηματισμός που συζητείται αναμένεται να έχει πολλαπλά χαρακτηριστικά. Κατά τις υπάρχουσες πληροφορίες, ο χρόνος των αλλαγών δεν απέχει πολύ. Μπορεί ο Πρωθυπουργός να μη θέλει να αντιδράσει εν θερμώ, την ίδια στιγμή όμως υπάρχει πάντοτε και η αβεβαιότητα μίας επόμενης κρίσης, η οποία θα μπορούσε πάλι να ματαιώσει πολιτικές αποφάσεις και κινήσεις. Με βάση αυτά, η αίσθηση ότι επίκεινται αλλαγές πριν από τη ΔΕΘ είναι έντονη και διαφαίνεται ήδη ότι αυτές θα έχουν πολλαπλούς στόχους.
Κατευνασμός δυσαρεστημένων
Η πρόσφατη τοποθέτηση του Γιάννη Οικονόμου στη θέση του κυβερνητικού εκπροσώπου ήταν ένα πρώτο δείγμα. Αξιοποιήθηκε ένα ικανό στέλεχος με ξεκάθαρα κομματικά χαρακτηριστικά, το οποίο έχει περάσει από όλα σχεδόν τα επίπεδα του μηχανισμού. Πέραν όλων των άλλων, η επιλογή αυτή είχε ως στόχο και τον κατευνασμό της εσωκομματικής γκρίνιας περί κυριαρχίας των τεχνοκρατών ή των εξωκομματικών στελεχών.
Η αίσθηση ότι ο Πρωθυπουργός έχει σχεδιάσει και άλλες αλλαγές σε αυτό το πνεύμα ενισχύεται από τη φημολογία και τις πληροφορίες των τελευταίων ημερών, σύμφωνα με τις οποίες μελετάται η αξιοποίηση του Θόδωρου Ρουσόπουλου, πιθανώς δε και σε νευραλγικής σημασίας υπουργείο, και όχι στο Τουρισμού, όπως είχε εξεταστεί παλαιότερα. Εφόσον αυτή η πληροφορία επαληθευτεί, θα πρόκειται προφανώς και για ένδειξη της διάθεσης του Κυριάκου Μητσοτάκη να κατευνάσει τη λεγόμενη πτέρυγα των «καραμανλικών» και τις παραφυάδες της, από όπου ασκείται έντονη κριτική στην κυβέρνηση, είτε παρασκηνιακώς και σποραδικώς, είτε οργωμένα και συστηματικά μέσω των κοινωνικών δικτύων, κ.ά. Πάντως, από το ευρύτερο περιβάλλον του Μαξίμου αναφέρεται ότι στόχος του Πρωθυπουργού είναι να διατηρηθεί η τάση αξιοποίησης ικανών στελεχών, ασχέτως κομματικής ταυτότητας, με κάποιες αλλαγές στη «δοσολογία» και αναθέσεις υπουργείων ή άλλων αρμοδιοτήτων σε μέλη της ΚΟ, ούτως ώστε να καμφθούν και οι εκ δεξιών αντιδράσεις.
Οι φόβοι για νέες ροές προσφύγων
Το βλέμμα της κυβέρνησης είναι στραμμένο και στο Μεταναστευτικό, το οποίο επανέρχεται ως πολιτική παράμετρος, συνεπεία της παλινόρθωσης των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν και των μεταναστευτικών ροών οι οποίες αναμένονται. Το ζήτημα απασχολεί την κυβέρνηση σε πολλά επίπεδα, μεταξύ των οποίων και το πολιτικό, δεδομένου ότι η δεξιά πτέρυγα της ΝΔ ήδη έχει παρουσιάσει ενδείξεις για την πίεση που αναμένεται να ασκήσει.
Η δύσκολη εξίσωση του νέου κύματος κορωνοϊού
Η πρόθεση του Μεγάρου Μαξίμου να αντιδράσει άμεσα έπειτα από τις πυρκαγιές φάνηκε στην ταχύτητα με την οποία τέθηκαν σε λειτουργία οι ηλεκτρονικές πλατφόρμες για την καταβολή των αποζημιώσεων στους πληγέντες. Πέραν της ουσίας, προφανής στόχος είναι και η πρόληψη του ενδεχομένου να σχηματιστεί μία επιπλέον αφορμή δυσαρέσκειας μεγάλων ομάδων πληθυσμού. Ωστόσο, ο μείζων προβληματισμός αυτή την περίοδο εντοπίζεται στο αναμενόμενο νέο πανδημικό κύμα εν όψει του φθινοπώρου. Τα μη ικανοποιητικά ποσοστά εμβολιασμού, σε συνδυασμό με την έναρξη της λειτουργίας των σχολείων και τις δεσμεύσεις για το ότι δεν πρόκειται να ληφθούν άλλα μέτρα περιορισμού της οικονομικής δραστηριότητας, έχουν διαμορφώσει μία εξαιρετικά δύσκολη εξίσωση για το προσεχές διάστημα.
Σήμερα αναμένεται να ανακοινωθεί το νέο πλαίσιο διαχείρισης της κρίσης και σύμφωνα με πληροφορίες σε αυτά θα περιλαμβάνεται μεταξύ των άλλων ο περιορισμός της πρόσβασης μη εμβολιασμένων πολιτών σε πολλές δραστηριότητες της καθημερινής ζωής, από την εστίαση έως το λιανεμπόριο και τις πολιτιστικές εκδηλώσεις. Εως ότου αποσαφηνιστούν και εξειδικευτούν τα μέτρα, είναι πάντως αισθητός ο προβληματισμός στο επιτελείο του Μεγάρου Μαξίμου.
Οπως διαπιστώνεται ή προεξοφλείται, το μείγμα των απαιτούμενων πολιτικών αποφάσεων δεν θα είναι τόσο εύκολα διαχειρίσιμο, όσο έως και πριν από μερικές εβδομάδες. Αυτό οφείλεται και στο ότι τα εξειδικευμένα περιοριστικά μέτρα, σε συνδυασμό με τη στάση και αντίδραση των αντιεμβολιαστών, πιθανώς να διαμορφώσουν νέες, περισσότερο ή λιγότερο συμπαγείς ομάδες δυσαρεστημένων από τις αποφάσεις της κυβέρνησης.
