Κατ’ αρχάς να πούμε πόσο ωραία ήταν η ιδέα να ονομαστεί «Τραγουδώντας την Ευτυχία» το αφιέρωμα της Γιώτας Νέγκα στην Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου. Διότι υπάρχει μια πολυσημία εδώ που υπερβαίνει την πρώτη ανάγνωση. Ναι μεν νιώθουμε ευτυχείς που θα έχουμε την ευκαιρία να ακούσουμε όλοι παρέα αυτές τις τόσο διαχρονικές λαϊκές επιτυχίες, όμως συχνά τα θέματα που πραγματεύονται οι στίχοι της Παπαγιαννοπούλου – οι χωρισμοί, οι απιστίες, η βιοπάλη, το πεπερασμένο της ζωής – δεν προκαλούν ακριβώς χαρά. Μέσα από τις αθάνατες μελωδίες ωστόσο εξαγνίζονται και καθαγιάζονται τρόπον τινά.
Αρχή στο Βεάκειο
Από το Βεάκειο Θέατρο Πειραιά, την Πέμπτη 1η Ιουλίου, θα ξεκινήσουν οι παραστάσεις αυτές που βασίζονται σε μια ιδέα που είχε πέρυσι η Λίνα Νικολακοπούλου και την επανέφερε στο προσκήνιο εφέτος η Νέγκα. Αξίζει εδώ να υπογραμμίσουμε ότι για λόγους που έχουν σχέση με την πανδημία οι θεατές πρέπει να έχουν φροντίσει να προμηθευτούν εγκαίρως τα ηλεκτρονικά τους εισιτήρια.
Η Νικολακοπούλου υπογράφει την επιμέλεια του προγράμματος και είπε στο «Βήμα»: «Η επιλογή των τραγουδιών γίνεται ανάλογα με τον άνθρωπο που έχω για ερμηνευτή – δεν ταιριάζουν όλα σε κάθε λαιμό, σε κάθε χροιά φωνής. Πρέπει όμως να δούμε και τι αγαπάει, τι βρίσκει δημιουργικό, και φυσικά εκτός από τα εμβληματικά κομμάτια ψάχνουμε και κάποιες πιο αναπάντεχες επιλογές. Τα περισσότερα από τα τραγούδια της Ευτυχίας τα έχουν πει φωνές-σύμβολα, το στοίχημα δεν είναι μόνο να ερμηνευτεί ένα τραγούδι σωστά από νότες, το θέμα είναι να μεταφέρει ένας ερμηνευτής με τον δικό του ψυχισμό και εντός πνεύματος ένα ρεπερτόριο που το ξέρει όλη η Ελλάδα».
Η ποιητική ματιά
Η ίδια έχει συνειδητοποιήσει πως η Παπαγιαννοπούλου «εκτός από την αμεσότητα και τον σταράτο λόγο, σε μερικά τραγούδια είναι εμφανώς λυρική, ξεχωρίζεις δηλαδή πίσω από αυτά που λέει ότι έχει μια ποιητική ματιά. Σε ένα τραγούδι λέει ας πούμε «του χωρισμού την αλυσίδα τη βαριά με καταδίκασες να σέρνω μακριά σου», αυτή είναι μια εικόνα ασυνήθιστη. Εκεί πίσω βρίσκεται η ματιά της για τα πράγματα, το αίσθημά της. Με ενδιαφέρει λοιπόν να έχω την επίγνωση ότι αυτή η γυναίκα με τον ανεπιτήδευτο λόγο δεν ήταν μια αγράμματη γυναίκα, αλλά ένα πλάσμα με κουλτούρα, που είχε τρέλα με το θέατρο, με τον λόγο. Σέβομαι πολύ το πώς μετέφρασε τον λαό, πώς αφουγκράστηκε την καθημερινότητα και τα βάσανά του και τα έκανε λόγια και ακούμπησε η καρδιά του κόσμου σε αυτά τα τραγούδια. Παραμένει ένα σημαντικό κεφάλαιο καταγραφής μιας κοινωνίας. Εχουμε κεντράρει στις δεκαετίες του ’50 και του ’60, τότε που γράφτηκαν τραγούδια που ήταν για τον κόσμο συντροφιά και σημεία αναφοράς, και το ευτυχές είναι ότι ακόμη και τώρα παραμένουν ζωντανά μέσα μας. Δεν έχεις την αίσθηση ότι κάνουμε μνημόσυνο σε κάτι παλιό και ξεπερασμένο».
Το πέρασμα στους επόμενους
Κατά πόσο όμως έχει επηρεαστεί το δικό της έργο από τους στίχους της Παπαγιαννοπούλου; «Δεν θα πω ότι έχω επηρεαστεί ξεχωριστά και ειδικά από την Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου.
Ως παιδάκι όμως άκουγα το λαϊκό τραγούδι από τα τζουκ μποξ κι από τα ραδιόφωνα της εποχής. Ακουγα τα πάντα: Νέο Κύμα, Σαββόπουλο Χατζιδάκι… Κάποια στιγμή είδα τον στίχο «Μέσα στο αίμα σου είμαι εγώ, στις φλέβες σου κυκλοφορώ» από το «Μην κάνεις όνειρα τρελά» και κατάλαβα πως αυτό το ρήμα το πήρα και το έκανα «Κυκλοφορώ κι οπλοφορώ». Αν πάρεις απόσταση μπορείς να δεις για τον εαυτό σου ότι ασυνείδητα πήρε κάποια πράγματα.
Οταν μου είχε ζητήσει ο Θάνος Μικρούτσικος ένα τραγούδι για την ταινία της Φρίντας Λιάππα «Τα χρόνια της μεγάλης ζέστης» έγραψα «στην αλυσίδα τη βαριά θα ψάξω εγώ παρηγοριά». Βλέπεις ότι μια γλώσσα συμβολική περνάει τελικά στους επόμενους. Με ενδιαφέρει όμως πρωτίστως το θάρρος και η απόφασή της να μην αφήσει τα όνειρά της να μαραθούν. Αυτή ήταν η μεγάλη της νίκη παρά το προσωπικό κόστος, τις συγκρούσεις, τους ανθρώπους που πίκρανε. Πήρε τον εαυτό της από το χέρι προς το φως που τη μαγνήτιζε. Ηταν ανυπόκριτη, ήξερε να ζήσει και στα εύκολα και στα δύσκολα και στα στριμωγμένα. Για αυτό και έχει αφήσει πολύ έντονες αναμνήσεις σε όποιον την έχει γνωρίσει. Η αυθεντικότητα και η δύναμη της προσωπικότητάς της μένουν αναλλοίωτες από το πέρασμα του χρόνου».
«Ξανά στο μονοπάτι μου»
Η Γιώτα Νέγκα ένιωσε ότι «αυτό που ζήσαμε δημιούργησε ένα κενό μέσα μου και έχασα τις σταθερές μου. Η Ευτυχία και η Λίνα με ξαναβάζουν στο μονοπάτι μου, μαζί τους ξαναβρίσκω την περπατησιά μου. Οι στίχοι της Παπαγιαννοπούλου είναι βιωματικοί και βιωμένοι, μας αφορούν και μας έχουν συγκινήσει όλους».
Οσον αφορά τους δικούς της αγαπημένους αναφέρει πρώτα: «Αυτή την αγανάκτηση του «Να σου δώσω μια να σπάσεις, αχ βρε κόσμε γυάλινε» όλοι την έχουμε νιώσει, όλοι θα θέλαμε να ήταν τα πράγματα αλλιώς. Οπως επίσης και το «Δυο πόρτες έχει η ζωή, άνοιξα μια και μπήκα» – είναι βαθιά πράγματα αυτά και πανανθρώπινα». Την επιστροφή στα live τη σχολιάζει ως εξής: «Ολον αυτόν τον καιρό με τους συναδέλφους ή τους μουσικούς που το συζητώ, αναρωτιόμαστε αν έχουμε ακόμη τα ίδια κότσια, την ίδια αντοχή, αν θα μπορούμε να είμαστε συγκεντρωμένοι στις συναυλίες. Υπάρχει μια ανασφάλεια. Πρόβα την πρόβα όμως αρχίζει και σκάει το χειλάκι μας, είναι πολύ ανακουφιστικό να βλέπεις ότι αυτή η δουλειά είναι σαν το ποδήλατο, δεν την ξεχνάς. Οι συνθήκες δεν είναι ιδανικές, ούτε καν κανονικές.
Υπάρχει ακόμη ένα «ναι μεν, αλλά». Θυμάμαι πέρυσι πώς λαχταρούσα να δω τα πρόσωπα των θεατών, ένιωθα σαν να μας χώριζε ένα γυαλί, έχω την ίδια αγωνία και φέτος. Εχω όμως την αίσθηση ότι υπάρχει μια εξέλιξη. Εχουν προχωρήσει οι εμβολιασμοί. Πιστεύω πως θα είμαστε λίγο πιο ζεστά. Είναι πολύ σπουδαίο να βλέπεις ότι μετά από τόσο φόβο και τόσες δυσκολίες ο κόσμος συρρέει στις συναυλίες με μια δίψα ίδια με τη δική μας».
