Δεν λέει να τελειώσει αυτή η συζήτηση για την πανδημία. Και χάνει κάθε μέρα νόημα αυτή η αισιόδοξη ματιά στη μεταπανδημική περίοδο, όπου όλα θα είχαν κάπως τακτοποιηθεί και η εμπειρία της απειλής θα έδινε τη θέση της στην ελπιδοφόρα ανάπτυξη.
Οχι μόνο δεν τελειώνει η συζήτηση, αλλά η απειλή επανέρχεται μόλις η πρώτη μικρή ανάπαυλα στη μάχη καταγραφεί, μόλις η πρώτη ανάσα ανακούφισης ακουστεί. Και να που το ερχόμενο καταπώς λέγεται τέταρτο κύμα προκαλεί ανησυχία και θέτει σε νέα εγρήγορση τους υπευθύνους της διαχείρισης. Ανήκουν πια στο παρελθόν οι επιτυχίες. Το ζήτημα εξελίσσεται σε περίπλοκη άσκηση, με την ισορροπία δύσκολη και το αποτέλεσμα ασαφές. Η κρίση της πανδημίας ωριμάζει, πέρα από τις υγειονομικές της διαστάσεις. Αγγίζει τα άρρητα που έμειναν στη ζώνη της σιωπής.
Το ζήτημα του εμβολιασμού, η ανάγκη του ως ο μόνος δρόμος αντιμετώπισης της μεταλλασσόμενης απειλής, η επιφύλαξη, η άρνηση, ο ανορθολογισμός των ενστάσεων, ανακινεί τα θεμελιώδη. Και φέρνει στο φως αντιλήψεις υπαρκτές, εκδηλώσεις και συμπεριφορές καθυστέρησης, με ρίζες βαθιές, ως τα σπήλαια.
Το ζήτημα του εμβολιασμού θέτει ωμά το ζήτημα της συνύπαρξης. Αν το άτομο είναι το μέτρο των πάντων, μια απειλή όπως η πανδημία καλεί το άτομο να ξαναδεί αυτό το μέτρο, να ξαναζυγίσει τη σχέση του με τους άλλους και να σταθεί με νέο τρόπο στην περίσταση που διαμορφώνεται.
Η συζήτηση και η αναζήτηση αυτής της ισορροπίας δεν έγινε ποτέ σοβαρά στη σύγχρονη διαδρομή μας. Μια δύσκολη, ως δραματική αναζήτηση θα ήταν. Οσο η υπόθεση της ελευθερίας. Περί αυτού πρόκειται. Για την ελευθερία ο λόγος, το όριο και τον κανόνα της.
Ετσι η διάσταση της ευθύνης υποτιμήθηκε συνειδητά, ως συνοδευόμενη από το βάρος ποικίλων υποχρεώσεων. Η λέξη ευθύνη ερχόταν, αν ερχόταν, πάντα κατόπιν εορτής στη δημόσια συζήτηση. Αυτό που ποτέ δεν ετέθη και δεν υπήρξε, δεν μπορεί αιφνίδια να ανασυρθεί από την ανυπαρξία του. Εκεί σκόνταψε και η εκστρατεία εμβολιασμού, που προτίμησε εύκολες προτροπές από την οδύνη της στιγμής, που μόνο μια αντίστοιχη στάση ευθύνης μπορεί να θεραπεύσει.
Η έσω πειθώ και η ανάγκη της επανέρχεται ως σταθερή διάταξη πειστικών επιχειρημάτων, που συνέχουν μια κοινότητα ανθρώπων και τη στηρίζουν στην πορεία της, χτίζοντας μια σχέση εμπιστοσύνης, αφού αυτή είναι η κύρια προϋπόθεση της ίδιας της ύπαρξής της.
Δραματικά στην καθημερινή ζωή – όποιος συνομιλεί μαζί της το ακούει – ζυγίζονται όλα στην αόρατη ζυγαριά και όλα γίνονται αντικείμενο παρατήρησης από την αρχή. Η οφειλόμενη ανακεφαλαίωση είναι ευθύνη της Κυβέρνησης. Για το καλό ή το κακό.
*Ο κ. Λευτέρης Κουσούλης είναι πολιτικός επιστήμονας
