Το πρωί της περασμένης Πέμπτης έπνεε δυνατός… αέρας ελευθερίας, καθώς έπειτα από μήνες οι μάσκες αφαιρέθηκαν από τα πρόσωπα των πολιτών, υπό την αυστηρή προϋπόθεση ότι βρίσκονται σε εξωτερικό χώρο, όπου δεν επικρατεί συγχρωτισμός. Χρειάστηκαν όμως λίγες ώρες, για να σημάνει εκ νέου «πορτοκαλί» υγειονομικός συναγερμός σχετικά με τη νέα απειλή με την κωδική ονομασία «Δέλτα». Ο υπερδιπλασιασμός των κρουσμάτων στη χώρα μας από την ινδική μετάλλαξη σε διάστημα μόλις μίας εβδομάδας σε συνδυασμό με την υψηλή μεταδοτικότητά της, δεν αφήνει περιθώρια για εφησυχασμό καθώς τα δεδομένα δείχνουν ότι χαρακτηρίζεται από ισχυρές τάσεις επικράτησης.
Αρκεί κανείς να αναλογιστεί ότι το λεγόμενο ινδικό στέλεχος είναι 40%-60% πιο μεταδοτικό από το Αλφα (γνωστό και ως βρετανικό στέλεχος), που σημειωτέον είναι ήδη περίπου 60% πιο μεταδοτικό από το αρχικό πανδημικό στέλεχος. Οι προβλέψεις εντούτοις δεν είναι δυσοίωνες: Το στέλεχος Δέλτα θα… συνθλιβόταν -σύμφωνα με τις επιστημονικές εκτιμήσεις – κατά την πρόσκρουσή του σε ένα ισχυρό «τείχος ανοσίας» εφόσον αυτό μεταφράζεται σε ένα ποσοστό τουλάχιστον 80% εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού της χώρας. Ενας ακόμη σημαντικός επιστημονικός αστερίσκος είναι ότι η αποτελεσματικότητα των εμβολίων είναι ικανοποιητική (αγγίζει έως και το 90% σε ό,τι αφορά την προστασία από σοβαρή νόσηση και νοσηλεία), μόνον όταν έχει ολοκληρωθεί ο εμβολιασμός (δηλαδή, και με τις δύο δόσεις με εξαίρεση το εμβόλιο της Johnson & Johnson που είναι μονοδοσικό).
Τα επίσημα δεδομένα, ωστόσο, δείχνουν ότι παρά τους ταχείς ρυθμούς και τις εκκλήσεις απέχουμε από τον στόχο παρότι υπάρχουν διαθέσιμα εμβόλια για όλους τους ενήλικες. Αναλυτικότερα, η εμβολιαστική κάλυψη στο σύνολο της επικράτειας με μία μόνον δόση αγγίζει το 42%, ενώ το ποσοστό των πλήρως εμβολιασμένων δεν ξεπερνά το 29%.
Πρόβλημα στην Κρήτη
Στην Κρήτη, δε, και συγκεκριμένα στο Ηράκλειο όπου το στέλεχος Δέλτα κυκλοφορεί περισσότερο, το ποσοστό των πλήρως εμβολιασμένων δεν ξεπερνά το 24,54%. Γι’ αυτό και δρομολογείται στοχευμένη, ενημερωτική καμπάνια ώστε να ανατραπεί το κύμα δυσπιστίας που έχουν προκαλέσει τα περιστατικά θρομβώσεων. Στην περίπτωση όμως που οι πολίτες ανταποκριθούν στο κάλεσμα, τότε είναι εφικτή η εμβολιαστική κάλυψη να αγγίξει το 70% πανελλαδικά εντός Αυγούστου.
Υπό τα δεδομένα αυτά, το στέλεχος Δέλτα αυξάνει τον βαθμό δυσκολίας των προγνωστικών μοντέλων. Οπως εξηγεί στα «ΝΕΑ» ο Δημοσθένης Σαρηγιάννης, καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής ΑΠΘ και Υγειονομικής και Περιβαλλοντικής Μηχανικής στην Πανεπιστημιακή Σχολή Προηγμένων Σπουδών της Παβία (Ιταλία), «το συγκεκριμένο στέλεχος χαρακτηρίζεται από μία ιδιάζουσα συμπεριφορά. Και αυτό διότι πέραν από την υψηλή μεταδοτικότητά του, καθημερινά αλλάζει και ο «διαθέσιμος» πληθυσμός που μπορεί να μολύνει καθώς το εμβολιαστικό πρόγραμμα βρίσκεται σε εξέλιξη, με αποτέλεσμα να μεταβάλλονται οι παράμετροι».
Ετσι, ενώ ο ίδιος με την ομάδα του επιχειρεί να ξεκαθαρίσει το… τοπίο σχετικά με το στέλεχος Δέλτα, διευκρινίζει ότι τα προγνωστικά μοντέλα «έδειχναν» ούτως ή άλλως ότι θα σηκωθεί τέταρτο κύμα από τις 25 Οκτωβρίου με βασικό ένοχο τη λεγόμενη νιγηριανή μετάλλαξη, εάν σημειωθεί αύξηση της διασποράς. «Το κύμα αυτό θα ήταν σημαντικό, σε ό,τι αφορά τα κρούσματα, αλλά στενό σε χρόνο, υπό την προϋπόθεση ότι το 70% του πληθυσμού θα ήταν εμβολιασμένο. Με την ινδική μετάλλαξη, ακόμη δεν έχουμε ακριβή στοιχεία», διευκρινίζει.
Σύμφωνα, πάλι, με τα υπολογιστικά μοντέλα του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων, εάν αρθούν τα περιοριστικά μέτρα που ίσχυαν στην ΕΕ στις αρχές του Ιουνίου και δεν επιταχυνθούν οι εμβολιαστικοί ρυθμοί, η Γηραιά Ηπειρος θα βρεθεί αντιμέτωπη με ένα ακόμα πανδημικό κύμα, που θα προκαλέσει νοσηλείες και θανάτους.
«Βιαστήκαμε με τις μάσκες»
Συνεκτιμώντας όλες τις παραμέτρους ο καθηγητής, εκφράζει ανησυχία για την άρση της χρήσης μάσκας σε εξωτερικούς χώρους, καθώς παρότι οι οδηγίες είναι σαφείς μερίδα του πληθυσμού τις παρερμηνεύει «διψώντας» για επιστροφή στην κανονικότητα. «Νομίζω ότι είναι μια κίνηση που ενδεχομένως βιαστήκαμε να την κάνουμε. Θα μπορούσε η μη χρήση μάσκας να ήταν κίνητρο για τον εμβολιασμό. Σε κάθε περίπτωση πάντως, δεν ξέρουμε εάν και τι επίπτωση θα έχει».
Με βεβαιότητα, πάντως, υπολογίζει το ύψος που πρέπει να έχει το «τείχος ανοσίας», ώστε να λειτουργήσει ως ασπίδα έναντι του ινδικού στελέχους. «Ο εμβολιασμός πρέπει να φτάσει το 80% και ίσως λίγο παραπάνω. Και στην πραγματικότητα από το ποσοστό αυτό δεν δύναται να εξαιρεθεί ο παιδικός πληθυσμός», καταλήγει.
