Θα μπορούσε να είναι σκηνή σε ταινία του Μίστερ Μπιν. Ή στην καλύτερη περίπτωση ένας ακόμη «Ροζ Πάνθηρας» με πρωταγωνιστή τον σπουδαίο… γκαφατζή Πίτερ Σέλερς.
Τίποτε από αυτά δεν ήταν, αλλά ήταν μια σημαντική στιγμή της νεοελληνικής πραγματικότητας. Μιας χώρας σχεδόν… γιδοβοσκών που της ταιριάζει απόλυτα η φράση «τι του λείπει του ψωριάρη, φούντα με μαργαριτάρι».
Ενας πίνακας του Πικάσο, ένα έργο που πέραν της καλλιτεχνικής του αξίας, έχει ιστορική και συναισθηματική αξία για την Ελλάδα, βρίσκεται μετά από σχεδόν 10 χρόνια.
Είχε κλαπεί, όλοι πίστευαν ότι τον χαίρεται κάποιος συλλέκτης στο υπόγειο του σπιτιού του, αλλά βρέθηκε σε μια ρεματιά στην Κερατέα.
Τον βρίσκει επιτέλους η Αστυνομία και κάνουν συνέντευξη τύπου δύο υπουργοί, για να κερδίσουν προφανώς λίγη από τη δημοσιότητα ενός σπουδαίου γεγονότος.
Και τι κάνουν οι αστυνομικοί που είχαν επιφορτιστεί την οργάνωση της συνέντευξης τύπου; Στήνουν τον πίνακα του Πικάσο, μαζί με αυτόν του Μοντριάν, λες και είναι παρουσίαση… ναρκωτικών.
Λες και βρέθηκαν όπλα, χασίς ή τίποτε πλαστές τσάντες και τις εκθέτουν στους δημοσιογράφους.
Κι αίφνης, ο… Πικάσο από τον τάφο του εκδικείται μια χώρα που δεν σέβεται τον πολιτισμό της, αν και απόγονοι του σπουδαίου αρχαίου ελληνικού πολιτισμού.
Ο πίνακας γλιστράει και πέφτει στο πάτωμα, από τύχη δεν παθαίνει ζημιά. Αλλά το… ρεζιλίκι συνεχίζεται.
Αστυνομικός τρέχει να σηκώσει τον πίνακα με γυμνά χέρια, χωρίς γάντια, χωρίς κανένα μέτρο για να προστατέψει αυτό το σπουδαίο έργο.
Το οποίο κοστολογείται πάνω από 20 εκατ. δολ. ενώ κανείς δεν μπορεί να υπολογίσει την «άυλη» αξία του.
Ο μίστερ Μπιν είναι εδώ, στη χώρα του υπαρκτού γελοίου, στη χώρα που διεκδικεί την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα.
Ναι, είναι ατύχημα, όμως τέτοια ατυχήματα δεν πρέπει να συμβαίνουν, είναι αδιανόητα.
Και είναι μια ακόμη απόδειξη ότι στην Ελλάδα ο σεβασμός στην πολιτιστική κληρονομιά είναι ανύπαρκτος. Όχι από όλους, αλλά σίγουρα από πολλούς.
Όταν μπαίνει σε ολόκληρο μουσείο ένας… ελαιοχρωματιστής, και μόνος, χωρίς συνεργούς κλέβει τρεις πίνακες, τότε υπάρχει πρόβλημα.
Όταν επί 10 χρόνια οι πίνακες είναι άφαντοι και τελικά βρίσκονται σε μια ρεματιά πεταμένοι, τότε αυτό είναι πρόβλημα.
Όταν ο κλέφτης, που τρομάρα του είναι και φιλότεχνος όπως δηλώνει, σκουπίζει τα αίματα με ένα έργο τέχνης που έκλεψε, τότε υπάρχει πρόβλημα.
Και δεν είναι η μοναδική περίπτωση που κάποιοι αναρωτιούνται: «Ελα μωρέ, πώς κάνετε έτσι για έναν παλιοπικάσο, σιγά την αηδία».
Πριν μερικές ημέρες άγνωστοι βανδάλισαν προτομή του Καβάφη, μάλλον γιατί ήταν… αδερφή.
Δεκάδες προτομές ηρώων έχουν καταστραφεί από βανδάλους, με γκράφιτι ή ακόμη και με ακρωτηριασμό τους.
Σπουδαίοι αρχαιολογικοί θησαυροί έχουν κακοποιηθεί γιατί, λέει, είναι απλά… πέτρες. Στο Ναό του Ποσειδώνα, ακόμη και στην Ακρόπολη ή μέσα σε μοναδικά σπήλαια σε όλη την Ελλάδα, έχουμε γίνει μάρτυρες βανδαλισμού.
«Κούλα σ’ αγαπάω», «Μαρία είσαι… κ@@@α», «Love for ever» και πλήθος οπαδικών συνθημάτων πάνω σε αρχαία μάρμαρα.
Μη μου πείτε ότι δεν τα έχετε δει; Η ξεφτίλα στο απόγειό της και μετά μιλάμε για τον Πικάσο;
Μιλάμε για το πόσο ασφαλή είναι τα έργα τέχνης στα μουσεία της χώρας;
Μιλάμε για το εκλεκτό μέλος της «Μεγάλης των Μπάτσων Σχολής» που του έπεσε ο πίνακας κι έτρεξε να τον μαζέψει λες και ήταν κανένα εικόνισμα από το Μοναστηράκι;
Όχι, οι περισσότεροι Ελληνες δεν έχουν πολιτιστική κουλτούρα. Δεν έχουν γνώσεις και σεβασμό στο κλέος του παρελθόντος αλλά και σε μοναδικά έργα τέχνης του παρόντος.
Δεν σέβονται την προσφορά μεγάλων ποιητών και συγγραφέων, δεν έχουν πάει ούτε μια φορά σε μουσείο, ούτε να δουν από κοντά την Ακρόπολη.
Και μιλάμε για έναν… παλιοπικάσο; Αφήστε τον καλύτερα στη ρεματιά. Αφήστε τον στο πάτωμα, μην ασχολείστε καν με την ιστορία του, που θα έπρεπε να συγκινεί όλους μας.
Ο Πικάσο, όπως και πλήθος άλλων σπουδαίων καλλιτεχνών, δώρισαν στην ρημαγμένη από τον πόλεμο Ελλάδα, μοναδικά έργα τέχνης ως ένδειξη ευγνωμοσύνης για την αντίσταση των Ελλήνων στο ναζισμό. Κι εμείς ούτε καν αυτό δεν γνωρίζουμε, ούτε καν αυτό δεν σεβόμαστε.
Ο πολιτισμός δεν είναι μόδα. Δεν είναι mainstream κατάσταση όπου τον θυμόμαστε απλά και μόνο γιατί βγήκε στην επικαιρότητα.
Δεν είναι γκαλά για να πηγαίνουν μαυρισμένες από σολάριουμ μεγαλοκυρίες ή ανθυποσελέμπριτι.
Και όσοι πάνε στα μουσεία παίζοντάς το δήθεν φιλότεχνοι, ας ασχοληθούν περισσότερο με τον πολιτισμό, κι όχι με την προβολή τους.
Η Ελλάδα έχει σπουδαία μουσεία, ανοικτά και κλειστά. Εχει τεράστιους αρχαιολογικούς θησαυρούς. Εχει πίνακες ζωγραφικής που μπορεί να μην καταλαβαίνουν κάποιοι αλλά είναι μοναδικοί.
Αλλωστε, η Τέχνη δεν είναι φαγητό ή ποτό για απόλαυση. Είναι τέρψη της ψυχής και παράλληλα γνώση.
Αν, λοιπόν, μπορέσουμε να περάσουμε στις νέες γενιές, σ’ αυτές που ακολουθούν, ότι σεβασμός στον Πολιτισμό, σημαίνει σεβασμός στον άνθρωπο ως ολοκληρωμένη προσωπικότητα, αλλά και σεβασμός στην σπουδαία πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας, τότε μπορούμε να πάμε μπροστά.
Και ίσως να μπορέσουμε να καταλάβουμε ότι η επένδυση στον Πολιτισμό, η δημιουργία μουσείων όπως της Ακρόπολης, του Γουλανδρή ή η Εθνική Πινακοθήκη, είναι πιο σπουδαία από οποιαδήποτε αγορά πολεμικών συστημάτων.
Από οποιαδήποτε επένδυση real estate, από οτιδήποτε μπορεί να φέρει χρήμα.
Γιατί δεν είναι όλα λεφτά. Γιατί πολιτισμός δεν είναι τα μπουζούκια, ούτε η λαϊκοπόπ.
Γιατί πολιτισμός δεν είναι η καθημερινή βαρβαρότητα επί της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Γιατί εν τέλει πολιτισμός είναι, όπως έλεγε κάποιος Αγγλος στρατηγός, όσα κάνουμε εμείς και δεν κάνουν οι μαϊμούδες.
Κι αν ζούσε σήμερα η Μελίνα σίγουρα θα έσκυβε από ντροπή βλέποντας στο πάτωμα τον πίνακα του Πικάσο…
