«Πόσο πολύ σε αγάπησα εγώ μονάχα το ξέρω» γράφει ο Νίκος Γκάτσος στην «Αμοργό». Και μπορεί η μοναδική (αλλά σπουδαία) ποιητική συλλογή του σημαντικού στιχουργού να μην αναφέρεται αποκλειστικά στο νησί, το όνομα του οποίου χρησιμοποιείται σχεδόν τυχαία, συμβολικά, κλείνει όμως μέσα της άφθονη Ελλάδα. Κλείνει έναν τόπο γεμάτο μνήμες, γεμάτο ομορφιά, γεμάτο υπερβατικές εικόνες. Κάτι τέτοιο δεν είναι εξάλλου και η πραγματική Αμοργός, που τόσο πολύ την αγάπησαν εκείνοι που την επισκέφθηκαν; Που έγινε σκηνικό για διάσημες ταινίες; Που απέκτησε φήμη διεθνή για το βαθυγάλανο χρώμα της θάλασσάς της; Που προβάλλει στο Αιγαίο, ανάμεσα στα άλλα νησιά και αυτή, ως «ένα φιλί της θάλασσας της αφροστολισμένης», για να ανατρέξουμε πάλι στους στίχους του Γκάτσου;
Εβδομη σε μέγεθος ανάμεσα στις Κυκλάδες, η Αμοργός των 121.464 τετραγωνικών χιλιομέτρων και των 1.973 κατοίκων (κατά την απογραφή του 2011) είναι μια στενόμακρη λωρίδα γης, ξαπλωμένη πάνω στη θάλασσα, με μορφολογία ορεινή. Κατοικείται από την αρχαιότητα, υπήρξε μάλιστα σημαντικό κέντρο του κυκλαδικού πολιτισμού. Το όνομά της λέγεται πως προήλθε από το ενδημικό φυτό αμοργίς ή λινοκάλαμο (ένα είδος λιναριού), από το οποίο οι παλαιοί κάτοικοι έφτιαχναν νήμα και στη συνέχεια κατασκεύαζαν τα ρούχα τους. Το νησί διαθέτει δύο φυσικά λιμάνια, τα Κατάπολα και την Αιγιάλη. Και πάνω από τα Κατάπολα, σε υψόμετρο περίπου 350 μέτρων, βρίσκεται η Χώρα Αμοργού, ένας γραφικός, πάλλευκος οικισμός με ιδιαίτερη γοητεία.
Προς το κάστρο
Χτισμένη περί τον 13ο αιώνα από τους Ενετούς, σε ψηλό σημείο για την αποφυγή επιδρομών από τους σαρακηνούς πειρατές που λυμαίνονταν το Αιγαίο, η Χώρα της Αμοργού είναι ένα σύνολο από ασπρισμένα σπίτια και από στενά σοκάκια με γεράνια και βουκαμβίλιες, τα οποία δημιουργούν έναν μικρό λαβύρινθο. Εχει δύο πλατείες, την Κάτω Λόζα (όπου βρίσκεται και η μητρόπολη της Αμοργού) και την Απάνω Λόζα. Εχει πολλές μικρές εκκλησίες (όπως όλοι σχεδόν οι οικισμοί του Αιγαίου) και έχει και το κάστρο της, οχυρωμένο από τους επίσης ενετούς αδελφούς Ιερεμία και Αντρέα Γκίζι. Θαυμάσια η θέα από εκεί πάνω. Σημαντικό αξιοθέατο της Χώρας είναι βεβαίως και οι εναπομείναντες παλιοί ανεμόμυλοί της, που επίσης προσφέρουν θαυμάσιο πανόραμα. Εκθέματα σχετικά με την πλούσια ιστορία του τόπου θα δείτε στο Αρχαιολογικό Μουσείο, το οποίο στεγάζεται στον Πύργο του Γαβρά, ένα ιστορικό κτίριο του 18ου αιώνα. Η Λαγκάδα, τα Θολάρια και η Αρκεσίνη (όπου υπάρχουν και τα ερείπια της αρχαίας Αρκεσίνης) είναι τρία γραφικά χωριά που αξίζει να γνωρίσετε.
Το ταξίδι μιας εικόνας
Το μοναστήρι της Παναγίας Χοζοβιώτισσας δεν νομίζουμε πως χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις, καθώς αποτελεί το πιο πολυφωτογραφημένο και το πιο διάσημο αξιοθέατο του νησιού: Χτισμένο στην απότομη, νότια ακτή το 813 μ.Χ., συνέχεια θαρρείς του κατάκορυφου βράχου, ανακαινίστηκε το 1088 μ.Χ. από τον βυζαντινό αυτοκράτορα Αλέξιο Α’ Κομνηνό. Είναι πολυώροφο και η αρχιτεκτονική του παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον. Σύμφωνα με την παράδοση, το όνομά του το οφείλει στην καταγωγή τής εκεί φυλασσόμενης εικόνας της Παναγίας από το Χόζοβο ή Χοζιβά ή Κοζιβά των Αγίων Τόπων. Η οποία εικόνα μεταφέρθηκε τα χρόνια της Εικονομαχίας στο νησί για να σωθεί – σύμφωνα με την παράδοση, την έριξαν στη θάλασσα για να μην πέσει στα χέρια των απίστων και εκείνη «ταξίδεψε» ως την παραλία της Αγίας Αννας. Το μοναστήρι γιορτάζει στις 21 Νοεμβρίου, ανήμερα των Εισοδίων της Θεοτόκου. Ο επισκέπτης μπορεί να φτάσει ως εκεί ακολουθώντας ένα μονοπάτι από τη Χώρα (η διαδρομή διαρκεί περίπου μισή ώρα) ή μπορεί να πάει με αυτοκίνητο και μετά να ανέβει τα 300 λιθόστρωτα σκαλιά που θα τον οδηγήσουν στην είσοδο. Και από την Παναγία Χοζοβιώτισσα η θέα είναι εντυπωσιακή!
Αξιοθέατα και παραλίες
Ενα από τα πιο απρόσμενα αξιοθέατα της Αμοργού είναι το ναυάγιο του πλοίου «Ολυμπία». Το σκουριασμένο σκαρί του, προσαραγμένο από τον Φεβρουάριο του 1980 σε έναν κόλπο στα δυτικά του νησιού, ποζάρει στους επισκέπτες, προσθέτοντας κάτι σαν μελαγχολία στο τοπίο. Αν και η μελαγχολία, ειδικά τους μήνες του καλοκαιριού, δεν έχει θέση σε ένα νησί τόσο ανοιχτόκαρδο όσο η Αμοργός. Γιατί λάμπει ο ήλιος, γιατί η φύση μοσχοβολά υπέροχα και γιατί η θάλασσα, πεντακάθαρη και διάφανη, σε καλεί να βουτήξεις και να ξεπλύνεις μέσα της κάθε κούραση, κάθε δυσάρεστη σκέψη. Είναι αυτή η μοναδική θάλασσα που ενέπνευσε στον Λικ Μπεσόν το 1988 το «Απέραντο γαλάζιο», την ταινία που γυρίστηκε (και) στο νησί και που έκανε γνωστή την Αμοργό σε ολόκληρο τον κόσμο. Αν θέλετε λοιπόν να απολαύστε κι εσείς αυτό το απέραντο και τόσο αποτοξινωτικό γαλάζιο, δεν έχετε παρά να οδηγήσετε ως την Αγία Αννα, η οποία είναι και η πιο διάσημη παραλία του νησιού. Στον Μούρο θα φτάσετε ακολουθώντας ένα μονοπάτι. Η Αιγιάλη (δίπλα στον ομώνυμο οικισμό), ο Αγιος Παύλος, το Μαλτέζι (προσβάσιμο με τα πόδια και με καραβάκι), η Παραδείσια, η Καλοταρίτισσα, η Μικρή Βλυχάδα είναι επίσης όμορφες παραλίες. Τα γειτονικά νησάκια Γραμβούσα και Νικουριά αποτελούν δύο ακόμα ιδανικές επιλογές για μπάνιο. Η Αμοργός αποτελεί μεταξύ άλλων αγαπημένο προορισμό και για τους φίλους της πεζοπορίας, καθώς διαθέτει σηματοδοτημένα και καλοσυντηρημένα μονοπάτια. Οσο για τη διαμονή σας εκεί, μπορείτε να βρείτε δωμάτια για όλα τα γούστα και για όλα τα βαλάντια, από τα πιο απλά ως τα κομψότατα δωμάτια και τις σουίτες του πεντάστερου «Aegialis» με την υπέροχη θέα προς την παραλία της Αιγιάλης. Το ξενοδοχείο παρέχει και υπηρεσίες spa, καθώς στους χώρους του λειτουργεί κέντρο θαλασσοθεραπείας και ομορφιάς. Τα «Vigla Hotel», «Yperia Hotel» και «Skopelitis Village» είναι μερικές ακόμα αξιόλογες επιλογές. Στο νησί θα φτάσετε με καράβι από τον Πειραιά. Το ταξίδι διαρκεί από εξίμισι (με ταχύπλοο) ως οκτώμισι – εννιά ώρες (με συμβατικό πλοίο).
