Τα προγνωστικά μοντέλα είναι δυσοίωνα. Οταν στην εξίσωση εισάγεται ο παράγοντας μετάλλαξη Δέλτα, τότε οι εκτιμώμενοι δείκτες συνηγορούν στην εκρηκτική άνοδο της επιδημιολογικής καμπύλης. Ιδίως όταν συνυπολογίζεται η μη ικανοποιητική (έως τώρα) εμβολιαστική κάλυψη σε συνδυασμό με την απειθαρχία στα μέτρα – κατά τη θερινή περίοδο η επικρατούσα χαλάρωση κάμπτει τις αντιστάσεις και τις φοβίες -, τότε οι προβλέψεις κάνουν λόγο για ένα τέταρτο κύμα που θα υψωθεί από τα τέλη Ιουλίου έως τις αρχές Αυγούστου.
Αγωνία για τα νησιά
Η αγωνία των επιδημιολόγων και των λοιμωξιολόγων επικεντρώνεται στη νησιωτική χώρα, όπου αναμένεται να συσσωρευθούν το αμέσως επόμενο διάστημα οι εγχώριοι τουρίστες αλλά και εκείνοι που καταφθάνουν από το εξωτερικό, «διψώντας» για καλοκαιρινές ανάσες ελευθερίας. Εκτιμούν δε ότι η ήπια αύξηση των κρουσμάτων τις τελευταίες ημέρες λειτουργεί όπως τα θεμέλια του επόμενου επιδημικού κύματος, κάνοντας λόγο για μια «πανδημία μέσα στην πανδημία».
Το «μελίσσι» παραθεριστών θα συγκεντρωθεί σε παραλίες, σοκάκια, μπαρ, με τους ειδικούς να αγωνιούν για όσα θα εκτυλιχθούν, δεδομένου ότι μια διόλου αμελητέα μερίδα των πολιτών – αλλά και των τουριστών – συνεχίζει να αντιστέκεται στη διπλή έκκληση επιστημόνων και κυβέρνησης: αφενός στην ανάγκη τήρησης των μέτρων (συμπεριλαμβανομένης της χρήσης μάσκας σε εξωτερικούς χώρους όταν επικρατεί συγχρωτισμός) και αφετέρου στην ανάγκη δημιουργίας μιας ισχυρής εμβολιαστικής ασπίδας έναντι του ινδικού στελέχους.
Στο πορτοκαλί η Μύκονος
Ηδη στη Μύκονο έχει σημάνει πορτοκαλί υγειονομικός συναγερμός, και μάλιστα παρά την παραδειγματική συμμετοχή των κατοίκων στην εμβολιαστική καμπάνια «Γαλάζια Ελευθερία». Αναλυτικότερα, στο Νησί των Ανέμων το 82,17% των κατοίκων είναι πλήρως εμβολιασμένο, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για εκείνους που έχουν λάβει έστω μία δόση φτάνει το 96,38%.
Η αύξηση εντούτοις των κρουσμάτων που καταγράφεται τις τελευταίες ημέρες δεν αποτελεί επιδημιολογικό… μυστήριο. Οπως αναλύει στο «Βήμα» ο αναπληρωτής καθηγητής Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής του ΕΚΠΑ και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων Δημήτρης Παρασκευής, «η υψηλή εμβολιαστική κάλυψη των μόνιμων κατοίκων θα λειτουργήσει προστατευτικά. Ομως κατά τους θερινούς μήνες ο πληθυσμός στο συγκεκριμένο νησί, που αποτελεί ιδιαίτερα δημοφιλή προορισμό, διπλασιάζεται με την είσοδο τουριστών αλλά και εποχικών υπαλλήλων, οι οποίοι σημειωτέον είναι κατά κανόνα νέοι και ανεμβολίαστοι. Ο παράγοντας αυτός, σε συνδυασμό με τη μη τήρηση των μέτρων, δημιουργεί ευνοϊκές συνθήκες μετάδοσης του ιού».
Μεταφέρονται με Σινούκ
Το κυκλαδίτικο νησί που φημίζεται για την… ξέφρενη ατμόσφαιρά του, που παραπέμπει σε 24ωρο πάρτι, φαίνεται ότι αποτελεί την απόλυτη εστία «υπερμετάδοσης». Μοιραία, νεαροί ταξιδιώτες που έχουν μολυνθεί από τον ιό μεταφέρονται τις τελευταίες ημέρες με ελικόπτερα Σινούκ σε νοσοκομεία της Αθήνας.
Κατά πληροφορίες, στις περισσότερες των περιπτώσεων η κατάσταση της υγείας τους δεν προκαλεί ανησυχία. Κρίνεται εντούτοις αναγκαίο να εκτιμηθεί η κλινική τους εικόνα τους αλλά και να απομονωθούν σε μια ύστατη προσπάθεια να στεγανοποιηθεί το κυκλαδίτικο νησί (και όχι μόνο) από το στέλεχος Δέλτα. Καθώς όμως, τα περιστατικά συσσωρεύονται, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές πάντα, υπάρχουν σκέψεις για εκμίσθωση ξενοδοχείων που θα λειτουργήσουν ως χώροι καραντίνας.
Αύξηση κρουσμάτων έως και 25%
Η πορεία των επιδημιολογικών δεδομένων μοιάζει με μαύρα σύννεφα που πυκνώνουν πάνω από την επικράτεια. Ηδη το τελευταίο διάστημα καταγράφεται αύξηση της τάξεως έως και 25% σε εβδομαδιαία βάση. Στην περίπτωση μη περαιτέρω αναζωπύρωσης – που αποτελεί και το καλό σενάριο – τα επιδημιολογικά μοντέλα προβλέπουν ότι στα τέλη Ιουλίου και τον Αύγουστο ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) θα καταγράφει από 1.000 έως 1.500 κρούσματα ημερησίως.
Την ίδια ώρα ο καθηγητής Δημήτρης Παρασκευής διευκρινίζει ότι παρότι η νησιωτική χώρα βρίσκεται στο… μικροσκόπιο, «από τα δεδομένα της επιδημιολογικής επιχείρησης φαίνεται ότι υπάρχει διασπορά του στελέχους Δέλτα, συμπεριλαμβανομένης της Αττικής».
Σημειώνεται δε ότι τα προγνωστικά μοντέλα τρέχουν με προγραμματισμένη την παραδοχή ότι το αμέσως επόμενο διάστημα το 50% του πληθυσμού της χώρας θα είναι πλήρως εμβολιασμένο. Αναλυτικότερα έως την περασμένη Παρασκευή οι πολίτες που είχαν λάβει πιστοποιητικό εμβολιασμού ανέρχονταν σε 3.831.147.
Το τείχος των 65+ και οι νέοι
Στη νέα αυτή κρίσιμη καμπή που εισέρχεται (και) η χώρα μας, αποτελεί πλεονέκτημα έναντι της απειλητικής εισβολής του στελέχους Δέλτα ότι οκτώ στους δέκα πολίτες άνω των 65 ετών έχουν ήδη χτίσει ανοσία ή έχουν κλείσει ραντεβού για να την αποκτήσουν. Το δεδομένο αυτό συνεπάγεται μικρότερο ποσοστό – επί των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων – εισαγωγών στα νοσοκομεία, καθώς σε περίπτωση που μολυνθούν τα συμπτώματα αναμένονται ήπια, παρότι η ηλικιακή αυτή κατηγορία θεωρούνταν προτού ξεκινήσει η εμβολιαστική εκστρατεία «Ελευθερία» η πλέον ευάλωτη.
Το τείχος αντίστασης όμως που βρίσκει η μετάλλαξη Δέλτα στους μεγαλύτερους φαίνεται ότι είναι η αιτία που ανατρέπεται σταδιακά η… πυραμίδα των κρουσμάτων. Μόλις λίγα 24ωρα πριν η καθηγήτρια Παιδιατρικής Λοιμωξιολογίας και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων Βάνα Παπαευαγγέλου επισήμανε την περαιτέρω μείωση της ενδιάμεσης ηλικίας των νέων κρουσμάτων, που πλέον εντοπίζεται στα 27 έτη.
Αναλυτικότερα η πλειονότητα των επιβεβαιωμένων λοιμώξεων των τελευταίων ημερών αφορά κατά κύριο λόγο τους νέους 18-24 ετών, ενώ 60% νέων κρουσμάτων αφορά ηλικίες 18-34 ετών.
Πρόκειται δηλαδή για την αναδυόμενη «δεξαμενή» μεταδόσεων του στελέχους Δέλτα, καθώς η εμβολιαστική κάλυψη των νέων παραμένει σε χαμηλά επίπεδα. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι έως την περασμένη Παρασκευή και σύμφωνα με τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC), μόλις το 13% νεαρών 18-24 ετών είχαν λάβει έστω και μία δόση του εμβολίου, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για την ομάδα 25-49 ετών ανερχόταν σε 42,3%.
Προειδοποίηση για την ομάδα 50-64
Παράλληλα η κυρία Παπαευαγγέλου έστειλε ηχηρό, προειδοποιητικό, μήνυμα και στους πολίτες άνω των 50 ετών. Ειδικότερα, όπως επισήμανε, «τα ποσοστά εμβολιασμού των Ελλήνων 50-64 ετών είναι σημαντικά χαμηλότερα και είναι ιδιαίτερα σημαντικό μέσα στις αμέσως επόμενες εβδομάδες, άμεσα, να πειστούν, να κατανοήσουν τα άτομα που ανήκουν σε αυτή την ηλικιακή ομάδα, ότι λόγω ηλικίας ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου και να προσέλθουν να εμβολιαστούν».
Αλλωστε, σύμφωνα με τα στοιχεία του ECDC, οι ενήλικοι 50-59 ετών έχουν διπλάσιο κίνδυνο να νοσηλευθούν λόγω κορωνοϊού έναντι αυτών που είναι 40-49 ετών.
Εντονότερη η συμπτωματολογία
Παράλληλα όμως εκφράζονται ήδη ανησυχίες και για τον τρόπο που προσβάλλει η νέα μετάλλαξη τον οργανισμό. Η εμπειρία σε Αγγλία και ΗΠΑ, όπου η Δέλτα δείχνει τάσεις επικράτησης, δείχνει ότι η συμπτωματολογία είναι εντονότερη, ενώ έχει παρατηρηθεί ότι σε κάποιες περιπτώσεις η κλινική εικόνα των ασθενών επιδεινώνεται ταχύτερα.
Διαφορές όμως διαπιστώνονται και στα «σημάδια» της λοίμωξης, καθώς φαίνεται ότι μοιάζουν με αυτά ενός ισχυρού κρυολογήματος, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις οι ασθενείς (ανάμεσά τους και παιδιά) διαμαρτύρονται για γαστρεντερολογικές εκδηλώσεις, όπως είναι ο στομαχόπονος, η ναυτία και ο εμετός.
Τα ανησυχητικά επιδημιολογικά δεδομένα ανοίγουν τον διάλογο και για τον υποχρεωτικό εμβολιασμό των εκπαιδευτικών, καθώς ο παιδικός πληθυσμός χαρακτηρίζεται από την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα «απροστάτευτος»
Σχέδιο με τοπικά αναχώματα για την αναχαίτιση του ιού
Η… στροφή του τέταρτου κύματος προς τους νέους θεωρείται βέβαιο ότι θα αλλάξει και τη στρατηγική για την αναχαίτισή του. Τα σενάρια για ένα νέο εθνικό lockdown το ερχόμενο φθινόπωρο φαίνεται να κλείνουν οριστικά, με τους επιδημιολόγους και την κυβέρνηση να προσανατολίζονται στη δημιουργία τοπικών «αναχωμάτων» σε μια προσπάθεια… αποστείρωσης των γεωγραφικών περιοχών που φλέγονται.
Σαφής ήταν άλλωστε η τοποθέτηση του υφυπουργού Πολιτικής Προστασίας Νίκου Χαρδαλιά, ο οποίος υπογράμμισέ τα εξής: «Επίσης, να ξεκαθαρίσουμε ότι οριζόντια περιοριστικά μέτρα προφανώς δεν πρόκειται να ληφθούν ξανά. Η οικονομία και η κοινωνία δεν πρόκειται να ξανακλείσουν για να προστατευθούν οι ανεμβολίαστοι που έχουν καθολική, δωρεάν και εύκολη πρόσβαση στα εμβόλια».
Ετσι, για παράδειγμα, στην περίπτωση που μια περιοχή του ελληνικού χάρτη βαφτεί με κόκκινο η δέσμη μέτρων προβλέπει μεταξύ άλλων την απαγόρευση κυκλοφορίας από τα μεσάνυχτα έως τις 6 το πρωί, την αναστολή εκδηλώσεων όπως συναυλίες και πάρτι, αλλά και την απαγόρευση συναθροίσεων άνω των εννέα ατόμων.
Διευκρίνισε δε ότι τα όποια περιοριστικά μέτρα δημόσιας υγείας θα είναι τοπικού ή σημειακού χαρακτήρα, θα αφορούν μόνο τους ανεμβολίαστους και δεν θα συνοδεύονται από οικονομική στήριξη. «Ταυτόχρονα, οι εμβολιασμένοι θα ανακτούν σταδιακά την κανονικότητα της προ πανδημικής ζωής τους» πρόσθεσε.
Οι διευκολύνσεις προς τους εμβολιασμένους – είτε αυτές αφορούν την ελεύθερη μετακίνησή τους προς τα νησιά και ενδεχομένως σε δεύτερο χρόνο στην ηπειρωτική χώρα, είτε την είσοδό τους σε γήπεδα, κλειστά εστιατόρια, κινηματογράφους κ.ο.κ. – αντιμετωπίζονται από την κυβέρνηση και ως μέτρα ενθάρρυνσης – ή πίεσης – ώστε οι μη εμβολιασμένοι να κλείσουν άμεσα ραντεβού μέσω της πλατφόρμας emvolio.gov.gr.
Κινητές μονάδες εμβολιασμού
Ενας ακόμη στρατηγικός πυλώνας για την επιτάχυνση της εκστρατείας «Ελευθερία» είναι οι κινητές μονάδες που αναμένεται να ανάψουν τις… μηχανές τους το επόμενο διάστημα, με προορισμό χωριά, δήμους, κοινότητες και απομακρυσμένες περιοχές προκειμένου να εμβολιάσουν στα σπίτια τους όσους πολίτες το επιθυμούν. Αντίστοιχα, ώθηση αναμένεται να δώσει και το δρομολογούμενο πρόγραμμα για εμβολιασμούς κατ’ οίκον με στόχο την προστασία ευάλωτων ομάδων (άτομα που βρίσκονται σε συνεχή κατάκλιση ή με σοβαρά κινητικά ή διανοητικά προβλήματα). Παρ’ όλα αυτά, κάθε ημέρα που περνάει αυξάνεται ο βαθμός δυσκολίας να υψωθεί τείχος ανοσίας σε ποσοστό άνω του 80% του πληθυσμού τον επόμενο έναν με δύο μήνες.
Εν τω μεταξύ, τα ανησυχητικά επιδημιολογικά δεδομένα που συνοδεύουν την άφιξη του στελέχους Δέλτα στη χώρα μας επισπεύδουν – σύμφωνα με πληροφορίες – τις αποφάσεις σχετικά με την υποχρεωτικότητα στους εμβολιασμούς σε νευραλγικούς χώρους. Κατά πληροφορίες, οι συζητήσεις επικεντρώνονται στους οίκους ευγηρίας, όπου κρίνεται αναγκαίος ο εμβολιασμός του προσωπικού. Παράλληλα όμως, φαίνεται να ανοίγει ο διάλογος και για τους εκπαιδευτικούς, υπό το πρίσμα ότι εφεξής ο παιδικός πληθυσμός χαρακτηρίζεται από την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα «απροστάτευτος».
Η νέα ανησυχία για πίεση στο ΕΣΥ και ο εμβολιασμός των παιδιών
Η αγωνία των νοσοκομειακών γιατρών της χώρας στο άμεσο μέλλον αφορά το ενδεχόμενο να επανέλθει σταδιακά η πίεση στο ΕΣΥ, με το βάρος εν τούτοις να φεύγει από τις ΜΕΘ και να μετατοπίζεται στην αυξημένη ζήτηση απλών κλινών.
Δεδομένα από το Ηνωμένο Βασίλειο δείχνουν ότι παιδιά και ενήλικοι κάτω των 50 ετών είναι 2,5 φορές πιθανότερο να μολυνθούν με το νέο στέλεχος ενώ διατρέχουν διπλάσιο κίνδυνο νοσηλείας σε σχέση με το στέλεχος Αλφα – γνωστό και ως βρετανική μετάλλαξη.
Ομως με τα μέχρι σήμερα δεδομένα ο πλήρης εμβολιασμός με δύο δόσεις των εμβολίων Pfizer και AstraZeneca προσφέρει προστασία από σοβαρή νόσο και ανάγκη νοσηλείας λόγω κορωνοϊού, σε ποσοστό 96% και 92% αντίστοιχα. Αντίστοιχα την περασμένη εβδομάδα ανακοινώθηκαν δεδομένα και από το εμβόλιο της Moderna, το οποίο επίσης καλύπτει ικανοποιητικά τους εμβολιασθέντες από τη μετάλλαξη Δέλτα.
Παράλληλα όμως, εξελίσσεται ένας παγκόσμιος επιστημονικός διάλογος σχετικά με τα «απροστάτευτα» παιδιά, υπό την έννοια ότι δεν έχουν ενταχθεί στα εμβολιαστικά προγράμματα (πέραν ελαχίστων εξαιρέσεων όπως η Κίνα).
Στη χώρα μας, όπως όλα δείχνουν, το επόμενο κεφάλαιο της επιχείρησης «Ελευθερία» θα αφορά τον εμβολιασμό των εφήβων 15-17 ετών, με τα ραντεβού να ανοίγουν άμεσα. «Δεν πιστεύουμε ότι εμβολιάζοντας τρεις χρονιές παιδιών του Λυκείου θα σώσουμε την Ελλάδα. Αυτό που λάβαμε υπόψη μας είναι βέβαια, προφανώς, ο φόβος της μεταδοτικής μετάλλαξης Δέλτα, η οποία θεωρούμε ότι θα επικρατήσει στην Ελλάδα και θα αυξήσει πιθανόν τον αριθμό των κρουσμάτων. Και λάβαμε πολύ σοβαρά υπόψη τα χαρακτηριστικά των παιδιών αυτής της ηλικιακής ομάδας, δηλαδή των παιδιών του Λυκείου, που αφορούν τη μεγαλύτερη πιθανότητα να μεταδώσουν, τη μεγαλύτερη πιθανότητα να νοσήσουν και η νόσος τους να μοιάζει πιο πολύ με αυτή την ενηλίκων παρά των μικρών παιδιών» επεσήμανε η κυρία Παπαευαγγέλου.
100% πιο μεταδοτικό από το αρχικό
Το εφετινό καλοκαίρι ο όρος υπερμετάδοση λαμβάνει άλλες διαστάσεις, καθώς το ινδικό στέλεχος έχει ανέβει πολλά επίπεδα μολυσματικότητας. Πιο συγκεκριμένα, είναι 100% πιο μεταδοτικό από το αρχικό στέλεχος του κορωνοϊού που εντοπίστηκε στην Ουχάν και 40%-60% πιο μεταδοτικό από τη βρετανική μετάλλαξη.
Οι παρατηρήσεις των υγειονομικών αρχών στην Αυστραλία αποδεικνύουν ότι το στέλεχος «Δέλτα» εξαπλώνεται όπως η πυρκαγιά σε πευκοδάσος. Βάσει στοιχείων που συνέλεξαν από κάμερες κλειστού κυκλώματος, εκφράζουν βάσιμες υποψίες ότι αρκεί μια τυχαία διασταύρωση δύο ανθρώπων, διάρκειας μόλις 5 έως 10 δευτερολέπτων, σε ένα mall για να εισβάλει ο ιός στον ανθρώπινο οργανισμό.
Ζητούμενο συνεπώς παραμένει το μέγεθος της εμβολιαστικής «ασπίδας», καθώς πλέον το στοίχημα είναι η αναμενόμενη έξαρση στις μεταδόσεις να μη συνοδευθεί και από μια συνεπακόλουθη αύξηση σε νοσηλείες ασθενών με βαριές επιπλοκές ώστε να χρήζουν διασωλήνωσης.
