Όταν στα μέσα Μαρτίου η μία ευρωπαϊκή χώρα μετά την άλλη περιόριζε, προσωρινά ή λιγότερο προσωρινά, είτε πλήρως είτε για ορισμένες ηλικιακές ομάδες, τον εμβολιασμό με AstraZeneca, οι επίσημοι ειδικοί της χώρας διαβεβαίωναν πως δεν έχει αποδειχτεί αιτιακή σχέση του εμβολίου AstraZeneca με κρούσματα θρομβώσεων.
Από ερευνητική άποψη η διαβεβαίωση έμοιαζε άψογη. Η χρονική συσχέτιση δεν συνεπάγεται αιτιακή συσχέτιση. Υπήρχε όμως μια «τρύπα» στον τότε συλλογισμό. Η σωστή διαβεβαίωση θα ήταν: δεν έχει αποδειχτεί αιτιακή σχέση του εμβολιασμού AstraZeneca με κρούσματα θρομβώσεων ούτε όμως έχει αποδειχτεί απουσία αιτιακής σχέσης. Χωρίς τη δεύτερη πρόταση, η πρώτη είναι ερευνητικά εσφαλμένη. Και ερευνητικά ανέντιμη.
Τελικά, αποδείχτηκε πράγματι ότι υπήρχε αιτιακή συσχέτιση. Όπως αποδείχτηκε σωστή η επιφυλακτικότητα των αντίστοιχων επιτροπών πολλών ευρωπαϊκών χωρών. Όπως και η επιφυλακτικότητα πολλών χωρών να χορηγήσουν το εμβόλιο σε νεότερες ηλικίες, ενώ εδώ «φορτώθηκε» στις ηλικίες 30-45. Από τούδε και στο εξής θα χορηγείται μόνο στις ηλικίες άνω των εξήντα. Η απόφαση είναι καθυστερημένη, και θα αποδειχτεί, όπως και προηγούμενες, κατώτερη των περιστάσεων.
Δουλειά των ειδικών είναι να εξηγήσουν τα οφέλη του εμβολιασμού. Αλλά και να υποδείξουν με ακρίβεια τους κινδύνους. Η ελληνική επιτροπή σωστά υπέδειξε τα οφέλη του AZ. Xειρίστηκε όμως με μέγιστη μεροληψία την ενημέρωση για τους κινδύνους. Έκανε δε επίδειξη αργών αντανακλαστικών. Και επίδειξη τελείως άστοχων, παρότι στατιστικά χαριτωμένων, συγκρίσεων. Επέτρεψε δε στον εαυτό της να συγκρίνει τον εμβολιασμό με AZ με τον μη-εμβολιασμό, την ώρα που χιλιάδες άνθρωποι δοκίμαζαν στο σύστημα πολλαπλά ραντεβού μήπως καταφέρουν να εξασφαλίσουν άλλο εμβόλιο εκτός του AZ. Δεν έκανε, συνεπώς, τη μόνη σύγκριση που θα είχε κάποιο νόημα: εμβολιασμός με AZ αμέσως ή εμβολιασμός με άλλο εμβόλιο με έναν ή δύο μήνες καθυστέρηση. Αυτή θα ήταν μια κρίσιμη σύγκριση που θα επέτρεπε στον κάθε πολίτη, με κριτήριο την ηλικία του, το φύλο του, τον βαθμό προσωπικής έκθεσης στον κίνδυνο να κολλήσει covid, τη γνώμη του προσωπικού του γιατρού, να κάνει την επιλογή του.
Η έρευνα έχει κανόνες. Και η ενημέρωση για θέματα υγείας, ζωής και θανάτου εμπεριέχει σκληρές ηθικές επιλογές. Η επιτροπή έχασε και στα δύο μέτωπα. Και συνέβαλε στη μεγέθυνση της δυσπιστίας απέναντι σε όλα τα εμβόλια.
Και μια προσωπική χροιά: όσοι ήρθαν αντιμέτωποι με το θρόμβο και την θρόμβωση – είτε οι ίδιοι είτε συγγενικό τους πρόσωπο ή πρόσωπο στο στενό τους περιβάλλον – καγχάζουν με τον δημόσιο λόγο των μελών της επιτροπής. Γι’ αυτούς, η επιτροπή επέλεξε να ρίξει τον χοντρό στις ράγες του τρένου για να σώσει τους 5 εργάτες. Έτσι, χωρίς ενημέρωση και ανενδοίαστα.
Ο κ. Γεράσιμος Μοσχονάς είναι Καθηγητής Συγκριτικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
