«Και απ’ έξω τα καλά.
Μα τόσο λίγα…»
Κάθε μέρα και από ένα έγκλημα ή κάτι ανάλογο. Κάθε μέρα εξοργιστική υπερδημοσιότητα γεγονότων που δεν έχουν την παραμικρή αξία. Κάθε μέρα απίστευτες απειλές στον ιδιωτικό βίο των προσώπων. Κάποτε και από αυτά τα ίδια τα πρόσωπα προερχόμενες. Αθελά τους αυτοαπειλούνται και αυτοεξευτελίζονται. Από τη σκανδαλοθηρία στη σκανδαλοληψία. Ενας τίτλος για τον καθημερινό μας πολιτισμό. Ετσι, για να συνηθίζει ένας λαός στο τίποτα. Για να εγκοινωνίζεται σε αυτό. Και στο τέλος να το αναζητά ως απελευθερωτικό, μιθριδατικό, καθαρτικό.
Θεέ μου, βόηθα μας!
Ομως, όμως, μέσα σ’ όλα αυτά συμβαίνουν και κάποια άλλα που δεν προβάλλονται. Ή και αποσιωπούνται. Αλλά συμβαίνουν. Κι όταν το σπουδαίο έργο φανεί, ελάχιστοι θα το προσέξουν. Μαθημένοι να τρέφονται με τα παραπάνω προσπερνούν την προσφορά. Ή και δεν είναι σε θέση να την αναγνωρίσουν.
Εχω λοιπόν στα χέρια μου, από καιρό, κάποια βιβλία, κάποια κείμενα υψηλής τεκμηρίωσης. Δείγματα ενός προσωπικού εξωτισμού. Προς το κάτι άλλο.
Ξεφυλλίζω λοιπόν ένα από τα τελευταία έργα του Κώστα Στάικου στη διευρυμένη προσπάθειά του να δώσει προς τα έξω, προς τον κόσμο, ένα δείγμα και παράδειγμα ενός κόπου που συνεχίζεται. Ενα έργο που ανευρίσκεται μέσω του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης. Μια ιδέα αυτού του διακλαδικού και ανήσυχου ανθρώπου. Αφορά την Αρχαία Γραμματεία, τη Μεσαιωνική, την Αναγεννησιακή, ό,τι μπορεί να διασωθεί παρελαύνει σιγά-σιγά κάτω απ’ τα μάτια μας. Ο,τι ο συγγραφέας εκδίδει βασίζεται σε δεδομένα. Τα πρωτότυπα κείμενα συνοδεύονται από ανάλογη, ιδιαίτερα αποκαλυπτική εικονογραφία. Οπου όχι σπάνια από αυτή τη δεύτερη είναι που επαληθεύεται η ιστοριογραφική εγκυρότητα των πρώτων.
Το έργο στο οποίο αναφέρομαι περιλαμβάνει πέντε τόμους και το κρατώ συχνά. Δεν το ταξινόμησα σε ράφι. Κάθε φορά και κάτι άλλο από αυτό αποκομίζω. Αυτή λοιπόν η πεντάτομη «Ιστορία της Βιβλιοθήκης στον Δυτικό Πολιτισμό», διαχρονική και διατοπική, λειτουργεί ως διανοητική ανάπαυση. Οταν τόσα άλλα που προανέφερα, όχι απλώς μας κουράζουν, αλλά ακυρώνουν τον ανθρωπισμό μας. Τον εναπομείναντα βεβαίως.
Ξεφυλλίστε το έργο, πολλά θα μάθετε. Πολύ περισσότερα όμως θα υποπτευθείτε. Αλφαβητικά, γεωγραφικά, θεματικά θα μπορέσετε να ταξιδέψετε. Παραπάνω, όταν αναφέρθηκα σε «πολιτισμικό εξωτισμό», αυτό εννοούσα.
Ο κ. Γιάννης Μεταξάς είναι επίτιμος καθηγητής πανεπιστημίων, τακτικό μέλος της Academie Europeenne Interdisciplinaire des Sciences.
