Το προηγούμενο αυτοβιογραφικό βιβλίο της, τα Παιχνίδια πολέμου (Εστία, 2012), η παιδαγωγός Μαρία Ηλιού, ομότιμη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών, με ερευνητικό έργο στον τομέα της Εκπαίδευσης και δράση στην UNESCO και άλλους διεθνείς οργανισμούς, αφηγήθηκε τα παιδικά της χρόνια στη διάρκεια της Κατοχής και του Εμφυλίου.
Στο νέο βιβλίο της, Ο Γλέζος, ο Πικάσο και μια πέτρα (Εστία, 2021), εξιστορεί την κοινή ζωή της με τον μαρξιστή ιστορικό και βιβλιογράφο Φίλιππο Ηλιού (1931-2004). Η αυθιστόρηση αρχίζει με την εγγραφή της στο Αρσάκειο Αθηνών το 1946 και τον έρωτα για τον Φίλιππο, αδελφό της φίλης της Μαίρης, σε ηλικία 14 ετών. Εκείνος θα την προσέξει δύο χρόνια αργότερα. Από το σημείο αυτό αρχίζει η κοινή πορεία και ζωή σε Αθήνα και Παρίσι. ΕΠΟΝ, ΚΚΕ, σπουδές στη Φιλοσοφική Σχολή και στο Γαλλικό Ινστιτούτο εκείνη – και ο Φίλιππος στην παρανομία.
Μόλις εκείνος αποκτά διαβατήριο το 1957, παντρεύονται και αναχωρούν για το Παρίσι για σπουδές. Από το σημείο αυτό, ξετυλίγεται η καθημερινότητα της ζωής στο μικρό διαμέρισμά τους στο Καρτιέ Λατέν, κέντρο ελλήνων διερχομένων, αλλά και η γνωριμία και συνεργασία με τον Μίκη Θεοδωράκη, του οποίου βιβλία επιμελήθηκε ο Φίλιππος.
Ανάμεσα στις ιστορίες του τόμου και εκείνη που δίνει τον τίτλο: αφορμή, η άφιξη του Μανώλη Γλέζου στο Παρίσι, τον Μάρτιο του 1963, παραμονές της Διάσκεψης για τη γενική αμνηστία στους πολιτικούς φυλακισμένους και εξόριστους και για τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ελλάδα. Η Μαρία τον συνοδεύει ως διερμηνέας στις συναντήσεις του, μεταξύ άλλων και με τον γριπιασμένο Πικάσο στο κρεβάτι. Σε κάποια από τις μετακινήσεις τους, μια πέτρα χτυπά το αυτοκίνητο στο οποίο επέβαιναν. Ατύχημα ή ενέδρα εναντίον του Γλέζου; Μια γλαφυρή αφήγηση της ζωής του ζεύγους Ηλιού στο Παρίσι, η οποία, ως σημαντικό ντοκουμέντο, δίνει πολλές πληροφορίες και πλήθος μικρές λεπτομέρειες, για την παρουσία των ελλήνων αυτοεξόριστων αριστερών στη Γαλλία στις πολύ χαρακτηριστικές περιόδους 1957-1964 και 1967-1975.
Μαρία Ηλιού
Ο Γλέζος, ο Πικάσο και μια πέτρακαι άλλες αφηγήσεις
Εκδόσεις Εστία, 2021,
σελ. 184,
τιμή 15 ευρώ
