Οταν το 1982 ο Βαγγέλης Γερμανός έβγαζε από το συρτάρι του και πρωτοτραγουδούσε την «Κρουαζιέρα», ένα τραγούδι που είχε γράψει στα 17 του χρόνια για να πείσει μια συμμαθήτριά του από το φροντιστήριο (και τα κατάφερε!) να φύγουν μαζί διακοπές, δεν φανταζόταν καθόλου ότι η ανέμελη μπαλάντα-ύμνος του ελληνικού καλοκαιριού θα συνδυαζόταν, σχεδόν 40 χρόνια μετά, με νέα αυστηρά υγειονομικά πρωτόκολλα, στατιστικά στοιχεία καθίζησης της βιομηχανίας του θαλάσσιου τουρισμού και δισεκατομμύρια ευρώ χαμένα κάτω από τη λαίλαπα της πανδημίας που απειλεί δραματικά ολόκληρο τον πλανήτη από το 2020.
Σύμφωνα με την Ενωση Λιμένων Ελλάδας, τα στατιστικά στοιχεία κρουαζιέρας που σημειώθηκαν για το 2020 σε 43 καταγεγραμμένους προορισμούς στην Ελλάδα δείχνουν μια κατακόρυφη πτώση που μεταφράζεται σε 202 αφίξεις κρουαζιερόπλοιων (έναντι 3.899 το 2019) και σε 64.356 αφίξεις επισκεπτών (έναντι 5.537.500 αφίξεων το 2019). Δυστυχώς, η πτώση και στους δύο δείκτες είναι άνω του 95%. Χαρακτηριστικά, στη Σαντορίνη αγκυροβόλησαν μόλις 3 κρουαζιερόπλοια το 2020 (592 αντίστοιχα το 2019), ενώ στον Πειραιά, το μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας που αποτελεί την κεντρική βάση για όλες τις εταιρείες κρουαζιέρας, το 2020 κατέπλευσαν μόνο 76 κρουαζιερόπλοια (622 αντίστοιχα το 2019) και έφτασαν 16.640 επιβάτες (1.098.091 το 2019).
«H κρουαζιέρα έχει πληγεί ίσως περισσότερο από όλους τους ταξιδιωτικούς κλάδους διεθνώς» αναφέρει ο κ. Γιώργος Κουμπενάς, πρόεδρος της Ενωσης Εφοπλιστών Κρουαζιεροπλοίων και Φορέων Ναυτιλίας (ΕΚΦΝ), και εξηγεί: «Το 2019 η κρουαζιέρα κατέγραψε μια εξαιρετική πορεία, η οποία το 2020 διακόπηκε αιφνίδια και για όλη τη διάρκεια του έτους. Η επιτυχημένη πορεία έως το 2019 απαριθμεί περισσότερες από 1.166 εκατ. θέσεις εργασίας στον κλάδο σε παγκόσμιο επίπεδο που ισοδυναμούν με 50,53 δισ. δολάρια σε μισθούς και 154,5 δισ. δολάρια συνολικό οικονομικό αποτύπωμα. Αντίστοιχα, στην Ελλάδα το 2019, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, τα έσοδα ανήλθαν σε 500 εκατ. ευρώ. Αν υπολογίσει κανείς ότι τα έσοδα για το 2020 ήταν -98,8%, μπορεί να αντιληφθεί την αρνητική επίπτωση τόσο στην εθνική οικονομία όσο και στις τοπικές κοινωνίες των προορισμών».
Η «σταυροφορία» της κρουαζιέρας
Μπορεί η κρουαζιέρα να συμπεριλαμβάνεται στο ελληνικό λεξιλόγιο, αν και με γαλλική προέλευση από την αντίστοιχη γαλλική «croisière», που έχει λατινική ρίζα (crux = σταυρός) και άμεση συνάφεια στις λατινογενείς γλώσσες με τη λέξη «crusade» (σταυροφορία), ωστόσο ο έλληνας τουρίστας δεν είναι εξοικειωμένος με το συγκεκριμένο είδος θαλάσσιου τουρισμού. Το κυκλικό ταξίδι αναψυχής με ειδικό πλοίο που περιπλέει διάφορα μέρη και αγκυροβολεί σε ορισμένα λιμάνια δεν ανήκει στις πρώτες επιλογές του Ελληνα όταν σχεδιάζει τις διακοπές του.
Σε αντίθεση με τους Βορειοαμερικανούς (και στη δεύτερη θέση τους Ευρωπαίους για το 2019), που έσπευσαν να απολαύσουν την εμπειρία της κρουαζιέρας, αναδεικνύοντας σε δημοφιλέστερους προορισμούς την Καραϊβική, τις Μπαχάμες και τις Βερμούδες, με σχεδόν 12 εκατ. αφίξεις επιβατών.
«Είναι αλήθεια ότι στην Ελλάδα η κουλτούρα του κόσμου όσον αφορά την κρουαζιέρα βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο. Οι Ελληνες δεν έχουν εξοικειωθεί με αυτό το είδος διακοπών, παρότι ζουν σε έναν από τους κορυφαίους προορισμούς κρουαζιέρας στον κόσμο. Είναι πολλοί οι λόγοι. Κυρίως όμως είναι έλλειψη εκπαίδευσης και ενημέρωσης ότι πρόκειται για μια εμπειρία που είναι value for money, καθώς έχεις το πλωτό σου ξενοδοχείο και δεν έχεις να ασχοληθείς με τη διατροφή, τα ποτά, τις μετακινήσεις σου ή την ψυχαγωγία σου, γιατί περιλαμβάνονται όλα στην τιμή» εξηγεί η κυρία Φρόσω Ζαρουλέα, διευθύντρια δημοσίων σχέσεων της Celestyal Cruises, της βραβευμένης και κυρίαρχης εταιρείας κρουαζιέρας στην Ελλάδα που εξυπηρετεί τα ελληνικά νησιά και την Ανατολική Μεσόγειο.
Μείον 77 δισ. ευρώ παγκοσµίως
«Το 2019 η παγκόσμια βιομηχανία της κρουαζιέρας υποδέχθηκε σχεδόν 30 εκατ. επιβάτες, δημιούργησε θέσεις εργασίας για 1,8 εκατ. εργαζομένους σε όλον τον πλανήτη και συμμετείχε με περισσότερα από 154 δισ. δολάρια στην παγκόσμια οικονομία» αναδεικνύει η κυρία Κέλι Κρέγκχεντ, πρόεδρος και CEO της Διεθνούς Ενωσης Εταιρειών Κρουαζιέρας (CLIA).
Ωστόσο, «οι οικονομικές συνέπειες της πανδημίας στον κλάδο της κρουαζιέρας είναι τεράστιες και φτάνουν τα 77 δισ. ευρώ σε παγκόσμιο επίπεδο» εξηγεί ο κ. Κουμπενάς της ΕΚΦΝ. «Υπολογίζεται ότι 30 επιβάτες κρουαζιέρας αντιστοιχούν σε μία θέση εργασίας στον κλάδο και αυτή τη στιγμή υπολογίζεται ότι έχουν χαθεί 558.000 θέσεις εργασίας και 23 δισ. σε μισθούς. Από ένα επιτυχημένο 2019 με 30 εκατ. επιβάτες παγκοσμίως φτάσαμε στο απόλυτο μηδέν το 2020 – αφού μόνο κάποιες εταιρείες κρουαζιέρας κατάφεραν να λειτουργήσουν και διακινήθηκαν περίπου 300.000 επιβάτες».
Διαµαρτυρίες για το θηριώδες «MSC Orchestra» στη Βενετία
Υστερα από 17 μήνες διακοπής των ταξιδιών λόγω της πανδημίας, στις 6 Ιουνίου σήκωσε άγκυρα το πρώτο κρουαζιερόπλοιο από τη Βενετία, το γιγαντιαίο «MSC Orchestra», ξεσηκώνοντας όμως θύελλα αντιδράσεων και κινητοποιήσεις από διαδηλωτές με πλακάτ που επέβαιναν σε μικρές μηχανοκίνητες λέμβους, διαμαρτυρόμενοι για την απειλούμενη διάβρωση στα θεμέλια των κτιρίων της πόλης και τον κίνδυνο που διατρέχει το εύθραυστο οικοσύστημα της λιμνοθάλασσας. Μάλιστα πολλοί διάσημοι καλλιτέχνες, ανάμεσά τους ο Μικ Τζάγκερ, ο Φράνσις Φορντ Κόπολα και η Τίλντα Σουίντον, ένωσαν τις δικές τους φωνές διαμαρτυρίας με ανοιχτή επιστολή τους προς τον πρόεδρο της Ιταλίας Σέρτζιο Ματαρέλα, τον πρωθυπουργό Μάριο Ντράγκι και τον δήμαρχο της Βενετίας.
«Χρειάζεται μια μακροπρόθεσμη λύση που θα αποτρέψει την πρόσβαση των κρουαζιεροπλοίων στη λιμνοθάλασσα και θα τα κατευθύνει σε άλλα κατάλληλα σημεία στην περιοχή» προειδοποίησε σε ανακοίνωσή της η UNESCO, ενώ ο οργανισμός του ΟΗΕ πρόκειται να συνεδριάσει μέσα στον Ιούλιο για να αποφασιστεί αν η Βενετία θα συμπεριληφθεί στη λίστα των απειλούμενων Μνημείων Πολιτιστικής Κληρονομιάς, οπότε και θα απαιτηθεί η λήψη άμεσων μέτρων από την ιταλική κυβέρνηση.
Στο πολυώροφο κρουαζιερόπλοιο, που αναχώρησε με προορισμό το Μπάρι, την Κέρκυρα, τη Μύκονο και το Ντουμπρόβνικ της Κροατίας, επέβαιναν περίπου 650 επιβάτες, με αυστηρό ανώτατο όριο τους μισούς από τους περίπου 3.000 επιβάτες που έχει τη δυνατότητα να μεταφέρει.
Η κρουαζιέρα νικά την πανδηµία
Λίγες ημέρες νωρίτερα, στις 29 Μαΐου, η Celestyal Cruises ανακοίνωνε την επανέναρξη των δικών της δρομολογίων από τα λιμάνια του Πειραιά και του Λαυρίου, καθώς και τα προγράμματά της για την επόμενη χρονιά που θα ξεκινήσουν στις 5 Μαρτίου 2022 με το νέο της απόκτημα, το «Celestyal Experience», και την κρουαζιέρα 7 διανυκτερεύσεων «Τρεις Ηπειροι» (Ρόδος, Αρχαία Εφεσος, Ισραήλ, Αίγυπτος, Κύπρος). «Αυτή τη στιγμή η κρουαζιέρα είναι ο κλάδος που υιοθετεί από τα πιο αυστηρά πρωτόκολλα σε σύγκριση με οποιαδήποτε μορφή μετακίνησης (αεροπορικά, ferry boats) ή φιλοξενίας» τονίζει η κυρία Ζαρουλέα. Ενδεικτικά:
- Πληροφόρηση και έλεγχος με ερωτηματολόγια, καθημερινή θερμομέτρηση και ενισχυμένη υγειονομική αξιολόγηση.
- Ολοι οι επιβάτες θα πρέπει να επιδεικνύουν αρνητικό μοριακό τεστ το οποίο να έχει γίνει μέχρι και 72 ώρες πριν από την επιβίβασή τους – ακόμη και οι εμβολιασμένοι ταξιδιώτες.
- Επιπλέον rapid tests κατά την επιβίβαση.
- Υγειονομικοί έλεγχοι για επιβάτες και πλήρωμα κατά τη διάρκεια της κρουαζιέρας σύμφωνα με τα εγκεκριμένα πρωτόκολλα.
- Διατήρηση αποστάσεων, social distancing, επί του πλοίου και στις εκδρομές.
- Αναβάθμιση ιατρικών υποδομών στο πλοίο και συνεχής εκπαίδευση του υγειονομικού προσωπικού.
- Ειδικά φίλτρα HEPA στο σύστημα εξαερισμού, διαμορφωμένα για την πρόληψη λοιμώξεων.
«Η Ελλάδα κινήθηκε ταχύτερα, σε σχέση με άλλα κράτη, δημιουργώντας ένα ασφαλές πλαίσιο λειτουργίας της κρουαζιέρας» αναφέρει για τον κλάδο ο υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Γιάννης Πλακιωτάκης και καταλήγει: «Σχεδιάσαμε και υλοποιήσαμε εγκαίρως ένα ασφαλές πλαίσιο προστασίας επιβατών και πληρωμάτων και είμαστε έτοιμοι να υποδεχθούμε τα περίπου 40 κρουαζιερόπλοια που θα δραστηριοποιηθούν στις ελληνικές θάλασσες το καλοκαίρι».
