«Είναι προφανές ότι τις επόμενες ημέρες θα επανέλθει πλήρως ο εφιάλτης του 2007, με νέες πρωτοφανείς υπερπυρκαγιές που θα αποτεφρώσουν τουλάχιστον ένα εκατομμύριο στρέμματα δάσους σε διάφορες περιοχές της χώρας, χωρίς να περιορίζονται έως ότου κατακάψουν τα πάντα». Σε αυτή την εφιαλτική πρόβλεψη προχώρησε, μιλώντας προς «Το Βήμα της Κυριακής», ανώτατο στέλεχος της Πυροσβεστικής, σε σχέση με τη δραματική κατάσταση που επικρατεί με τις πύρινες λαίλαπες των τελευταίων εβδομάδων και τη μετατροπή της χώρας σε πυριτιδαποθήκη, λόγω του πολυήμερου καύσωνα που αποδίδεται στην κλιματική αλλαγή.
Μεγάλη ξηρότητα λόγω του καύσωνα
Και συνέχισε τη σύγκριση αυτών που συμβαίνουν σήμερα με το 2007: «Τότε είχε προηγηθεί ένας χειμώνας με λίγες βροχοπτώσεις που είχε οδηγήσει από την αρχή του καλοκαιριού σε πύρινους ολέθρους με την καταστροφή του ελατοδάσους της Πάρνηθας στις 28 Ιουνίου και αργότερα τις φονικές πυρκαγιές στην Ηλεία, την Εύβοια, τη Λακωνία αλλά και στην Αττική με περίπου 2.700.000 στρέμματα καμένης δασικής έκτασης. Φέτος οι πρωτοφανείς καύσωνες μέσα στο καλοκαίρι έχουν δημιουργήσει μεγαλύτερη ξηρότητα από το 2007 και έτσι, μετά τις τρομακτικές πυρκαγιές σε Βαρυμπόμπη, Σταμάτα, Βόρεια Εύβοια, Αχαΐα, Ρόδο, Ηλεία που κατέκαψαν μέσα σε λίγα 24ωρα περισσότερα από 150.000 στρέμματα, αναμένονται νέες δραματικές καταστάσεις όπου εκτός από τους στροβιλισμούς στο μικροκλίμα της φωτιάς, θα προστεθούν και οι ισχυροί άνεμοι. Και είναι ίσως εντυπωσιακή σύμπτωση ότι η προηγούμενη μεγάλη καταστροφή στην ευρύτερη περιοχή Βαρυμπόμπης – Τατοΐου – πάλι με 10.000 στρέμματα αποτεφρωμένου δάσους – είχε σημειωθεί το 1987 μετά τον φονικό καύσωνα εκείνου του καλοκαιριού…».
Εφέτος, πάντως, μέχρι τις 31 Ιουλίου και χωρίς να συνεκτιμηθούν οι πυρκαγιές των τελευταίων 24ώρων υπήρξε αύξηση κατά 20,1% των πύρινων μετώπων και των καμένων εκτάσεων κατά 49,3% σε σχέση με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2020. Ακόμη μέχρι τώρα έχει καεί έκταση ίση με την καμένη έκταση ολόκληρου του 2019. Και είναι ενδεικτικό ότι σε κάθε εκδήλωση πυρκαγιάς φέτος καίγεται λόγω των καιρικών συνθηκών, κατά μέσο όρο, περίπου 20%-30% μεγαλύτερη δασική έκταση απ’ ό,τι πέρυσι, σε μία κατάσταση που αναμένεται να επιδεινωθεί.
Ο προγραμματισμός «κάηκε» στα μέτωπα
Φέτος, παρότι δεν ήταν γνωστοί από νωρίς οι καύσωνες που θα ενέσκηπταν αυτό το καλοκαίρι, είχε αποφασισθεί η ενεργοποίηση 71 πτητικών μέσων και η διάθεση περίπου 50.000.000 ευρώ για τη μίσθωση πολλών από αυτά, που αποτελεί ρεκόρ όλων των εποχών. Ενώ μέχρι το 2018, με εξαίρεση το 2017, μισθώνονταν κατά μέσο αριθμό 10 έως 12 ελικόπτερα για αεροπυρόσβεση, για το 2021 μισθώθηκαν 33 πτητικά μέσα, με συνολική μεταφορική και κατασβεστική ικανότητα 180 τόνων νερού. Συνολικά για την τρέχουσα αντιπυρική περίοδο το σύστημα αεροπυρόσβεσης διαθέτει «ισχύ» ρίψης 290 τόνων, συμπεριλαμβανόμενων και των 15 Canadair κ.λπ.
Ομως οι αλλεπάλληλες πυρκαγιές στην Αιγιαλεία, στη Βαρυμπόμπη, στις Ροβιές, στην Αρχαία Ολυμπία καταδεικνύουν ότι η προβληματική συντήρηση και διαχείριση των Canadair (ορισμένα δεν απογειώνονται με ψηλές θερμοκρασίες), οι αδυναμίες των μικρών αμφίβιων αεροσκαφών (τρακτόρων) που μεταφέρουν μικρές ποσότητες νερού και δεν μπορούν να κάνουν υδροληψία με ισχυρούς ανέμους και η αναγκαστική πολυδιάσπαση των πτητικών μέσων δημιουργεί καίρια προβλήματα. Επιπλέον, φαίνεται ότι στην προκειμένη περίπτωση υπερτιμήθηκε το φαινόμενο της άπνοιας, αφού οι υπεύθυνοι θεώρησαν ότι η ανυπαρξία ανέμων δεν θα μεταδώσει τη φωτιά, κάτι που δεν ίσχυε αφού ο παρατεταμένος καύσωνας, η χαμηλή υγρασία και το μικροκλίμα από τις πυρκαγιές επέφεραν το αντίθετο αποτέλεσμα.
Η Βαρυμπόμπη ήταν στον σχεδιασμό
Οπως αποκαλύπτει «Το Βήμα της Κυριακής», στον φετινό επιχειρησιακό σχεδιασμό της Πυροσβεστικής υπήρχε ρητή αναφορά στο ενδεχόμενο εκδήλωσης πυρκαγιάς στη Βαρυμπόμπη με αναφορά στην ανάγκη συγκροτημένης προστασίας των κατοικιών του οικισμού. Κάτι όμως που δεν συνέβη.
Επιπλέον, σύμφωνα με διεξοδική μελέτη του πρώην υπαρχηγού του Πυροσβεστικού Σώματος, δικαστικού πραγματογνώμονα διερεύνησης εγκλημάτων εμπρησμού κ. Ανδριανού Γκουρμπάτση, έχει αποδυναμωθεί η υπηρεσία για τη διερεύνηση των αιτιών των πυρκαγιών. Οπως επισημαίνει «από τον συνολικό αριθμό των 8.304 αγροτοδασικών πυρκαγιών που προκλήθηκαν στην επικράτεια, ο διωκτικός μηχανισμός συνέλαβε στο πλαίσιο του αυτοφώρου με την κατηγορία του εμπρησμού σε δάση (από αμέλεια ή πρόθεση) συνολικά 40 δράστες, δηλαδή ποσοστό 0,5%». Συμπληρώνοντας ότι «ειδικά για το έτος 2021 (Α’ εξάμηνο) συλλαμβάνεται στα όρια του αυτοφώρου ένας δράστης για κάθε 250 πυρκαγιές!
Το πρόβλημα με το δίκτυο της ΔΕΗ
Ακόμη, σύμφωνα με στελέχη της Πυροσβεστικής, μεγάλο πρόβλημα δημιουργείται από τις ενάρξεις πυρκαγιών λόγω προβληματικής συντήρησης του δικτύου της ΔΕΗ. Ανώτατα στελέχη του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη αναφέρουν ότι «υπάρχουν σαφέστατες ενδείξεις ότι από τα ηλεκτροφόρα καλώδια ξεκίνησε η φωτιά στη Βαρυμπόμπη». Κι αυτό παρότι υπάρχουν συνεχείς διαψεύσεις από τους εκπροσώπους του ΔΕΔΔΗΕ. Σημειώνεται ότι σχετικές σαφείς ενδείξεις για δημιουργία «μετώπου πυρός» από το δίκτυο της ΔΕΗ υπάρχουν για πυρκαγιές της τελευταίας δεκαετίας σε Κάλαμο, Κινέτα (το 2018), Μικροχώρι Αττικής, Μολάους Λακωνίας και άλλες.
Εχει καεί το 13,8% της Ελλάδας τα τελευταία 40 χρόνια
Σύμφωνα με μελέτη του πρώην υπαρχηγού του Πυροσβεστικού Σώματος κ. Ανδριανού Γκουρμπάτση, το διάστημα 1980-2020 έχει καταστραφεί από τις συνολικά προκληθείσες 56.326 δασικές πυρκαγιές συνολική έκταση 18.190.592 στρεμμάτων, που αντιστοιχεί στο 13,8% της συνολικής έκτασης της Ελλάδας. Κάηκε δηλαδή έκταση ίση συνολικά με τη συνολική έκταση της Πελοποννήσου και της Αττικής. Ωστόσο εκείνο που έχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον είναι ότι οι επισημάνσεις ότι «από τη μεταπολίτευση και μετά τριπλασιάστηκαν οι καμένες εκτάσεις. Ειδικότερα υπάρχει αύξηση τόσο του αριθμού των πυρκαγιών δασών και υπαίθρου όσο και των καμένων εκτάσεων από τη δεκαετία του 1980 και εφεξής. Σε αυτό συνετέλεσαν σημαντικά παράγοντες όπως η εγκατάλειψη της υπαίθρου, η αστικοποίηση και η εξ αυτής αλλαγή χρήσης γης (κυρίως οικοπεδοποίηση δασικών εκτάσεων) σε περιοχές ζώνης μείξης πόλεων και δασικών εκτάσεων, δεδομένης της μέχρι πρότινος έλλειψης κτηματολογίου, δασολογίου, δασικών χαρτών κ.λπ.».
Επιπλέον, επισημαίνεται ότι στην Αττική προκαλείται η μία σχεδόν στις έξι από τις μεγαλύτερες πυρκαγιές της επικράτειας και σε αυτήν καταστρέφεται το 6,3% του συνολικού αριθμού των καμένων εκτάσεων στην επικράτεια. Οι πιο καταστροφικές σε καμένες εκτάσεις (δηλαδή μεγαλύτερες των 70.000 στρεμμάτων) δασικές πυρκαγιές στην Ελλάδα είναι μόλις 36. Τέλος, αναφέρεται ότι η Πελοπόννησος είναι η Περιφέρεια της Ελλάδας με τις περισσότερες καμένες εκτάσεις από τις πιο καταστροφικές δασικές πυρκαγιές.
