Δύο μονοκλωνικά αντισώματα, συνδυάζονται και χορηγούνται με μια ένεση κάτω από το δέρμα. Ο συνδυασμός επιτυγχάνει σημαντική παράσταση επιβίωσης συγκριτικά με τις άλλες προηγούμενες θεραπείες
Μια «μίνι επανάσταση» στην πορεία ενός εξαιρετικά επιθετικού καρκίνου του μαστού φέρνει μια νέα θεραπεία που θα μπορεί στο άμεσο μέλλον να γίνεται στο σπίτι ή ακόμα και στη δουλειά.
Πρόκειται για μια θεραπεία που εγκρίθηκε πρόσφατα από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων και αναμένεται σύντομα να πάρει και την ανάλογη έγκριση και από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων.
Τα δύο βασικά συστατικά της νέας θεραπείας ήδη είναι διαθέσιμα στην αγορά, όμως μέχρι τώρα χορηγούνται το καθένα ξεχωριστά, και το ένα μόνο ενδοφλέβια, οπότε απαιτείται παραμονή του ασθενούς στο νοσοκομείο, έστω και για νοσηλεία μιας ημέρας. Με τις κατάλληλες προσαρμογές και την προσθήκη μιας ακόμη ουσίας, η αγωγή μετατρέπεται από ενδοφλέβια σε υποδόρια και μπορεί να γίνει σε οποιοδήποτε σημείο, από το σπίτι μέχρι και τη δουλειά, υπό την παρουσία του παθολόγου – ογκολόγου, χωρίς να χρειάζεται παραμονή σε κάποια νοσοκομειακή δομή.
Το νέο φάρμακο αποτελείται από τα μονοκλωνικά αντισώματα περτουζουμάμπη και τραστουζουμάμπη, σε συνδυασμό με υαλουρονιδάση, η οποία επιτρέπει την χορήγηση κάτω από το δέρμα. Αφορά την θεραπεία ασθενών με καρκίνο του μαστού θετικό στον υποδοχέα 2 του ανθρώπινου επιδερμιδικού αυξητικού παράγοντα ανάπτυξης (HER2).
Στη «διαδρομή» του καρκίνου του μαστού και της πορείας της ασθένειας με τη νέα θεραπεία, μας καθοδηγεί ο Επιμελητής Α’ της πρώτης Παθολογικής Ογκολογικής κλινικής του «Αγίου Σάββα» Μιχάλης Νικολάου, ο οποίος μας εξηγεί πως συνολικά, ο καρκίνος μαστού είναι η δεύτερη σε συχνότητα μορφή καρκίνου μετά τον καρκίνο του πνεύμονα. Ταλαιπωρεί το 20-30% των καρκινοπαθών, ενώ είναι η πρώτη μορφή καρκίνου στις γυναίκες, πλήττοντας περίπου μία γυναίκα στις οκτώ.
Υπάρχουν τρεις βασικοί τύποι καρκίνου μαστού οι οποίοι πρέπει να προσδιοριστούν με τις σύγχρονες μοριακές υπογραφές και τις γενετικές μεθόδους που έχουν πλέον αναπτυχθεί, ώστε να προσδιοριστεί το είδος της θεραπείας που θα εφαρμοστεί. Ο καρκίνος μαστού HER 2 είναι ο ένας από τους τύπους αυτούς.
Η «αγριότητα» της νόσου
«Η υπερέκφραση του παράγοντα HER2, συναντάται στο 25% των καρκίνων του μαστού. Γι΄ αυτόν έχουμε βρει τα κατάλληλα φάρμακα, ώστε να μπορούμε να τον «δεσμεύσουμε» και να μην επιτρέψουμε στα καρκινικά κύτταρα να πολλαπλασιάζονται. Δυστυχώς μέχρι να βρεθούν αυτά τα φάρμακα και όσο δεν είχε ανακαλυφθεί ο μηχανισμός δράσης τους, οι γυναίκες με υπερέκφραση του παράγοντα αυτού, πέθαιναν συντομότερα», επισημαίνει ο κ. Νικολάου. Προσθέτει όμως ότι «Τώρα, μπορούμε και προσφέρουμε καλές θεραπευτικές απαντήσεις και σε αυτή την κατηγορία των ασθενών. Θα μπορούσαμε να τον χαρακτηρίζαμε ακόμη στο παρελθόν και ως παράγοντα «αγριότητας» της νόσου όμως σήμερα, μέσα από τα κατάλληλα φάρμακα έχουμε καταφέρει να τον «μπλοκάρουμε». Αυτό μεταφράζεται σε ξεκάθαρο όφελος επιβίωσης των ασθενών».
Όπως μας εξήγησε ο κ. Νικολάου, ο HER2 καρκίνος μαστού δεν αφορά ασθενείς με κάποια ιδιαίτερα συγκεκριμένα δημογραφικά χαρακτηριστικά, ούτε «προτιμά» κάποιες συγκεκριμένες ηλικίες. Συναντάται σε οποιαδήποτε ηλικιακή φάση των ενήλικων γυναικών.
Η θεραπεία
Ο κ. Νικολάου σημείωσε πως η θεραπεία σχετίζεται με το στάδιο της νόσου, αν ο όγκος είναι πρώιμος ή μεταστατικός.
Στην περίπτωση του πρώιμου καρκίνου, η ασθενής θα χειρουργηθεί, ο όγκος θα αφαιρεθεί και με την χημειοθεραπεία και τη στοχευμένη θεραπεία που θα ακολουθήσει θα επιτευχθεί η ίαση. Βέβαια, στην ασθενή θα προταθεί η συνέχιση της παρακολούθησης ανά τακτά χρονικά διαστήματα για να βεβαιωθούμε ότι το καλό αποτέλεσμα παραμένει.
Πέραν του πρώιμου καρκίνου υπάρχουν και οι μεταστάσεις ή η υποτροπή μετά από πρώιμο καρκίνο.
Απαντώντας στο γιατί συμβαίνουν οι υποτροπές, ο κ. Νικολάου εξήγησε πως υπάρχει μια θεωρία ότι τα καρκινικά κύτταρα πέφτουν σε «χειμερία νάρκη» σε κάποιους τύπους καρκίνου και ο HER2 είναι ένας από αυτούς.
Η επανάσταση
Σύμφωνα με τον ειδικό, με τη νέα αυτή θεραπεία, έρχεται μια «μίνι» επανάσταση. Την αρχή την είχε κάνει η τραστουζουμάμπη όπου με μια ένεση υποδόρια (κάτω από το δέρμα) στο μηρό για πέντε λεπτά, προσέφερε ισοδύναμο αποτέλεσμα μιας ενδοφλέβιας χημειοθεραπείας μισής και παραπάνω ώρας.
«Τώρα το νέο σχήμα συνδύασε δύο στοχεύουσες θεραπείες, για πρώτη φορά στην ιστορία της ογκολογικής θεραπείας, οι οποίες προσφέρουν τα ίδια τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα των φαρμάκων που ήδη γνωρίζαμε, αλλά σε συνδυασμό, ο οποίος μάλιστα, εμφανίζει ένα πολύ μεγαλύτερο όφελος για τον ασθενή. Επιπλέον, το κέρδος δεν εξαντλείται στον ασθενή αλλά επεκτείνεται και στις ανάλογες πολιτικές υγείας, αφού στο μέλλον δεν θα χρειάζεται να γίνει κάν εισαγωγή στο νοσοκομείο για τη λήψη της θεραπείας. Αυτό θα συμβάλει στην ανάπτυξη νέων τρόπων χορήγησης ογκολογικών φαρμάκων κατ΄ οίκον ή ακόμη και στην εργασία», υπογραμμίζει ο κ. Νικολάου.
Δυνατότητες για ιατρικό τουρισμό
Διευκρινίζοντας ότι τώρα στο νοσοκομείο οι ασθενείς δέχονται τη θεραπεία στη μονάδα ημερήσιας νοσηλείας, ο κ. Νικολάου υπογράμμισε ότι πρόκειται για «ατοξικές θεραπείες», εύκολες, χωρίς να απαιτούν 100% ημερήσια νοσηλεία, εξηγώντας πως έτσι θα μπορούσε η θεραπεία αυτή να αξιοποιηθεί και να συμβάλλει μέχρι και στην προαγωγή του ιατρικού τουρισμού στη χώρα μας.
Σημείωσε πως «τώρα δεχόμαστε τους ασθενείς στην ημερήσια νοσηλεία, αλλά θα μπορούσε να διαμορφωθεί το κατάλληλο πλαίσιο για χορήγηση της θεραπείας στο σπίτι, ή ακόμη και στο γραφείο ή στο ξενοδοχείο. Μια τέτοια οργάνωση μπορεί να οδηγήσει στην εξοικονόμηση ανθρώπινων πόρων, σε αποφυγή χαμένων εργατοωρών για ασθενή και συνοδό, σε καταπολέμηση των λοιμώξεων ενδονοσοκομειακών και μη (όπως η πρόσφατη εμπειρία του COVID-19) και σε αύξηση της ικανοποίησης του ασθενούς από την παρεχόμενη υπηρεσία. Όλα τα παραπάνω έχουν σαν αποτέλεσμα την αποσυμφόρηση των νοσοκομείων και τη δυνατότητα πρόσδεσης νέων ασθενών, έγκαιρα. Αίρεται έτσι μια αδυναμία του συστήματος υγείας, γιατί όταν γεμίζουν θέσεις νοσηλείας από τέτοια περιστατικά δυσκολεύονται οι νέες διαγνώσεις να συνδεθούν με τα νοσοκομεία και να λάβουν οι ασθενείς την θεραπεία τους στο χρόνο που πρέπει.
Με το νέο σχήμα, μέσα σε 5-8 λεπτά εξοικονομούνται 3 ώρες θεραπείας, ανά ασθενή, επιτυγχάνοντας οικονομία κλίμακος».
Αποτελεσματικότητα
Σύμφωνα με τον κ. Νικολάου, η αποτελεσματικότητα του νέου θεραπευτικού σχήματος είναι ισοδύναμη με την αντίστοιχη ενδοφλέβια μορφή, τόσο στα περιστατικά ασθενών με πρώιμο καρκίνο μαστού που σαν στόχο έχουμε την ίαση, όσο και στα περιστατικά που εξαιτίας των πολλαπλών μεταστάσεων ο στόχος είναι η παράταση της επιβίωσης συνδυασμένη με καλή ποιότητα ζωής.
«Ειδική μνεία πρέπει να κάνουμε στο θετικό ψυχολογικό αποτύπωμα ιδίως στους ασθενείς με πρώιμο καρκίνο και αυτό γιατί οι λήπτες της συγκεκριμένης θεραπείας αποκοπτόμενοι από τα νοσοκομεία, όλο και λιγότερο θα επαναφέρουν στη μνήμη τους την οδυνηρή συνθήκη που τους είχε με αυτά προσδέσει. Οι ίδιοι μας αναφέρουν πως με την νέα θεραπεία, δεν αισθάνονται ασθενείς. Θετικοποιείται έτσι η ψυχολογία τους και επιτυγχάνεται γρηγορότερα και ομαλότερα η επανένταξή τους στο κοινωνικό σύνολο.
Τα νέα επίσης είναι εξαιρετικά ενθαρρυντικά και για τους ασθενείς με μεταστατική νόσο, αφού μέσα από διεθνείς κλινικές μελέτες έχει αποδειχθεί πως τόσο η χρήση με της ενδοφλέβιας θεραπείας, όσο και με το νέο θεραπευτικό σχήμα, επιτυγχάνουν αύξηση της συνολικής επιβίωσης σε αυτούς τους ασθενείς περίπου 16 μήνες έναντι των άλλων θεραπευτικών επιλογών και αποτελεί σήμερα το gold standard αντιμετώπισης ασθενών με μεταστατικό HER2 καρκίνο του μαστού», καταλήγει ο κ. Νικολάου.
