Εδώ και μέρες η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν βρίσκεται συνεχώς από πτήση σε πτήση. Χαρακτηριστικές είναι οι εικόνες με τον έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και φόντο την Ακρόπολη πριν από μια εβδομάδα. Το κλίμα ήταν πανηγυρικό. Η επίσκεψη φον ντερ Λάιεν στην Αθήνα εντάσσεται στην ευρύτερη περιοδεία της ανά την Ευρώπη, ώστε να στείλει και προσωπικά το μήνυμα ότι η Κομισιόν δίνει το πράσινο φως για το Ταμείο Ανάκαμψης των 750 δις ευρώ, που θα διατεθούν μέσα στην εξαετία. Την Τρίτη μόνο, η φον ντερ Λάιεν βρέθηκε στο Βερολίνο, τη Ρώμη και τη Ρίγα, κυρίως για να εμφανιστεί μπροστά στις κάμερες και να κάνει δηλώσεις.
Στην πραγματικότητα δεν έχουν προγραμματιστεί διαπραγματεύσεις και μακρές συζητήσεις μεταξύ της επικεφαλής της Κομισιόν και των εθνικών κυβερνήσεων. Μάλιστα η συνάντηση με την καγκελάριο Μέρκελ στο Βερολίνο κράτησε μόλις 25 λεπτά. Η Γερμανία θα λάβει 26,6 δις από το Ταμείο Ανάκαμψης.Την Τετάρτη η φον ντερ Λάιεν βρέθηκε στο Παρίσι και επέστρεψε στις Βρυξέλλες. «Πρόκειται για το μεγαλύτερο επενδυτικό πρόγραμμα στην Ευρώπη μετά το σχέδιο Μάρσαλ» δήλωσε χαρακτηριστικά, επαινώντας το ευρωπαϊκό πρόγραμμα.
Η Ιταλία θα λάβει τα περισσότερα χρήματα
«Μεταρρυθμίσεις, μεταρρυθμίσεις κι ακόμη περισσότερες μεταρρυθμίσεις!» το μότο του Μάριο ΝτράγκιΠριν από ένα χρόνο, στο πρώτο καλοκαίρι της πανδημίας, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ συμφώνησαν στη σύσταση ενός ταμείου, που θα συνέβαλε στην αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας και θα χρηματοδοτούνταν για πρώτη φορά με χρέη της ίδιας της ΕΕ. Η μερίδα του λέοντος με 200 δις ευρώ πηγαίνει έτσι στην Ιταλία, που επλήγη έντονα από τον κορωνοϊό στο πρώτο κύμα της πανδημίας.Αντίστοιχα ποσά αναμένεται να λάβουν η Ισπανία, η Γαλλία και η Πολωνία. Η Ελλάδα αναμένει περίπου 32 δις ευρώ, ενώ στην τελευταία θέση βρίσκεται το Λουξεμβούργο, το οποίο θα λάβει μόλις 100 εκατομμύρια ευρώ. Μετά από ένα χρόνο προπαρασκευαστικών ενεργειών, 23 από τα 27 κράτη-μέλη υπέβαλαν τώρα τα σχέδιά τους στην Κομισιόν για την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης. Το δέλεαρ: Περίπου το ήμισυ των κονδυλίων αφορά επιχορηγήσεις άνευ επιστροφής, δηλαδή χωρίς να επιβαρύνουν τους εθνικούς προϋπολογισμούς. Το υπόλοιπο μισό θα έχει τη μορφή χαμηλότοκων δανείων.
Το 37% των επενδύσεων αποβλέπει στην προστασία του κλίματος και του περιβάλλοντος, ενώ 20% αφορά την ψηφιοποίηση της οικονομίας και της κοινωνίας.Επιπλέον θα πρέπει να υποστηριχθεί η εκπαίδευση και η υγειονομική περίθαλψη, ενώ έμφαση δίνεται και στην στήριξη των δημόσιων μέσων μεταφοράς. Όλα τα προτεινόμενα μέτρα θα πρέπει ουσιαστικά να συμβάλουν στην τόνωση της οικονομίας.
Φρέσκο χρήμα ή περικοπές και αναδιανομή;
Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και Άνγκελα Μέρκελ στο Βερολίνο για το Ταμείο ΑνάκαμψηςΣτην περίπτωση της Γερμανίας ιδιαίτερη έμφαση, σύμφωνα με την Άνγκελα Μέρκελ και τη Γερμανίδα Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δίνεται στο πεδίο της ψηφιοποίησης ιδίως σχολείων, νοσοκομείων και υγειονομικών φορέων. Ωστόσο κριτική στο γερμανικό σχέδιο αξιοποίησης ασκεί ο ευρωβουλευτής των Πρασίνων Ντάνιελ Μπεζελάγκερ. Ο ίδιος θεωρεί ότι τα ευρωπαϊκά κονδύλια θα χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση έργων, τα οποία έτσι κι αλλιώς θα έπρεπε να χρηματοδοτηθούν από τον εθνικό προϋπολογισμό. «Επομένως το πρόσθετο οικονομικό αποτέλεσμα είναι μηδενικό» παρατηρεί.
Στην Ιταλία από την άλλη, ο τεχνοκράτης πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι διόρισε ειδική ομάδα παρακολούθησης και ελέγχου της χρήσης των κονδυλίων της ΕΕ. Ο Ντράγκι στην ουσία ζητά αυτό που ζητούσε εδώ και χρόνια ως επικεφαλής της ΕΚΤ: «Μεταρρυθμίσεις, μεταρρυθμίσεις κι ακόμη περισσότερες μεταρρυθμίσεις!». Το ιταλικό σχέδιο ανάκαμψης για την ώρα έχει συγκεκριμενοποιηθεί ως προς την απορρόφηση 40 δις ευρώ. Ο Ντάνιελ Μπεζελάγκερ ασκεί κριτική και στην Ιταλία κάνοντας λόγο για «green-washing» στο ιταλικό σχέδιο, λέει δηλαδή ότι η Ιταλία «βαφτίζει» επενδύσεις ως φιλικές προς το περιβάλλον απλώς για να πάρει χρήματα. Για την ώρα πάντως τα εθνικά σχέδια αφορούν κυρίως διαδικασίες, κριτήρια και στρατηγικές για την υλοποίηση έργων.
Προτού αρχίσει η εκταμίευση φρέσκου χρήματος όντως από τις Βρυξέλλες, απαιτούνται περαιτέρω βήματα. Αξιωματούχοι της ΕΕ θεωρούν ότι τα πρώτα μεγάλα κεφάλαια θα αρχίσουν να εισρέουν στο τέλος του έτους. Αξίζει να σημειωθεί ότι το Ταμείο Ανάκαμψης χρηματοδοτείται με την έκδοση ομολόγων στις χρηματοπιστωτικές αγορές, όπου η αξιοπιστία της ΕΕ είναι ισχυρή. Τα χρέη που αναλαμβάνει τώρα η ΕΕ αναμένεται να μειωθούν τις επόμενες δεκαετίες μέσω νέων φορολογικών εσόδων και εισφορών από τα κράτη-μέλη.
Μπερντ Ρίγκερτ
Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη
