Ξεκάθαρη απόπειρα επαναφοράς της θεωρίας των «γκρίζων ζωνών» μέσω αποστρατιωτικοποίησης συνιστά η τελευταία επιστολή, με ημερομηνία 13 Ιουλίου, την οποία έστειλε ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Τουρκίας στα Ηνωμένα Έθνη Φεριντούν Σινιρλίογλου προς τον Γενικό Γραμματέα του Οργανισμού Αντόνιο Γκουτέρες. Η επιστολή αυτή (αν και επαναλαμβάνει παρελθούσα επιχειρηματολογία) αποτελεί μία σαφή επιδίωξη διεύρυνσης της ατζέντας των διερευνητικών επαφών, στο πλαίσιο των οποίων οι τουρκικές θέσεις έχουν, σύμφωνα με απόλυτα διασταυρωμένες πληροφορίες, σκληρύνει υπερβολικά σε σχέση με το παρελθόν.
Στην επιστολή αυτή (σσ. το πλήρες κείμενο βρίσκεται στη διάθεση του «Βήματος», αλλά η δημοσιοποίηση βασικών σημείων του πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 17 Ιουλίου από το ειδησεογραφικό πρακτορείου «Anadolu»), ο κ. Σινιρλίογλου επιδιώκει να εργαλειοποιήσει προβλέψεις των Συνθηκών Ειρήνης της Λωζάννης του 1923 και των Παρισίων του 1947 (στην οποία σημειωτέον η Τουρκία δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος) περί αποστρατιωτικοποιήσεως των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου και των Δωδεκανήσων, λέγοντας ότι αυτός ήταν ο απαράβατος όρος για να παραχωρηθεί η κυριαρχία των νησιών αυτών στην Ελλάδα. Σύμφωνα με το τουρκικό σκεπτικό, από τη στιγμή που δεν πληρούνται οι όροι περί αποστρατιωτικοποίησης τίθεται υπό αμφισβήτηση η ελληνική κυριαρχία και κατά συνέπεια οι γραμμές βάσης από τις οποίες θα πρέπει να γίνει η χάραξη μίας μελλοντικής οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας.
Η απάντηση της Αθήνας
Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών απάντησε την Κυριακή 18 Ιουλίου στις τουρκικές αιτιάσεις. «Η Τουρκία προσπαθεί να διαστρεβλώσει την πραγματικότητα και να δημιουργήσει προπέτασμα καπνού προκειμένου να καλύψει τις δικές της διαρκείς παραβιάσεις του Διεθνούς Δικαίου. Ως γνωστόν, έχει εκδώσει απειλή πολέμου εναντίον της Ελλάδας αν ασκήσει τα νόμιμα δικαιώματα της (casus belli), παραβιάζει την εθνική κυριαρχία και αμφισβητεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας, κατέχει παράνομα εδάφη άλλων κρατών, αποσταθεροποιεί άλλες χώρες διατηρώντας στρατό και μισθοφόρους σε αυτές» σημειώνει η Αθήνα.
Και προσθέτει: «Την στιγμή που έχει έναν από τους μεγαλύτερους αποβατικούς στόλους στραμμένο στα ελληνικά νησιά, ζητάει, χωρίς συστολή, από την Ελλάδα, χώρα απολύτως προσηλωμένη στην τήρηση της διεθνούς νομιμότητας, να παραιτηθεί από το στοιχειώδες δικαίωμα της αυτοάμυνας. Οι προκλητικές, όσο και αβάσιμες μονομερείς αιτιάσεις της αποτελούν μια ακόμα προσπάθεια κάλυψης της καθημερινής παραβατικής της συμπεριφοράς, καθώς και των σχεδιαζόμενων παράνομων ενεργειών της. Η Ελλάδα θα απαντήσει, σε όσα αναφέρονται στην επιστολή, με γνώμονα την προστασία των αναφαίρετων δικαιωμάτων της στη βάση πάντα του σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου».
Οι λεπτομέρειες της τουρκικής επιστολής
Στην επιστολή του ο κ. Σινιρλίογλου επικαλείται τις, κατ’ αυτόν, «κατάφωρες παραβιάσεις από την Ελλάδα των επίσημων συμβατικών υποχρεώσεών της τόσο στο Αιγαίο όσο και στη Μεσόγειο αναφορικά με εκείνα τα νησιά, η κυριαρχία επί των οποίων παραχωρήθηκε στην Ελλάδα υπό τον συγκεκριμένο και αυστηρό όρο ότι θα παραμείνουν αποστρατιωτικοποιημένα. Αυτά τα νησιά, σε κοντινή εγγύτητα, η οποία ποικίλλει, από την ενδοχώρα της Ανατολίας που επίσης επικάθονται της προεκτάσεώς της πάντοτε είχαν μεγάλη επίδραση στην άμυνα και στην ασφάλεια της ενδοχώρας» σημειώνεται, ενώ αναφέρονται χαρακτηριστικά ορισμένα νησιά και η απόστασή τους από τα τουρκικά παράλια (Σάμος 3 μίλια, Λέσβος 10 μίλια, Χίος 9 μίλια, Κως 3 μίλια, Σύμη 5 μίλια, Καστελλόριζο 1 μίλι). Εντυπωσιάζει επίσης
Το κείμενο συνεχίζει αναφέροντας ότι «αρχίζοντας από τη δεκαετία του 1960, η Ελλάδα, δρώντας μονομερώς και σωρευτικά, και αντιβαίνοντας ξεκάθαρα τις σχετικές προβλέψεις αυτών των συνθηκών (σσ. Λωζάννης και Παρισίων) έχει σαφώς παραβεί τις υποχρεώσεις της για αποστρατιωτικοποίηση μέσω συγκέντρωσης στρατευμάτων, εγκαθίδρυσης μόνιμων στρατιωτικών εγκαταστάσεων και διενέργειας αρκετών στρατιωτικών δραστηριοτήτων στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Μέχρι το 1975, η Ελλάδα σταθερά αρνείτο τα σχετικά περιστατικά και ισχυριζόταν ότι τιμούσε τις υποχρεώσεις περί αποστρατιωτικοποίησης. Ακολούθως, η Ελλάδα παραδέχθηκε ότι δεν τιμούσε τις υποχρεώσεις αλλά βρήκε δικαιολόγηση με αβάσιμα επιχειρήματα».
Ο κ. Σινιρλίογλου προσθέτει, με μάλλον επιθετικό ύφος» ότι «η τουρκική κυβέρνηση έχει στην κατοχή της λεπτομερείς πληροφορίες, καλά τεκμηριωμένες, αναφορικά με τη συνεχιζόμενη στρατιωτικοποίηση των νησιών κατά παράβαση των Συνθηκών Ειρήνης της Λωζάνης και των Παρισίων. Η συνεχιζόμενη σκόπιμη και επίμονη παραβίαση των προβλέψεων περί αποστρατιωτικοποίησης […] συνιστά σοβαρή απειλή για την ασφάλεια της Τουρκίας. Εξίσου σημαντικά και δεδομένης της κλιμακούμενης φύσης τους, αυτές οι παραβιάσεις φέρουν ευρύτερες επιπτώσεις υπό όρους απειλής της ειρήνης και της ασφάλειας στην περιοχή».
Η τουρκική επιχειρηματολογία αυθαίρετης σύνδεσης αποστρατιωτικοποίησης-ελληνικής κυριαρχίας στα νησιά-οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών συμπυκνώνεται στην ακόλουθη παράγραφο: «Η Ελλάδα παραβιάζει βασικές προβλέψεις των συνθηκών με βάση τις οποίες απέκτησε κυριαρχία επί αυτών των νησιών το οποίο, από νομικής άποψης, σημαίνει ότι η Ελλάδα δεν μπορεί, έναντι της Τουρκίας, να βασίζεται στους τίτλους κυριαρχίας για την οριοθέτηση θαλασσίων ορίων. Αυτό συμβαίνει επειδή η Ελλάδα, έχοντας αποτύχει να υλοποιήσει τις υποχρεώσεις της βάσει των Συνθηκών, δεν μπορεί την ίδια στιγμή να αναγνωρίζεται ότι διατηρεί δικαιώματα που ισχυρίζεται ότι προκύπτουν από αυτές».
