Η Σκόπελος, η φημισμένη για το κρασί της Πεπάρηθος των αρχαίων χρόνων, δεν είναι μόνο ένας τόπος με απαράμιλλες φυσικές ομορφιές, πυκνά πευκοδάση και μαγευτικές παραλίες με γαλαζοπράσινα νερά.
Γύρω από την πρωτεύουσα του νησιού, την όμορφη πολιτεία με το βενετσιάνικο κάστρο, τα πλακόστρωτα ανηφορικά δρομάκια και τα παραδοσιακά σπίτια και αρχοντικά, μοναστήρια με μακρά ιστορική διαδρομή και ενδιαφέροντες αρχιτεκτονικούς τύπους υποδέχονται τους πιστούς και τους λάτρεις του θρησκευτικού τουρισμού σε ένα γαλήνιο φυσικό περιβάλλον.
Καθοριστικό ρόλο στη διάδοση του χριστιανισμού (κατά τους Παλαιοχριστιανικούς Χρόνους) και τη μετέπειτα άνθηση της ναοδομίας στο νησί διαδραμάτισε ο επίσκοπος Σκοπέλου και μάρτυρας Ρηγίνος (4ος αιώνας).
Ο τάφος του πολιούχου της Σκοπέλου βρίσκεται σε απόσταση 3 χλμ Ν από την πρωτεύουσα, εκεί όπου είναι χτισμένη η εκκλησία του Αγίου Ρηγίνου, η οποία κατέλαβε τη θέση παλαιότερης μονής.
Επί Τουρκοκρατίας (μετά το 1538) η Σκόπελος αποτέλεσε χώρο έντονης μοναστικής δραστηριότητας, καθώς πολλές μονές του νησιού ήταν μετόχια του Αγίου Όρους.
Στο όρος Παλούκι, ανατολικά από την πρωτεύουσα, βρίσκονται τα πλέον σημαντικά μοναστηριακά συγκροτήματα της Σκοπέλου:
- Η μονή της Ευαγγελίστριας, με το φρουριακό περίβολο και τη μοναδική θέα στην πόλη της Σκοπέλου. Η μονή, που ιδρύθηκε το 1712, συνδέθηκε με την εξέχουσα σκοπελίτικη οικογένεια Δαπόντε. Tο καθολικό της, σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλο (τέλη 18ου αιώνα), έχει ξυλόγλυπτο τέμπλο, κατασκευασμένο σε εργαστήριο της Kωνσταντινούπολης, και εικόνες 14ου αιώνα.
- Η μονή της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα, σε ύψωμα με υπεραιωνόβια δέντρα. Η περιτειχισμένη μονή (τα κελιά της σχηματίζουν τείχος) ιδρύθηκε στα τέλη του 15ου-αρχές του 16ου αιώνα και έγινε σταυροπηγιακή το 1636. Το καθολικό της μονής, που αποτελεί μετόχι της μονής Ξενοφώντος του Αγίου Όρους, φέρει ξυλόγλυπτο τέμπλο με φυτική διακόσμηση. Η εικόνα της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα στο τέμπλο είναι φιλοτεχνημένη από τον κρητικό αγιογράφο Aντώνιο Aγοραστό.
- Η μονή της Αγίας Βαρβάρας, σε ύψωμα με θέα στο πέλαγος. Η μονή, που ιδρύθηκε το 1648, θυμίζει μεσαιωνικό οχυρό, καθώς περιβάλλεται από ψηλό τείχος. Το καθολικό της φέρει τέμπλο του 15ου αιώνα με τρεις Ωραίες Πύλες (το βόρειο κλίτος είναι αφιερωμένο στην Αγία Βαρβάρα, το μεσαίο στην Υπαπαντή και το νότιο στον Άγιο Χαράλαμπο).
- Η μονή του Τιμίου Προδρόμου. Ιδρύθηκε το 1612 και ανακαινίστηκε το 1721, το 1862 και πρόσφατα. Το τέμπλο του καθολικού (σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλο) αποτελείται από δύο τμήματα, το ένα 14ου και το άλλο 18ου αιώνα. Στη μονή φυλάσσονται εκκλησιαστικά κειμήλια, άμφια και τουρκικά έγγραφα.
Πλησιέστερα προς την πόλη της Σκοπέλου, στη θέση «Λιβάδι – Αμπελική», κοντά στο ιερό του Ασκληπιού (4ος αιώνας π.Χ.), είναι χτισμένη η μονή της Παναγίας της Λιβαδιώτισσας, που χρονολογείται στο 17ο αιώνα. Στο καθολικό της φυλάσσεται, μεταξύ άλλων, εικόνα της Ζωοδόχου Πηγής του 17ου αιώνα, έργο του αγιογράφου Aντωνίου Aγοραστού.
Τέλος, δυτικά από την πρωτεύουσα, μέσα σε έναν πευκώνα, είναι χτισμένη η Αγία Μονή. Η περιτειχισμένη μονή, που ιδρύθηκε το 16ο αιώνα, είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου και αποτελεί μετόχι της μονής της Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Όρους. Έχει αξιόλογες εικόνες και ξυλόγλυπτο τέμπλο.
