Η περίοδος της βασιλείας του Οθωνος σφράγισε ανεξίτηλα την ιστορική διαδρομή του ελληνικού κράτους. Στη διάρκειά της τέθηκαν τα θεμέλια του διοικητικού μηχανισμού, εγκαθιδρύθηκαν θεσμοί με αξιοθαύμαστη διάρκεια μέσα στον χρόνο, διαμορφώθηκε το γενικότερο πλαίσιο μέσα στο οποίο κινήθηκαν για μακρό διάστημα οι ελληνικές εξελίξεις. Ο ίδιος ο Οθων, εξάλλου, αν και Βαυαρός στην καταγωγή, δεύτερος γιος του φιλέλληνα μονάρχη Λουδοβίκου Α΄, υπήρξε ο επίδοξος ενσαρκωτής της Μεγάλης Ιδέας, την οποία ενστερνίστηκε ειλικρινά, εκφράζοντας έτσι τους εθνικούς πόθους των Ελλήνων. Η στάση του αυτή τον κατέστησε, κατά διαστήματα, δημοφιλή στον ελληνικό λαό. Από την άλλη, τον έφερε συχνά σε σύγκρουση με ξένες Δυνάμεις, πρωτίστως με τη Μεγάλη Βρετανία, η οποία υποστήριζε με σθένος το δόγμα της εδαφικής ακεραιότητας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και κατά συνέπεια δεν αντιμετώπιζε με συμπάθεια την προοπτική επέκτασης της Ελλάδας εις βάρος της σουλτανικής επικράτειας. Οι τρεις δεκαετίες, κατά τις οποίες ο Οθων παρέμεινε στον ελληνικό θρόνο, δεν υπήρξαν βέβαια ανέφελες. Ο Οθων αναδείχθηκε εκ των πραγμάτων σε κεντρικό παράγοντα των ελληνικών πολιτικών πραγμάτων. Αυτή του η ιδιότητα τον κατέστησε συχνά στόχο σκληρής κριτικής. Κινήματα και επαναστάσεις εκδηλώθηκαν κατ’ επανάληψη και εν τέλει οδήγησαν στην εκθρόνισή του. Ακόμα, όμως, και μετά την αναγκαστική έξωσή του από την Ελλάδα και την απώλεια του θρόνου του, ο Οθων δεν σταμάτησε να αγαπά βαθιά και με ειλικρίνεια τη χώρα, και παράλληλα να εκδηλώνει έμπρακτα το ενδιαφέρον του για την Ελλάδα και τους Ελληνες.
Το πρόσωπο και η εποχή
Το βιβλίο του επίκουρου καθηγητή στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου Αντώνη Κλάψη με τίτλο Αφοσιωμένος σε μια ιδέα. Ο βασιλιάς Οθων και η Ελλάδα, το οποίο εκδόθηκε – στα ελληνικά και στα γερμανικά – με πρωτοβουλία του βαυαρικού Ιδρύματος Χανς Ζάιντελ, πραγματεύεται την εξαιρετικά πυκνή σε γεγονότα και παράλληλα ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα περίοδο της βασιλείας του. Στις σελίδες του η προσωπικότητα του Οθωνος παρουσιάζεται σε συνάρτηση με τις μεγάλες καμπές της ελληνικής ιστορίας από τη δεκαετία του 1830 έως εκείνη του 1860. Το πρόσωπο εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της εποχής του, και έτσι αναδεικνύεται η αμφίδρομη σχέση επιρροής: του πρωταγωνιστή προς το χωροχρονικό του περιβάλλον, αλλά και αντιστρόφως. Το κείμενο διανθίζεται με πλούσιο εικονογραφικό υλικό, από την Ελλάδα και τη Βαυαρία, το οποίο συμπληρώνει την κυρίως αφήγηση.
Στην εφετινή επέτειο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης, το εν λόγω βιβλίο μάς υπενθυμίζει πόσο πολυδαίδαλες υπήρξαν οι διεργασίες που προσδιόρισαν την πορεία του ελληνικού κράτους στα πρώτα βήματα μετά την ανεξαρτησία του. Αποτελεί, επίσης, υπόμνηση του ιστορικού βάθους των ποικίλων δεσμών που έχουν αναπτυχθεί ανάμεσα στην Ελλάδα και στη Βαυαρία, οι οποίοι συνεχίζουν να εξελίσσονται μέχρι τις μέρες μας. Οι Βαυαροί αισθάνονται πάντα υπερήφανοι που ένας συμπατριώτης τους υπήρξε ο πρώτος βασιλιάς της Ελλάδας. Και οι Ελληνες μπορούμε να μελετούμε με αντικειμενικότητα και χωρίς αγκυλώσεις το παρελθόν μας. Είναι κι αυτό τμήμα της απαραίτητης άσκησης εθνικής μας αυτογνωσίας.
{SYG}Αντώνης Κλάψης {SYG}{TIT}Αφοσιωμένος σε μια ιδέα. Ο βασιλιάς Οθων και η Ελλάδα {TIT}{EKD}Hanns-Seidel-Stiftung/Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα, 2021. [Το βιβλίο διατίθεται δωρεάν από το Ιδρυμα Χανς Ζάιντελ στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://tinyurl.com/2c5ntstx{EKD}]
