Μπαίνει στις ράγες ο νέος πολεοδομικός σχεδιασμός της χώρας

Το μεγαλύτερο πρόγραμμα πολεοδομικού σχεδιασμού της χώρας, έπειτα από τη γνωστή Επιχείρηση Πολεοδομικής Ανασυγκρότησης του Αντώνη Τρίτση κατά τη δεκαετία του ’80, αναμένεται να ξεκινήσει με την προκήρυξη των πρώτων διαγωνισμών τον επόμενο μήνα. Σύμφωνα με τα όσα αναφέρει στο «Βήμα» ο αρμόδιος υφυπουργός για θέματα Χωροταξίας και Αστικού Περιβάλλοντος κ. Νίκος Ταγαράς, εντός του Ιουλίου θα γίνει η προκήρυξη 12 μελετών, οι οποίες θα αφορούν 16 δήμους. Σε αυτές θα περιλαμβάνονται τα νησιά Καστελλόριζο, Κάρπαθος, Κάσος, Αίγινα και Ιθάκη, καθώς και οι περιοχές της Μάνδρας, των Γρεβενών και των Τζουμέρκων από την ηπειρωτική χώρα.

«Σφιχτά» χρονοδιαγράμματα

Οι πρώτες αναθέσεις, όπως επισημαίνει ο υφυπουργός, θα αποτελέσουν «πιλότο» προκειμένου να εντοπιστούν προβλήματα, τόσο κατά τη διαδικασία των αναθέσεων, την οποία έχει αναλάβει το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΤΕΕ), όσο και κατά την εκπόνησή τους. Για αυτόν τον λόγο, τελικά δεν επιλέχθηκαν για το πρώτο «πακέτο» μελετών περιοχές «βαριές» από πολεοδομικά… αμαρτήματα, όπως είχε αρχικά σχεδιαστεί. Σε κάθε περίπτωση, οι διαδικασίες θα πρέπει να επιταχυνθούν καθώς το ελληνικό σχέδιο μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων για το Ταμείο Ανάκαμψης, το οποίο εγκρίθηκε προσφάτως από την Κομισιόν, θέτει πολύ «σφιχτά» χρονοδιαγράμματα.

Ειδικότερα, κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2022 πρέπει να έχει ανατεθεί τουλάχιστον το 30% όλων των συμβάσεων για τα Τοπικά και τα Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΤΠΣ και ΕΠΣ) καθώς και η προετοιμασία των σχεδίων για τον καθορισμό των Ζωνών Υποδοχής Μεταφοράς Συντελεστή Δόμησης (ΖΥΣ), την οριοθέτηση των οικισμών και τον χαρακτηρισμό των δημοτικών δρόμων και το τελευταίο τετράμηνο του 2023 το σύνολο των μελετών για 750 δημοτικές ενότητες. Στο τέλος του 2025 πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί όλα τα τοπικά και ειδικά σχέδια, οι ΖΥΣ σε 50 δημοτικές ενότητες και η οριοθέτηση οικισμών σε άλλες 50, όπως και χαρακτηρισμοί δημοτικών δρόμων σε 120 δημοτικές ενότητες.

Ωστόσο, με δεδομένο ότι έως σήμερα η εκπόνηση των μελετών απαιτούσε τουλάχιστον μια δεκαετία, διάστημα το οποίο πρέπει να συμπτυχθεί σε μια τριετία ώστε να ανοίξουν τα γκισέ του Ταμείου Ανάκαμψης, τα χρονοδιαγράμματα του ελληνικού σχεδίου θα «σφίξουν» ακόμη περισσότερο. Οπως τονίζει ο πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας κ. Γιώργος Στασινός, το αργότερο έως τον ερχόμενο Φεβρουάριο θα έχουν προκηρυχθεί όλες τις μελέτες και έως τα μέσα του 2022 θα έχουν ανατεθεί.

Πακέτα διαγωνισμών

Την προκήρυξη των πρώτων 12 πιλοτικών μελετών τον Ιούλιο θα ακολουθήσουν από τον Σεπτέμβριο άλλα τέσσερα «πακέτα» διαγωνισμών, με 80 έως 100 μελέτες το καθένα, οι οποίες θα καλύψουν με πολεοδομικό σχέδιο περίπου το 75% της ελληνικής επικράτειας. Σήμερα εγκεκριμένα σχέδια διαθέτει το 25% της χώρας, αν και από αυτά, τα μισά θεωρούνται πλέον παρωχημένα.

Από το Ταμείο Ανάκαμψης, εκτός από τα ΤΠΣ θα χρηματοδοτηθούν και μελέτες για Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια, τα οποία θα ανατεθούν για την κάλυψη περιοχών που αντιμετωπίζουν συγκεκριμένα προβλήματα (π.χ. έντονες αναπτυξιακές πιέσεις) ή έκτακτες καταστάσεις (πυρκαγιές, πλημμύρες κ.λπ.), όπως συνέβη με το Μάτι Αττικής. Ηδη έχει γίνει η προκήρυξη για την Ελαφόνησο Λακωνίας, ενώ ετοιμάζονται τα τεύχη δημοπράτησης για τη Μύκονο, τη Σαντορίνη και τον Δήμο Μινώα-Πεδιάδας. Επίσης, η λίστα θα… εμπλουτιστεί με ΕΠΣ για τα παραλιακά τουριστικά μέτωπα της Ηλείας και της Κορινθίας.

Εκπονείται ήδη το πρώτο ΤΠΣ με πόρους από χορηγία

Πάντως, το πρώτο Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο της χώρας έχει ήδη ξεκινήσει να εκπονείται. Οπως αναφέρει ο δήμαρχος Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης κ. Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, «δεν περιμέναμε το Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά εξασφαλίσαμε από χορηγία κονδύλι 240.000 ευρώ και τον περασμένο Φεβρουάριο ανατέθηκε σε 12μελή μελετητική ομάδα το ΤΠΣ για τρεις δημοτικές ενότητες», ώστε τα πολεοδομικά ζητήματα να αντιμετωπιστούν με ενιαίο τρόπο και σχεδιασμό. «Σήμερα στον δήμο μας έχουμε ασύμβατα πολεοδομικά σχέδια μεταξύ τους και το ζητούμενο είναι να ενοποιηθούν με ορίζοντα 50 ετών, οι χρήσεις να γίνουν ηπιότερες, να οριστούν χαμηλότεροι συντελεστές δόμησης και να εξαιρεθούν οι οχλούσες χρήσεις όπως είναι τα εμπορικά κέντρα. Θέλουμε δηλαδή να προωθήσουμε μια ήπια ανάπτυξη κατοικίας» τονίζει ο δήμαρχος.

Πιο ενεργό συμμετοχή ζητούν οι δήμαρχοι

Εχουν ήδη αρχίσει οι γκρίνιες, με τις δημοτικές αρχές να ζητούν πιο ενεργό συμμετοχή και όχι απλώς γνωμοδοτικό ρόλο. Δεν είναι τυχαίο ότι σε τηλεδιάσκεψη που πραγματοποιήθηκε προ ημερών υπό τον κ. Ταγαρά, με τη συμμετοχή εκπροσώπων των δήμων από τους οποίους θα ξεκινήσουν οι πρώτες μελέτες, ζητήθηκε να τεθεί ως όρος στους μελετητές να συνεργαστούν με τις τοπικές αρχές, όπως επισημαίνει ο αντιδήμαρχος Κάσου κ. Κώστας Περσελής.
«Κάθε τόπος έχει τις ιδιαιτερότητές του. Στην Κάσο οι ειδικοί όροι δόμησης και τα όρια των πέντε οικισμών του νησιού που έχουν καθοριστεί με απόφαση νομάρχη του ΄87, πρέπει να “φρεσκαριστούν” με εισαγωγή πιο… επιστημονικών κριτηρίων, με σαφή όρια και συντεταγμένες. Σήμερα τα όρια καθορίζονται από την ιδιοκτησία του τάδε έως το σπίτι του δείνα, εκ των οποίων πολλά δεν υφίστανται πλέον. Επιπλέον, όλο το νησί είναι περιοχή Natura, με συνέπεια εκτός σχεδίου να χτίζεις στα δέκα στρέμματα, με εξαίρεση όσους είχαν τίτλους ιδιοκτησίας προ του 2011, οπότε είναι άρτια και οικόπεδα των 4 στρεμμάτων. Ελπίζουμε με το ΤΠΣ να διορθωθεί αυτή η οριζόντια πρόβλεψη» σημειώνει ο αντιδήμαρχος.