Η εισπνοή σωματιδίων καπνού από τις δασικές πυρκαγιές που σάρωσαν πέρυσι τις δυτικές ΗΠΑ μπορεί να οδήγησε σε μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων Covid-19 και ακόμα μεγαλύτερη αύξηση των θανάτων από την ασθένεια, εκτιμούν ερευνητές του Χάρβαρντ.
Αν και ο μηχανισμός του φαινομένου παραμένει ασαφής, ήταν ήδη γνωστό από προηγούμενες μελέτες πως η ατμοσφαιρική ρύπανση ερεθίζει τους πνεύμονες και αυξάνει τον κίνδυνο αναπνευστικών λοιμώξεων. Ορισμένοι ειδικοί υποστηρίζουν εξάλλου ότι ο ίδιος ο καπνός ευνοεί τη μεταφορά του κοροναϊού στους πνεύμονες.
«Οι δασικές πυρκαγιές και η πανδημία είναι επικίνδυνος συνδυασμός» προειδοποιεί σε δελτίο Τύπου η Φρανσέσκα Ντομινότσι, καθηγήτρια του Χάρβαρντ και τελευταία συγγραφέας της μελέτης που δημοσιεύεται στο Science Advances.
Σε ορισμένες κομητείες της Καλιφόρνια και της Ουάσιγκτον, δείχνει η ανάλυση, σχεδόν το 20% των κρουσμάτων Covid-19 αποδίδεται στον καπνό των πυρκαγιών, ενώ ακόμα υψηλότερο ήταν το ποσοστό των θανάτων από Covid-19 που συνδέονται με τις φωτιές.
Η ερευνητική ομάδα εξέτασε δεδομένα για τις πυρκαγιές και για την Covid-19 στην Καλιφόρνια, το Όρεγκον και την Ουάσιγκτον, τρεις πολιτείες που επλήγησαν το 2020 από γιγάντιες δασικές πυρκαγιές. Δορυφορικά δεδομένα και μετρήσεις από σταθμούς ατμοσφαιρικής ρύπανσης χρησιμοποιήθηκαν για την παρακολούθηση των πυρκαγιών και συνδυάστηκαν με επιδημιολογικά δεδομένα για την Covid-19, καλύπτοντας το 95% του συνολικού πληθυσμού στις τρεις πολιτείες. Ως μέτρο της ατμοσφαιρικής ρύπανσης οι ερευνητές χρησιμοποίησαν τα σωματίδια PM 2,5 (σωματίδια με διάμετρο 2,5 μικρομέτρων), τα οποία λόγω του μικρού μεγέθους τους εισχωρούν πιο βαθιά στους πνεύμονες.
Τα στατιστικά μοντέλα της ομάδας έδειξαν «ισχυρή σύνδεση» ανάμεσα στον καπνό και την Covid-19. Το φαινόμενο ήταν εντονότερο στην κομητεία του Ουίτμαν της Ουάσιγκτον, όπου το 18,2% αποδίδεται στην εισπνοή καπνού. Στο Μπιουτ της Καλιφόρνια, το 17,3% των κρουσμάτων και το 41% των θανάτων αποδίδονται στα εισπνεόμενα σωματίδια.
Κατά μέσο όρο, κάθε αύξηση της συγκέντρωσης PM 2,5 κατά 10 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο συνδέεται με αύξηση των κρουσμάτων κατά 11,7% και των θανάτων κατά 8,4%, εκτιμά η μελέτη. Υπό κανονικές συνθήκες η συγκέντρωση PM 2,5 κυμαίνεται γύρω στα 6,4 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα, ενώ στη διάρκεια των πυρκαγιών που σάρωσαν την κομητεία Μόνο της Καλιφόρνια το νούμερο εκτινάχθηκε στο ακραίο και επικίνδυνο επίπεδο των 500 µg/m3.
Τα σωματίδια PM 2,5 έχουν συνδεθεί με μια πληθώρα άλλων επιδράσεων στην υγεία, όπως επιδείνωση του άσθματος και της χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας και αύξηση του κινδύνου πρόωρου θανάτου.
Μια πιθανή εξήγηση για τη σχέση ανάμεσα στα σωματίδια και τον κοροναϊό είναι ότι ο καπνός καθιστά τους πνεύμονες πιο ευάλωτους στους ιούς. Σύμφωνα με τα αμερικανικά Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), ο καπνός από δασικές πυρκαγιές ερεθίζει τους πνεύμονες και «μπορεί να σας κάνει πιο ευάλωτους σε λοιμώξεις, συμπεριλαμβανομένου του SARS-CoV-2, του ιού που προκαλεί Covid-19.
Με την εξήγηση αυτή συμφώνησε, μιλώντας στην Washington Post, η Κέιτλιν Κέλι, ειδικός στην ποιότητα του αέρα στο πολιτειακό υπουργείο Υγείας στην Ουάσιγκτον. «Αν έχεις Covid, η εισπνοή καπνού μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα. Ή μπορεί να σε κάνει πιο ευάλωτο στις αναπνευστικές λοιμώξεις» είπε.
Άλλοι ειδικοί υποψιάζονται πάντως ότι ο ιός κολλάει στα σωματίδια καπνού και μεταφέρεται έτσι πιο εύκολα στους πνεύμονες. «Όταν υπάρχουν στον αέρα περισσότερα σωματίδια, τα μικρόβια [και οι ιοί] έχουν αυξημένη πιθανότητα να φτάσουν στους πνεύμονες» είπε στην Washington Post η Ίρβα Χερτζ-Πιτσιότο του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Ντέιβις.
Υπάρχουν ωστόσο κι άλλοι παράγοντες που μπορεί να εμπλέκονται στο φαινόμενο, όπως η συγκέντρωση κόσμου σε κλειστούς χώρους για την αποφυγή του καπνού. Η τελευταία μελέτη έλαβε πάντως υπόψη άλλες παραμέτρους που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τα αποτελέσματα, όπως ο καιρός και οι τοπικές διαφοροποιήσεις στην πυκνότητα του πληθυσμού και τα περιοριστικά μέτρα κατά της πανδημίας.
