Οταν το 2008 ο μεγάλος Ραλφ Λόρεν αναλάμβανε καθήκοντα επίσημου σχεδιαστή μόδας της Τeam USA μέχρι και το 2021, σίγουρα δεν είχε στο μυαλό του την ιδιαιτερότητα που θα παρουσίαζε η τελευταία χρονιά της «ολυμπιακής» θητείας του. Αναβολή ενός έτους, γήπεδα άδεια από κόσμο και μια αβεβαιότητα ως προς την έκβαση της διοργάνωσης, καθώς η COVID-19 συνεχίζει να καλπάζει παγκοσμίως, συνεχώς μεταλλασσόμενη. Ωστόσο, η προσωπική του πινελιά, το κλασικό στυλ με το οποίο τον έχουμε συνηθίσει – πόλο μονόχρωμα μπλουζάκια, λιτές γραμμές, υφασμάτινα παντελόνια και φυσικά αμέτρητοι συνδυασμοί σε λευκό, κόκκινο και μπλε της αστερόεσσας – και το οποίο θα λανσάρουν οι περίπου 600 αμερικανοί αθλητές, προσφέρουν μια κάποια σταθερότητα και οικειότητα, ιδιαίτερα σε όσους ασχολούνται λίγο παραπάνω με την ενδυματολογική πλευρά των Αγώνων.
Πάντως, με κυρίαρχο το λευκό χρώμα στα μπλουζάκια και τα παντελόνια, με το κόκκινο και το μπλε να το συναντούμε κυρίως στα κολάρα, στα αντιανεμικά μπουφάν, αλλά και στη ζώνη που ολοκληρώνει το «look», δεν ήταν λίγοι εκείνοι που βρήκαν τις εμφανίσεις των Αμερικανών παρωχημένες και χωρίς ιδιαίτερη έμπνευση. Ειδικά σε σύγκριση με εκείνες της ομάδας του Καναδά ή της Μεγάλης Βρετανίας, που επέλεξαν να τιμήσουν την οικοδέσποινα χώρα, υιοθετώντας είτε το αγαπημένο «street style» των νέων του Τόκιο, είτε το «mod» σχεδιαστικό ρεύμα των 60s που κυριαρχούσε το 1964, όταν και πάλι οι Ολυμπιακοί Αγώνες είχαν διεξαχθεί στην πρωτεύουσα της Ιαπωνίας. Ο μεγάλος Αρμάνι, επίσης, ο οποίος για άλλη μία φορά σχεδίασε τα ρούχα της ιταλικής αποστολής (από το 2012), επέλεξε να προσθέσει λεπτομέρειες στις μαύρες στολές των αθλητών με αναφορές στην Απω Ανατολή.
Παλιοί γνώριμοι των Ολυμπιακών Αγώνων και οι επίσημοι σχεδιαστές της καναδικής ομάδας από το 2011 – ενώ είχαν αναλάβει το ίδιο έργο και σε προηγούμενες χρονιές (με σημείο εκκίνησης το 1936) -, οι άνθρωποι πίσω από το brand Hudson’s Bay. Η πολυσυζητημένη εμφάνιση των Καναδών, ειδικά εκείνη που προορίζεται για την τελετή λήξης, βασίζεται στο ιαπωνικό «street style» και έχει ως κεντρικό κομμάτι το τζιν μπουφάν γεμάτο «γκράφιτι». Οπως λένε οι ίδιοι: «Επίσης, το Τόκιο είναι γνωστό για το «street art» και «fashion». Αποτίσαμε φόρο τιμής σε αυτό με το «απαραίτητο» κομμάτι της συλλογής – το παντοτινά μοδάτο τζιν μπουφάν. Το γκράφιτι και τα αναπάντεχα μπαλώματα αποτυπώνουν μια νεανική και γιορτινή διάθεση. Το σχέδιο του «trucker jacket», από την άλλη, αναδεικνύει τη συνεκτικότητα και την ουδετερότητα του φύλου, ενώ αναδεικνύει τη νεανική και εορταστική διάθεση των τελετών λήξης».
Στην ίδια λογική της νεανικής κουλτούρας κινούνται και οι εμφανίσεις της Μεγάλης Βρετανίας. Επιστροφή στα «Swinging Sixties», με σκούρο μπλε μπουφάν τύπου «Harrington» – κοντό, λεπτό και ελαφρύ, παραδοσιακά φτιαγμένο από βαμβάκι ή πολυεστέρα, που κλείνει με φερμουάρ και όχι με κουμπιά -, λευκό πουκάμισο τύπου «Oxford» με κουμπιά και εκρού παντελόνι. Και μάλιστα, σχεδιασμένα από το βρετανικό brand Ben Sherman – είχε αναλάβει και τις εμφανίσεις των Βρετανών για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας το 2004 -, το οποίο έγινε γνωστό τη δεκαετία των 60s για το «Harrington Jacket», το οποίο έχει φορεθεί από μεγάλους σταρ της εποχής, όπως οι Πολ Νιούμαν, Ράιαν Ο’Νιλ, Γκρέγκορι Πεκ, Φρανκ Σινάτρα, Ελβις Πρίσλεϊ, Τζέιμς Ντιν, Στιβ Μακ Κουίν κ.ά. Μιλώντας για τα σχέδιά του, ο creative director του brand, Μαρκ Ουίλιαμς, είπε: «Ψάξαμε για έμπνευση μακριά από τις γραμμές εκκίνησης και τα βάθρα των νικητών, εστιάζοντας αναδρομικά στο τι φορούσαν οι αθλητές μέσα και γύρω από το Ολυμπιακό χωριό κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του 1964 στο Τόκιο».
Στο παρελθόν των Αγώνων εστίασαν και οι επίσημοι outfitters των αποστολών της Αυστραλίας από το 1996, Sportscraft. Το brand που μέχρι σήμερα έχει δημιουργήσει συνολικά 5.250 κομμάτια για 955 αθλητές και παράγοντες, αποφάσισε να τιμήσει τους 320 χρυσούς ολυμπιονίκες της χώρας τυπώνοντας τα ονόματά τους στις φόδρες από τα σακάκια. Επίσης, τα χρώματα κινούνται στη λογική των αποχρώσεων που χαρακτηρίζουν το Τόκιο, που είναι έντονες και ζωηρές. Οπως αναφέρουν και οι ίδιοι: «Για να εξασφαλίσουμε ότι οι στολές αντιπροσώπευαν την αυστραλιανή κουλτούρα, η Sportscraft προτίμησε ένα μινιμαλιστικό και διαχρονικό design, αναδεικνύοντας παράλληλα τα εμβληματικά πράσινα και χρυσά χρώματα της Αυστραλίας. Οι γωνίες που χρησιμοποιήθηκαν για τα σχέδια είναι εμπνευσμένες από τη διάσημη διασταύρωση της Ιαπωνίας, τη «Shibuya Crossing» (έξω από τον ομώνυμο σιδηροδρομικό σταθμό), μαζί με στοιχεία από τον «Σταυρό του Νότου»». Επιπλέον, τα υφάσματα είναι όλα φυσικής προέλευσης, για να ανταποκρίνονται στο θέμα που έχουν θέσει οι Ιάπωνες ως προτεραιότητα, που δεν είναι άλλο από τη βιωσιμότητα.
«Πράσινο» design και παραδοσιακές τεχνικές
Η οικολογική συνείδηση αποτελεί προτεραιότητα για τους ιάπωνες διοργανωτές, κάτι που φαίνεται και από την πρωτοβουλία τους να φτιάξουν τις στολές των αθλητών τους από υλικά τα οποία συγκεντρώθηκαν από 30.000 ανακυκλωμένα αθλητικά ρούχα. Λαμβάνοντας λοιπόν αυτό ως παράδειγμα, η βιωσιμότητα αποτέλεσε κεντρικό άξονα γύρω από τον σχεδιασμό των περισσότερων εθνικών εμφανίσεων. Για την ομάδα της Λιβερίας, ο Αμερικανολιβεριανός Τέλφαρ Κλέμενς, που έγινε διάσημος χάρη στις βίγκαν τσάντες του, δημιούργησε τα ρούχα της πενταμελούς αποστολής της χώρας. Μάλιστα, ένας από τους αθλητές της χώρας, ο Εμάνιουελ Ματάντι, ήταν εκείνος που επικοινώνησε με τον σχεδιαστή και του πρότεινε να αναλάβει τα ρούχα, όταν έμαθε για τις τσάντες από τη σύντροφό του. Ο Κλέμενς ανέλαβε και το κόστος και την πρόκληση να σχεδιάσει για πρώτη φορά αθλητικά ρούχα. Δήλωσε μάλιστα χαρακτηριστικά: «Αυτά τα ρούχα θέλουμε να πουλάμε για το υπόλοιπο της ζωής μας».
Στην ίδια φιλοσοφία και τα υλικά που επιλέχθηκαν από τον Ραλφ Λόρεν – βιολογικό βαμβάκι και οικολογικό μπαμπού, ανακυκλωμένο πλαστικό -, αλλά και οι τεχνικές βαφής που χρησιμοποιούν λιγότερο νερό, χημικά και ενέργεια. Ενώ και τα ρούχα των αθλητών της Μεγάλης Βρετανίας είναι βιώσιμα, με ανακυκλωμένα υλικά και κλωστές PRIMEBLU, που προέρχονται κατά το 50% από πλαστικό το οποίο έχει συλλεγεί από τους ωκεανούς. Αλλωστε, η οικολογική κουλτούρα είναι κάτι που κληροδότησε στους Βρετανούς η προηγούμενη επίσημη σχεδιάστρια της εθνικής τους αποστολής, η περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένη Στέλα Μακ Κάρτνεϊ.
Καυτό trend αποτελούν επίσης οι διάφορες παραδοσιακές ιαπωνικές τεχνικές βαφής, όπως είναι η «shibori», που θα χρησιμοποιηθεί από τους Τσέχους. Η σχεδιάστρια του επώνυμου brand Zuzana Osako, η οποία υπογράφει τις εμφανίσεις της χώρας της, αιτιολογεί την επιλογή της: «Σύμφωνα με διάφορες πηγές, το «blueprint» (shibori) ήρθε στην Τσεχική Δημοκρατία από την Ιαπωνία και παραμένει δημοφιλής τεχνική βαφής στη χώρα». Η συλλογή περιλαμβάνει μπλε φόρμες, λευκά στράπλες φορέματα για τις γυναίκες και μπλε γιλέκα, λευκά πουκάμισα και παντελόνια για τους άνδρες. Επίσης, υπάρχει τυπωμένο στα ρούχα και το σύμβολο της τσεχικής ομάδας, που είναι η φιγούρα μιας γυμνάστριας, αποτίοντας φόρο τιμής στη Βέρα Κασλάβσκα, που είχε κατακτήσει τρία χρυσά μετάλλια και ένα ασημένιο στους Ολυμπιακούς του Τόκιο το 1964. Οι βεντάλιες ως αξεσουάρ ολοκληρώνουν το «look»-αφιέρωμα στην ιαπωνική κουλτούρα.
Τα εσώρουχα της Κιμ και τα «κορμάκια» γυμναστικής
Εντονο ενδιαφέρον προκάλεσε και η συμβολή της Κιμ Καρντάσιαν στο ενδυματολογικό κομμάτι της αμερικανικής αποστολής. Η διάσημη «reality star» και πρώην σύζυγος του ράπερ Κάνιε Γουέστ – ο οποίος υπογράφει μια άκρως επιτυχημένη και προσοδοφόρα σειρά ρούχων και sneakers – και επικεφαλής του brand Skims σχεδίασε τα εσώρουχα των γυναικών για τους Ολυμπιακούς και Παρολυμπιακούς Αγώνες του 2021. Ως θετή κόρη ολυμπιονίκη, της διάσημης Κέιτλιν Τζένερ, η Κιμ θεωρεί τον εαυτό της το πλέον κατάλληλο άτομο για την αποστολή: «Εχω ακούσει κάθε λεπτομέρεια που αφορά τους Ολυμπιακούς Αγώνες από τον πατριό μου από τότε που ήμουν 10 ετών. Καθώς έβλεπα τους αθλητές να αγωνίζονται, άρχισα να μεγαλώνω σαν να αποτελώ κομμάτι των Ολυμπιακών Αγώνων. Ταξίδευα στις διάφορες πόλεις με την οικογένειά μου για τους Ολυμπιακούς Αγώνες και κάθε φορά αγόραζα ένα ολυμπιακό T-shirt για σουβενίρ». Τα εσώρουχα θα είναι στις αποχρώσεις του εκρού και του γκρι, με μερικά σκούρα μπλε.
Στη Γερμανία, από την άλλη, τρεις αθλήτριες της ενόργανης, οι Ελίζαμπεθ Σάιτς, Σάρα Βος και Κιμ Μπούι, θέτουν ένα άλλο ενδυματολογικό θέμα, το οποίο έχει να κάνει με τη σεξουαλικοποίηση των γυναικείων εμφανίσεων. Εχοντας επιλέξει να αγωνίζονται με φόρμες που καλύπτουν ολόκληρο το σώμα τους και όχι με τα κλασικά αποκαλυπτικά κορμάκια, ελπίζουν ότι περισσότερες θα τις ακολουθήσουν. Επειτα από διάφορα σκάνδαλα που αφορούσαν νεαρές αθλήτριες των ολυμπιακών ομάδων, από τις Αμερικανίδες της ενόργανης μέχρι της ελληνίδες ιστιοπλόους – όπως πρόσφατα πρώτη αποκάλυψε η ολυμπιονίκης μας Σοφία Μπεκατώρου -, οι τρεις γυναίκες θεωρούν ότι έφτασε ο καιρός για λιγότερο αποκαλυπτικές εμφανίσεις. Παρ’ όλο όμως που δέχονται με χαρά τη δυνατότητα επιλογής, οι περισσότερες αθλήτριες των άλλων χωρών δηλώνουν ότι μάλλον προτιμούν τα παραδοσιακά «κορμάκια», με τα οποία έχουν συνηθίσει να αγωνίζονται.
Τα «highlights» του παρελθόντος και η Σοφία Κοκοσαλάκη
Ιστορικές πλέον είναι μερικές από τις εμφανίσεις παλαιότερων ετών, όπως είναι εκείνη της Κούβας το 2016 στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Ο κορυφαίος designer Κριστιάν Λουμπουτέν, ο οποίος τότε για πρώτη φορά σχεδίασε ρούχα, θέλησε να αναδείξει το σύγχρονο στυλιστικό προφίλ της χώρας, επιλέγοντας σικ σακάκια σε κόκκινο χρώμα με κρεμ ή μαύρα παντελόνια για να συνδυαστούν με τα παπούτσια που φυσικά διέθεταν το θρυλικό σήμα κατατεθέν του brand, την κατακόκκινη σόλα.
Η πιο δημοφιλής εμφάνιση ήταν εκείνη των Καναδών Ντιν και Νταν του οίκου Dsquared2, οι οποίοι το 2016 δημιούργησαν μια συλλογή από ρούχα με το χαρακτηριστικό σύμβολο της σημαίας του Καναδά, το φύλλο σφενδάμου, και κόκκινα πανωφόρια, μαύρα παντελόνια, λευκά αθλητικά παπούτσια και μαύρα καπέλα που πολλοί «fashionistas» θα επέλεγαν να έχουν στην ντουλάπα τους.
Επίσης, το 2016 η Lacoste με το «all-time classic» στυλ της έβγαλε ασπροπρόσωπη τη Γαλλία, ενώ η ομάδα της Σουηδίας έκανε το 2014 τη διαφορά, εμπιστευόμενη το «look» της στην H&M. Το 2012 η κόρη του Μπομπ Μάρλεϊ, Σεντέλα, μαζί με την Puma σχεδίασαν τα ρούχα της Τζαμάικας.
Τέλος, χαραγμένη για πάντα θα μείνει στη μνήμη μας η Σοφία Κοκοσαλάκη, που δημιούργησε τα κοστούμια των τελετών έναρξης και λήξης της Αθήνας 2004. Η ελληνίδα σχεδιάστρια, ο θάνατος της οποίας σε ηλικία μόλις 46 ετών από καρκίνο γέμισε θλίψη ολόκληρο τον κόσμο της μόδας, και όχι μόνο, έφτιαξε μοναδικά κομμάτια επηρεασμένα από τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, τα οποία όμως διέθεταν και σύγχρονα στοιχεία. Δημιουργίες που έκαναν για άλλη μία φορά την Ελλάδα να ξεχωρίσει διεθνώς.
