Εμφανής είναι η προσπάθεια των Ταλιμπάν, από τη στιγμή που μπήκαν στην Καμπούλ, να δείξουν στη διεθνή κοινή γνώμη ότι έχουν αλλάξει πρόσωπο, δεν είναι οι βάρβαροι ισλαμιστές μαχητές του παρελθόντος αλλά μια συντηρητική δύναμη που θα σεβαστεί τα δικαιώματα των πολιτών, στο πλαίσιο βέβαια της Σαρίας, και θα ασκήσει την εξουσία με μετριοπαθή τρόπο προς όφελος όλων των Αφγανών. Είναι έτσι;
Από την άλλη, ο διεθνής παράγοντας δηλώνει πως τηρεί στάση αναμονής προκειμένου να διαπιστώσει εάν οι Ταλιμπάν θα σεβαστούν κατά την άσκηση της εξουσίας τους τα ανθρώπινα δικαιώματα και τους κανόνες του διεθνούς δικαίου. Είναι έτσι;
Διαβεβαιώσεις
Στην πρώτη τους συνέντευξη Τύπου, οι Ταλιμπάν υποστήριξαν πως δεν επιθυμούν εσωτερικούς ή εξωτερικούς εχθρούς και ότι στοχεύουν σε ειρηνικές σχέσεις με άλλα κράτη, με τον εκπρόσωπό τους, Ζαμπιχουλάχ Μουτζαχίντ, να προσπαθεί να δημιουργήσει προφίλ «κανονικότητας» και να εξωραΐσει την εικόνα τους.
Μιλώντας από το Κέντρο Τύπου το οποίο χρησιμοποιούσε και η αφγανική κυβέρνηση που κατέρρευσε την Κυριακή, o εκπρόσωπος επιχείρησε να διαβεβαιώσει ότι οι Ταλιμπάν θα σεβαστούν τα δικαιώματα των γυναικών αλλά «στο πλαίσιο του Ισλαμικού Νόμου» και ότι θα τους επιτραπεί να εργάζονται και να σπουδάζουν.
«Οι γυναίκες μας είναι μουσουλμάνες, θα είναι ευτυχείς επίσης να ζουν εντός του πλαισίου της σαρία. Οι γυναίκες μας έχουν δικαιώματα και θα είναι σε θέση να επωφεληθούν από αυτά τα δικαιώματα, έχουν δικαίωμα να μετέχουν στην εκπαίδευση, στην υγεία και σε άλλους τομείς» είπε.
Οι Ταλιμπάν ισχυρίστηκαν πως δεν θα επιδιώξουν να εκδικηθούν αφγανούς πρώην στρατιώτες καθώς και μέλη που υποστηρίζονταν από τις δυτικές κυβερνήσεις και ότι υπάρχει αμνηστία για τους αφγανούς πρώην κυβερνητικούς στρατιώτες καθώς και για υπεργολάβους και διερμηνείς που εργάστηκαν για τις διεθνείς δυνάμεις.
«Κανείς δεν πρόκειται να σας βλάψει, κανείς δεν πρόκειται να χτυπήσει την πόρτα σας» υπογράμμισε. «Ολοι έχουν συγχωρεθεί» πρόσθεσε, προφανώς σε μια προσπάθεια να απαλύνει τις ανησυχίες ότι θα επαναληφθούν οι αγριότητες όταν η χώρα βρέθηκε στα χέρια τους στο παρελθόν.
Διαψεύσεις…
Την επομένη της συνέντευξης, ένοπλοι Ταλιμπάν χτυπούσαν τις πόρτες σε πόλεις, σε ολόκληρη τη χώρα, σύμφωνα με μαρτυρίες, λέγοντας στους φοβισμένους κατοίκους να επιστρέψουν στις δουλειές τους.
Η 38χρονη Γουασίμα είπε πως σοκαρίστηκε όταν τρεις Ταλιμπάν με όπλα επισκέφθηκαν το σπίτι της, στην πόλη Χεράτ. Κατέγραψαν τα προσωπικά στοιχεία της, τη ρώτησαν σχετικά με τη δουλειά της (εργάζεται σε οργάνωση αρωγής) και τον μισθό της και της είπαν να επιστρέψει στην εργασία της, σύμφωνα με όσα περιέγραψε η ίδια.
Πάνω από 12 άνθρωποι ανέφεραν στο Reuters πως δέχθηκαν απρόσμενες επισκέψεις από τους Ταλιμπάν τις τελευταίες 24 ώρες, από την πρωτεύουσα Καμπούλ έως το Λασκάρ Γκαχ , στα νότια, και το Μαζάρ-ι-Σαρίφ, στα βόρεια.
Δεν θέλησαν να αποκαλύψουν τα ονόματά τους, υπό τον φόβο αντιποίνων. Αν και οι Ταλιμπάν ενεθάρρυναν τους ανθρώπους να πάνε να δουλέψουν, ορισμένοι σημείωσαν πως ένιωσαν ότι οι έλεγχοι ήταν σχεδιασμένοι για να εκφοβίσουν.
Εκπρόσωπος Τύπου των Ταλιμπάν δεν έχει ανταποκριθεί άμεσα στο αίτημα του πρακτορείου ειδήσεων Reuters να σχολιάσει τις επισκέψεις.
Και νεκροί
Συγγενής δημοσιογράφου που εργάζεται για το γερμανικό ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο Deutsche Welle έπεσε νεκρός από σφαίρες μαχητών Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν, μετέδωσε χθες Πέμπτη το τηλεοπτικό δίκτυο.
Οι Ταλιμπάν πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι στο δυτικό Αφγανιστάν αναζητώντας τον δημοσιογράφο, που εργάζεται αυτήν τη στιγμή στη Γερμανία, σύμφωνα με την ίδια πηγή. Δεύτερο μέλος της οικογένειάς του τραυματίστηκε σοβαρά στην επίθεση.
«Η δολοφονία στενού συγγενή ενός εκ των συντακτών μας από τους Ταλιμπάν είναι απίστευτα τραγική και δείχνει τον οξύ κίνδυνο που διατρέχουν όλα τα μέλη του προσωπικού μας και οι οικογένειές τους στο Αφγανιστάν», δήλωσε ο διευθυντής του δικτύου Πέτερ Λίμπουργκ.
«Οι Ταλιμπάν προφανώς διεξάγουν ήδη μια οργανωμένη αναζήτηση για δημοσιογράφους στην Καμπούλ και επίσης στις επαρχίες», προειδοποίησε. «Ο χρόνος εξαντλείται!», πρόσθεσε.
Η οργή των Ταλιμπάν
Αντιμέτωποι με την οργή των Ταλιμπάν βρέθηκαν η δημοσιογράφος και το συνεργείο του CNN, όταν προσπάθησαν να φτάσουν στο αεροδρόμιο της Καμπούλ και κατέγραψαν τους φανατικούς ισλαμιστές να μαστιγώνουν τον κόσμο.
Χτύπησαν με τον υποκόπανο τον παραγωγό και απαίτησαν από τη δημοσιογράφο να καλύψει ολόκληρο το πρόσωπο.
– Να ρωτήσω κάτι; Με συγχωρείτε…
– Λέει να καλύψεις όλο το πρόσωπο.
– Εντάξει, το καλύπτω. Τι είναι αυτό; (σ.σ. Δείχνει το μαστίγιο που κρατά ένας Ταλιμπάν).
– Απαίτησε να καλύψω το πρόσωπο, αλλά δεν θέλει να μιλήσει για το μαστίγιο.
Το αμερικανικό συνεργείο μπήκε στο στόχαστρο, παρότι συνοδευόταν από άλλους Ταλιμπάν για προστασία.
Διαδηλώσεις
Χθες, στην επέτειο της ανεξαρτησίας του Αφγανιστάν από τους Βρετανούς το 1919, πραγματοποιήθηκαν διαδηλώσεις σε σειρά περιοχές όπου μάλιστα υπήρξαν νεκροί.
Σύμφωνα με πληροφορίες διεθνών μέσων ενημέρωσης, Ταλιμπάν άνοιξαν πυρ στο πλήθος χωρίς ωστόσο να είναι σίγουρο ότι όλα τα θύματα προήλθαν από τις σφαίρες ή λόγω ποδοπατήματος.
Οι διαδηλωτές κρατούσαν τη σημαία του κράτους καθώς οι Ταλιμπάν έχουν άλλη σημαία.
Στο Ασανταμπάντ υπήρχαν πληροφορίες για νεκρούς χωρίς να έχει διευκρινιστεί αν είναι από σφαίρες ή από ποδοπάτημα. Οπως αναφέρει το Al Jazzera, οι Ταλιμπάν άνοιξαν πυρ και υπάρχουν τουλάχιστον δύο νεκροί και οκτώ τραυματίες.
Διαδηλώσεις έγιναν επίσης στο Τζαλαλαμπάντ με τουλάχιστον τρεις νεκρούς.
Οι διαδηλώσεις από ανθρώπους που ανεμίζουν την αφγανική σημαία, αφού καταστρέψουν τη λευκή σημαία των Ταλιμπάν, σύμφωνα με μέσα ενημέρωσης, είναι οι πρώτες ενδείξεις λαϊκής αντίστασης στους ισλαμιστές αντάρτες.
Το έγγραφο του ΟΗΕ
Οι Ταλιμπάν έχουν εντείνει την αναζήτησή τους για πρόσωπα που εργάστηκαν με τις αμερικανικές δυνάμεις και το ΝΑΤΟ, παρά την υπόσχεσή τους να μην επιδιώξουν να πάρουν εκδίκηση από τους αντιπάλους τους, επιβεβαιώνει εμπιστευτικό έγγραφο των Ηνωμένων Εθνών.
Η έκθεση, την οποία συνέταξε ομάδα ειδικών αξιολόγησης των κινδύνων για τον ΟΗΕ, η οποία περιήλθε στη γνώση του Γαλλικού Πρακτορείου, αναφέρει πως οι Ταλιμπάν διαθέτουν «καταλόγους προτεραιότητας» με πρόσωπα που θα ήθελαν να συλλάβουν.
Εκείνοι που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο είναι όσοι κατείχαν θέσεις ευθύνης στους κόλπους των αφγανικών ενόπλων δυνάμεων, της αστυνομίας και των μονάδων πληροφοριών, σύμφωνα με το έγγραφο.
Οι Ταλιμπάν πραγματοποίησαν «στοχευμένες επισκέψεις πόρτα-πόρτα» στα σπίτια των προσώπων εκείνων που θέλουν να συλλάβουν, όπως και στις κατοικίες των μελών των οικογενειών τους, λέει η έκθεση.
«Φιλτράρουν» τα άτομα
Οπως περιγράφει, οι αντάρτες «φιλτράρουν» τα άτομα που θέλουν να πάνε στο αεροδρόμιο της Καμπούλ και έχουν εγκαταστήσει σημεία ελέγχου στις μεγαλύτερες πόλεις, μεταξύ άλλων στην πρωτεύουσα και την Τζαλαλαμπάντ.
Με προχθεσινή ημερομηνία, η έκθεση συντάχθηκε από το Νορβηγικό Κέντρο Παγκοσμίων Αναλύσεων, οργάνωση που παρέχει εκθέσεις πληροφοριών στις υπηρεσίες του ΟΗΕ.
«Στοχοθετούν τις οικογένειες εκείνων που αρνούνται να παραδοθούν και καταδιώκουν και τιμωρούν τις οικογένειες «σύμφωνα με τη Σαρία», δήλωσε στο AFP ο διευθυντής της οργάνωσης Κρίστιαν Νέλεμαν.
«Αναμένουμε πως τα πρόσωπα που εργάστηκαν για τις αμερικανικές δυνάμεις, το ΝΑΤΟ και τους συμμάχους τους, όπως και τα μέλη των οικογενειών τους, θα απειληθούν με βασανιστήρια και εκτελέσεις», συμπλήρωσε.
«Αυτό θα θέσει σε περαιτέρω κίνδυνο τις δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών, τα δίκτυά τους, τις μεθόδους τους και την ικανότητά τους να αντιμετωπίσουν τους Ταλιμπάν, το Ισλαμικό Κράτος και τις άλλες τρομοκρατικές απειλές στο μέλλον», επισήμανε, επίσης, ο Κρίστιαν Νέλεμαν.
Σύμφωνα με την έκθεση, οι Ταλιμπάν «στρατολογούν ταχέως» νέους πληροφοριοδότες για να συνεργαστούν με το καθεστώς.
Συγκρούσεις
Την ίδια ώρα, παρότι οι Ταλιμπάν έχουν υπό τον έλεγχό τους σχεδόν όλο το Αφγανιστάν, ο μέχρι πρότινος αντιπρόεδρος της χώρας, Αμρούλα Σάλεχ, επιμένει ότι (μετά τη φυγή του Ασράφ Γάνι, που προχθές έγινε γνωστό ότι βρίσκεται στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα) είναι ο νόμιμος «μεταβατικός πρόεδρος» του Αφγανιστάν.
Πληροφορίες ανέφεραν ότι δυνάμεις που τον στηρίζουν συγκρούστηκαν με Ταλιμπάν στη δυσπρόσιτη περιοχή Παντσίρ, βορειοανατολικά της Καμπούλ, όπως και ότι ο αφγανός πολέμαρχος Αμπντούλ Ρασίντ Ντόστουμ αναπτύσσει δυνάμεις στην εν λόγω περιοχή που δεν ελέγχεται από τους Ταλιμπάν.
Πληροφορίες ανέφεραν επίσης ότι δυνάμεις του Σάλεχ ανέκτησαν θέσεις και στην περιοχή Τσαρικάρ, ενώ με τον Σάλεχ συμπαρατάχθηκε και ο Αχμαντ Μασούντ, γιος του πολέμαρχου Αχμαντ Σαχ Μασούντ, συνεργάτη της CIA που δολοφόνησε η «Αλ Κάιντα» το 2001.
Η διεθνής κοινότητα
Στην πρώτη συνέντευξη Τύπου, ο εκπρόσωπος των Ταλιμπάν δεν παρέλειψε να τονίσει την ανάγκη να διοργανωθεί διεθνής διάσκεψη για την παροχή οικονομικής βοήθειας στο Αφγανιστάν, υποστηρίζοντας ότι ενδιαφέρονται για την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου TAPI (που θα διέρχεται από τις χώρες Τουρκμενιστάν, Αφγανιστάν, Πακιστάν και Ινδία) καθώς και για την υλοποίηση άλλων σημαντικών έργων υποδομών.
Η ανθρωπότητα θα πρέπει να καθοδηγήσει και να υποστηρίξει το Αφγανιστάν, κατά τη μετάβαση της χώρας στη νέα κυβέρνηση των Ταλιμπάν, αντί να επιδιώκει να ασκήσει όλο και περισσότερες πιέσεις, διότι κάτι τέτοιο θα συνέβαλε στην αποσταθεροποίηση της κατάστασης, ισχυρίστηκε ο υπουργός Εξωτερικών της Κίνας, Γουάνγκ Γι, σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters, σε τηλεφωνική συνομιλία του με τον βρετανό ομόλογό του Ντόμινικ Ράαμπ, με κεντρικό θέμα συζήτησης τις εξελίξεις στο Αφγανιστάν.
Από τη συνάντηση, στην Τιεντζίν, του υπουργού Εξωτερικών της Κίνας, Γουάνγκ Γι με τον επικεφαλής του πολιτικού γραφείου των Ταλιμπάν Μουλά Μπαραντάρ
Λίγο νωρίτερα, ο εκπρόσωπος των Ταλιμπάν Σουχαίλ Σαχίν είχε υποστηρίξει σε συνέντευξή του προς την κινεζική κρατική τηλεόραση του CGTN, ότι η Κίνα θα μπορούσε να συνεισφέρει στην ανάπτυξη του Αφγανιστάν.
Για την ώρα η Κίνα δεν έχει αναγνωρίσει τους Ταλιμπάν ως τους νέους νόμιμους ηγέτες της χώρας. Ομως ο ίδιος ο Γουάνγκ είχε συναντηθεί τον περασμένο μήνα με τον Μουλά Μπαραντάρ, τον επικεφαλής του πολιτικού γραφείου των Ταλεμπάν και επικρατέστερο νέο πρόεδρο, στην κινεζική πόλη Τιεντζίν.
Στη συνάντησή τους, δε, υποστήριξε πως οι Ταλιμπάν θα παίξουν σημαντικό ρόλο για την ειρήνευση στο Αφγανιστάν, με την Κίνα βέβαια να εμφανίζεται πρόθυμη να βρεθεί στο πλευρό του σχεδίου ανοικοδόμησης της χώρας.
Η στρατηγική θέση
Σύμφωνα με δημοσιεύματα, το Πεκίνο μελετά την πιθανότητα να εντάξει το Αφγανιστάν στο πακέτο του νέου «Δρόμου του Μεταξιού», ήτοι το σχέδιο του «Belt and Road Initiative», μέσα από το οποίο η Κίνα στηρίζει οικονομικά και αναπτυξιακά έργα σε τρίτες χώρες με στόχο την ανάπτυξη προνομιακών διμερών σχέσεων που θα ενισχύσουν παγκοσμίως τον ρόλο της, αλλά και τη στρατηγική θέση της στην εκμετάλλευση των φυσικών τους πόρων.
Το Αφγανιστάν μπορεί να είναι μια εξαιρετικά φτωχή χώρα, όμως διαθέτει πιθανολογούμενο τεράστιο ορυκτό πλούτο που κοστολογείται μεταξύ των 1 και 3 τρισ. δολαρίων.
Εκτιμάται πως διαθέτει σημαντικότατα αποθέματα χαλκού, σιδηρομεταλλεύματος, χρυσού, αργύρου, ψευδαργύρου, λιθίου και, δη, σπάνιων γαιών, που είναι στρατηγικής σημασίας για την παραγωγή προϊόντων του ευρύτερου τεχνολογικού κλάδου.
Παράθυρο και… παρέμβαση από ΗΠΑ
Η διπλωματία των ΗΠΑ είχε δηλώσει από τη Δευτέρα ότι η Ουάσιγκτον δεν θα αναγνώριζε μία κυβέρνηση των Ταλιμπάν παρά μόνο αν το ισλαμιστικό κίνημα σέβεται τα δικαιώματα των γυναικών και απορρίπτει τους τρομοκράτες.
«Σε ό,τι αφορά τη θέση μας έναντι της οποιαδήποτε μελλοντικής κυβέρνησης στο Αφγανιστάν, αυτή θα εξαρτηθεί από τη συμπεριφορά αυτής της κυβέρνησης. Θα εξαρτηθεί από τη συμπεριφορά των Ταλιμπάν», δήλωσε στον Τύπο ο Νεντ Πράις, ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Νεντ Πράις (φωτογραφία Reuters/Kevin Lamarque)
Ο κ. Πράις είπε επίσης ότι ο αμερικανός ειδικός επιτετραμμένος, ο Ζαλμάι Χαλιλζάντ, βρίσκεται ακόμη στο Κατάρ, όπου διεξάγονται συνομιλίες με τους Ταλιμπάν επί αρκετούς μήνες, διευκρινίζοντας πως αμερικανοί αξιωματούχοι συνεχίζουν να συζητούν με αντιπροσώπους του ισλαμιστικού κινήματος σε αυτήν τη χώρα του Κόλπου.
Στο μεταξύ, από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ο μέχρι πρότινος Αφγανός Πρόεδρος, Α. Γάνι, δήλωσε ότι στηρίζει την «κυβερνητική πρωτοβουλία» για τις «συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις με τον Αμπντουλά Αμπντουλά και τον πρώην πρόεδρο Χαμίντ Καρζάι».
Ισχυρίστηκε δε ότι «βρίσκομαι σε διαβουλεύσεις για την επιστροφή μου στο Αφγανιστάν».
Παρ’ όλα αυτά, η αναπληρώτρια ΥΠΕΞ των ΗΠΑ, Γουέντι Σέρμαν, έσπευσε να τον «αδειάσει», αναφέροντας ότι ο Γάνι «δεν είναι πλέον ένα πρόσωπο που μετράει στο Αφγανιστάν»…
«Να δώσουμε χώρο»
Για «χώρο που πρέπει να δώσουμε στους Ταλιμπάν ώστε να σχηματίσουν κυβέρνηση και για να δείξουν τα διαπιστευτήριά τους» μίλησε και ο βρετανός επιτελάρχης, Νικ Κάρτερ. «Πρέπει να δείξουμε υπομονή (…) Ο κόσμος μπορεί να ανακαλύψει ότι οι αντάρτες που για δεκαετίες η Δύση αντιμετώπιζε ως πολεμιστές τώρα έχουν γίνει πιο λογικοί (…) Οτι οι σημερινοί Ταλιμπάν είναι διαφορετικοί από εκείνους που θυμόμαστε από τη δεκαετία του 1990 (…) Οντως, αν δει κανείς πώς κυβερνούν προς το παρόν την Καμπούλ υπάρχουν σημάδια ότι είναι πιο λογικοί».
Η Ρωσία
Η εξαίρεση του κινήματος των Ταλιμπάν – που έχει τεθεί εκτός νόμου στη Ρωσία – από τον κατάλογο των τρομοκρατικών οργανώσεων είναι δυνατή μόνο μετά από αντίστοιχη απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, δήλωσε ο ειδικός απεσταλμένος του ρώσου προέδρου για το Αφγανιστάν, Ζεμίρ Καμπούλοφ, μιλώντας στο ρωσικό κανάλι Rossiya-24.
«Κατ’ αρχάς, όλα τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ πρέπει να πεισθούν για το γεγονός ότι η νέα κυβέρνηση είναι έτοιμη να συμπεριφερθεί όπως λέμε, πολιτισμένα. Μόνο τότε, όταν μια τέτοια άποψη γίνει αποδεκτή από όλους, θα ξεκινήσει η διαδικασία. Αρχικά, θα πρέπει να υπάρξει ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας, το οποίο θα εμπεριέχει μια τέτοια απόφαση και, εν συνεχεία, θα ακολουθήσουν οι τεχνικές διαδικασίες», δήλωσε ο Καμπούλοφ.
Σύμφωνα με τον Καμπούλοφ, η διεθνής κοινότητα θα παρακολουθεί προσεκτικά την συμπεριφορά των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν και εάν αυτή δεν παραβιάζει τις θεμελιώδεις αρχές τήρησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τότε η εξαίρεση από τον κατάλογο των τρομοκρατικών οργανώσεων θα εξαρτηθεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.
