Μετά τα τελευταία γεγονότα και την ανθρωπιστική κρίση που συμβαίνει αυτή τη στιγμή στο Αφγανιστάν, υπάρχει φόβος για μεγάλο προσφυγικό κύμα προς τα τουρκικά και ελληνικά -και άρα ευρωπαϊκά- σύνορα, ίσως ανάλογο με εκείνο του 2015 από τη Συρία.

Ήδη, οι πρώτες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για περισσότερους από 500.000 πρόσφυγες από την ταλαιπωρημένη χώρα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα Ελλάδα, Τουρκία και Ευρωπαϊκή Ένωση να βρίσκονται σε κόκκινο συναγερμό.

Ενδεικτικό της ανησυχίας που επικρατεί είναι το γεγονός πως ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης θα έχει σήμερα το απόγευμα, στις 19:30, τηλεφωνική επικοινωνία με τον πρόεδρο της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, προκειμένου να συζητήσουν τις τελευταίες εξελίξεις στο Αφγανιστάν.

Σημειώνεται πως οι ελληνικές αρχές στα σύνορα βρίσκονται σε πλήρη ετοιμότητα για το ενδεχόμενο νέου προσφυγικού κύματος. Οι περιπολίες έχουν αυξηθεί και ένοπλες δυνάμεις, Αστυνομία και άλλες υπηρεσίες βρίσκονται σε ύψιστη επιφυλακή, με τον υπουργό Αμυνας, Νίκο Παναγιωτόπουλο, και τον υπουργό Προστασίας του Πολίτη, Μιχάλη Χρυσοχοϊδη, να μεταβαίνουν σήμερα στον Έβρο.

Στην αντίπερα όχθη, πάντως, ο Ερντογάν επιχειρεί να στείλει τριπλό μήνυμα σε Καμπούλ, Ουάσιγκτον και Βρυξέλλες, σε ακόμη μία προσπάθεια να καταδείξει ότι η Αγκυρα θέλει και μπορεί να διαδραματίσει ρόλο υπολογίσιμης περιφερειακής δύναμης – τώρα με αφορμή την κρίση στο Αφγανιστάν:

Αρχικώς, τείνει χείρα φιλίας και συνεργασίας στο καθεστώς των Ταλιμπάν, ενώ ταυτόχρονα ενημερώνει εκ νέου τις ΗΠΑ αλλά και γενικότερα τη Δύση πως με στρατιωτική παρουσία έχει τη δυνατότητα να παρέμβει στις εξελίξεις στο Αφγανιστάν. Την ίδια στιγμή, μέσω ανακοίνωσης λήψης ειδικών μέτρων στα νοτιοανατολικά σύνορά της, που περιλαμβάνουν και την κατασκευή τείχους, ο τούρκος πρόεδρος θέλει να καταδείξει πως λαμβάνει μέτρα αποτροπής προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών. 

Τι θα κάνουν η ΕΕ (και ο Ερντογάν) με τους πρόσφυγες

Μιλώντας την Πέμπτη στις επιτροπές Εξωτερικών Υποθέσεων και Ανάπτυξης του Ευρωκοινοβουλίου, ο ύπατος εκπρόσωπος για την Εξωτερική Πολιτική και την Πολιτική Ασφάλειας της ΕΕ, Ζοσέπ Μπορέλ, έκανε λόγο για ένα «ευρύ φάσμα επιπτώσεων» στην περιφερειακή και διεθνή ασφάλεια, αλλά και για ρόλο-κλειδί της Αγκυρας στη διαχείριση ενός πιθανού νέου προσφυγικού/μεταναστευτκού κύματος.

«Θα είμαι ξεκάθαρος. Πρόκειται για έναν εφιάλτη. Για μια καταστροφή. Μια καταστροφή για το Αφγανιστάν και τις δυτικές αξίες και την αξιοπιστία μας» ήταν η αναφορά του για την κατάσταση στο Αφγανιστάν.

Ο προβληματισμός όμως παραμένει. Είναι χαρακτηριστικό το άρθρο της βρετανικής Telegraph που έκανε λόγο για προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Ενωσης να αποτρέψει τους αφγανούς πρόσφυγες από το να περάσουν από την Τουρκία. Αλλά σημείωσε ότι η Αγκυρα είναι απρόθυμη να παίξει τον ίδιο ρόλο που έπαιξε το 2015, λέγοντας ότι δεν θα παίξει τον «συνοριοφύλακα» της Ενωσης.

Ερχονται στην Ευρώπη μέσω του Ιράν, του Ιράκ ή της Ανατολικής Μεσογείου, παραδέχτηκε ο Ζοσέπ Μπορέλ. «Αυτό δείχνει ότι χρειάζεται να εργαστούμε σκληρά με τις τράνζιτ χώρες. Μία νέα ανθρωπιστική κρίση πρέπει να αποφευχθεί και η Τουρκία θα διαδραματίσει πολύ σημαντικό ρόλο» επέμεινε ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας. 

Οι ευρωπαίοι ηγέτες θέλουν πάση θυσία να αποφύγουν την επανάληψη της μεταναστευτικής κρίσης του 2015 κατά την οποία περισσότεροι από 1,2 εκατ. άνθρωποι αναζήτησαν άσυλο στην ΕΕ. Ανγκελα Μέρκελ και Εμανουέλ Μακρόν ζήτησαν να δοθεί προστασία για τους χιλιάδες που εγκαταλείπουν το Αφγανιστάν στις πρώτες χώρες υποδοχής –που δεν είναι φυσικά χώρες-μέλη της ΕΕ.

«Εντείνουμε τη συνεργασία μας με χώρες υποδοχής, όπως το Πακιστάν, το Ιράν το Τατζικιστάν, καθώς και με άλλες χώρες όπως η Τουρκία» δήλωσε η Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων, Ιλβα Γιόχανσον. «Δεν θα περιμένουμε μέχρι οι άνθρωποι αυτοί να φθάσουν στα εξωτερικά μας σύνορα. Πρέπει να τους βοηθήσουμε νωρίτερα» πρόσθεσε.

Η Τουρκία ωστόσο που δέχθηκε να φιλοξενήσει στο έδαφος εκατομμύρια πρόσφυγες από τη Συρία με αντάλλαγμα πακέτο βοήθειας 5 δισ ευρώ από την ΕΕ το 2016, δεν δείχνει και τόσο πρόθυμη να παίξει έναν ανάλογο ρόλο σήμερα. Ο ίδιος ο Ταγίπ Ερντογάν με φόντο το τείχος των 295 χλμ. κατά μήκος της μεθορίου της Τουρκίας με το Ιράν, δεσμεύθηκε ότι αυτή τη φορά θα αποτρέψει την αθρόα είσοδο Αφγανών στο τουρκικό έδαφος.