Με τον Κώστα Κόκλα συναντιόμαστε ένα μεσημέρι Σαββάτου στο «Σχολείον της Αθήνας – Ειρήνη Παπά» στην Πειραιώς 52. Εκεί από το 2017 έχει μεταφερθεί η Δραματική Σχολή του Εθνικού Θέατρου και αυτές τις ημέρες πραγματοποιούνται οι πρόβες για την καλοκαιρινή παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου «Ιππείς» σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Ρήγου, στην οποία και πρωταγωνιστεί ο ηθοποιός. Απόφοιτος του Εθνικού Θέατρου και ο ίδιος, καθώς παρακολουθεί τους νεαρούς σπουδαστές να κουβεντιάζουν στην αυλή, έχει μια μάλλον νοσταλγική διάθεση. «Ημουν ένα παιδί που μεγάλωσε στην επαρχία, στη Ζάκυνθο. Είχα έρωτα όμως με τον πολιτισμό» θυμάται. «Ισως έχει να κάνει και με το ίδιο το νησί μου. Δεν γνώρισε Τουρκοκρατία, υπήρχε πάντα η επιρροή από τη Δύση. Ξέραμε μουσικές. Ακούγαμε φιλαρμονικές. Υπήρχαν οι μαντολινάτες. Εγώ ήμουν από 5 χρονών με ένα μαντολίνο στο χέρι, από 14 χρονών στην κινηματογραφική λέσχη κάθε Πέμπτη. Ο πατέρας μου ήταν αγρότης, αλλά και μουσικός».
Και κάπως έτσι το θέατρο ήρθε στη ζωή του. «Ανέβηκα αρχικά στην Αθήνα να σπουδάσω κάτι άλλο. Εβλεπα όμως παραστάσεις. Κάποια στιγμή στο τέλος ενός καλοκαιριού, εκεί που έκανα αγροτικές δουλειές στη Ζάκυνθο με τον πατέρα μου, συνάντησα μια φίλη. «Εδωσα στη Δραματική» μου λέει. «Mήπως να το κάνω και εγώ;» σκέφτηκα».
Μια πολιτική κωμωδία
Μια διαδρομή λοιπόν 30 ετών στο θέατρο, μια διαδρομή που τον φέρνει για μία ακόμη φορά στην Επίδαυρο, αυτή τη φορά με τους «Ιππείς», το πιο μαχητικό ίσως πολιτικό έργο του Αριστοφάνη, στο οποίο υποδύεται τον φαύλο πολιτικό Κλέωνα (Παφλαγόνα). «Είναι μια κωμωδία που δεν είναι και τόσο κωμωδία» λέει χαρακτηριστικά. «Πρόκειται για ένα βαθιά πολιτικό έργο. Το αστείο, αν μπορείς να το χαρακτηρίσεις αστείο δηλαδή, είναι ο τρόπος που ο Αριστοφάνης διαχειρίζεται τα αδιέξοδα της δημοκρατίας. Για να χτυπήσει τον φαύλο Κλέωνα, εφευρίσκει έναν φαυλότερο, ο οποίος και κατατροπώνει τον δημαγωγό. Είναι ένα ζωντανό έργo. Tα ίδια αδιέξοδα δεν αντιμετωπίζουμε και σήμερα; Και για μία ακόμη φορά απορώ πώς, έχοντας όλη αυτή τη γνώση, τελικά δεν μαθαίνουμε από τα λάθη μας».
«Είναι ίδιον αυτό του Ελληνα θεωρείτε;» τον ρωτώ. «Είναι ίδιον της ανθρώπινης φύσης» απαντά. «Ο Αριστοφάνης είναι παγκόσμιος. Πάντου τα ίδια συμβαίνουν. H Αμερική πώς εξέλεξε τον Τραμπ; Η γνώση που έχει κατακτήσει η ανθρωπότητα δεν την κάνει πιο σοφή, απλά την παρηγορεί».
Οπως έχει παραδεχθεί στο παρελθόν, μέχρι πρόσφατα δεν πήγαινε να ψηφίσει. «Δεν είναι ότι δεν είχα πολιτική τοποθέτηση. Νεότερος μάλιστα ανήκα σε αριστερές νεολαίες και ήμουν πολύ δραστηριοποιημένος. Κάποια στιγμή όμως απογοητεύτηκα. Δεν είχα διάθεση να συμμετέχω. Θεωρούσα ότι μου μείωνε τη νοημοσύνη να πάω στη Ζάκυνθο, να κάνω τόσα χιλιόμετρα για να ψηφίσω κάποιον που θα αποδειχθεί μια από τα ίδια. Το ξέρω ότι πολιτιΤο εκλογικό δικαίωμακά αυτό δεν ήταν σωστό. Και αυτή την αποχή τελικά την πληρώσαμε ως κράτος, γιατί δεν ήμουν μόνο εγώ. Στις τελευταίες αναμετρήσεις ψήφισα. Ενιωσα ότι ήταν πολύ κρίσιμες οι καταστάσεις. Οτι κάπου πήγαινε να χαθεί η μπάλα…».
Ωστόσο εκείνος δεν θα κατέβαινε ποτέ στον ενεργό πολιτικό στίβο. «Η ενασχόλησή μου τελείωσε εκεί σε αυτές τις ομάδες που σας ανέφερα» λέει. «Οσες προτάσεις έχω δεχθεί τις έχω απορρίψει. Νομίζω προσφέρω περισσότερα ως πολιτικό ον κάνοντας καλά τη δουλειά μου. Το γεγονός ότι είσαι δημοφιλής ηθοποιός δεν σημαίνει ότι γνωρίζεις και από διοίκηση».
Στις παραστάσεις της Επιδαύρου πιθανότατα ανάμεσα στους θεατές να βρίσκεται και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. «Τι θα του πείτε σε ένα πιθανό τετ α τετ;» τον ρωτώ. «Τι να του πω; Είναι ένας άνθρωπος που έχει σπουδάσει, που έχει εμπειρία, που είχε πατέρα πρωθυπουργό. Οσον αφορά τα θέματα του πολιτισμού, έχω μάλλον μια αντιδημοφιλή άποψη. Δεν θεωρώ ότι ο πολιτισμός είναι αδικημένος στην Ελλάδα, αν λάβεις υπ’ όψιν το πόσοι είμαστε και το πόσο θέλουμε τον πολιτισμό ως λαός. Τι να διεκδικήσω για το θέατρο όταν ο κόσμος δεν έρχεται στο θέατρο; Η καλλιέργεια μιας κοινωνίας που αγαπά τον πολιτισμό θα έπρεπε να ξεκινά από το σχολείο. Να μάθουμε στα παιδιά να αγαπούν τη μουσική, τη ζωγραφική, να ξέρουν να διαβάζουν τα μεγάλα κείμενα».
Το δέος της Επιδαύρου
Η πρόβα σε λίγο ξεκινά. Ο Κωνσταντίνος Ρήγος μιλάει με τους ηθοποιούς του στο βάθος. Η ματιά του εικονοπλάστη αυτού δημιουργού στην πρώτη του σκηνοθεσία στην Επίδαυρο αναμένεται να είναι σύγχρονη με μια διάθεση διερεύνησης πάνω στον Αριστοφάνη. «Ο Κωνσταντίνος μοιάζει με έναν αγρότη που καλλιεργεί το έδαφος» λέει χαρακτηριστικά ο Κώστας Κόκλας. «Το καλλιεργεί και δεν ξέρεις τι ακριβώς θα γίνει. Και ξαφνικά εκεί που δεν το περιμένεις βλέπεις να φυτρώνουν λουλούδια» αναφέρει.
Πόσο όμως τον αγχώνει η Επίδαυρος; «Ξέρετε, είναι φτιαγμένη για να αναδεικνύει τον ηθοποιό. Γιατί όλα συνηγορούν στο να είσαι τέλειος. Είναι ένα κοίλον που χωρά 14.000 ανθρώπους και εσύ έχεις την αίσθηση ότι παίζεις σε μια πλατεία και οι θεατές είναι τόσο κοντά σου που νιώθεις την αναπνοή τους. Δεν χρειάζεται να φωνάξεις, δεν χρειάζεται να κάνεις υπερβολές. Πώς να το πω; Είναι σαν να είσαι οδηγός αγώνων και να σου δίνουν Φεράρι».
Ο ίδιος δεν αγχώνεται λοιπόν. Μόνο προσμένει. «Τα πρώτα χρόνια, μέχρι να χτίσεις τη σχέση σου με το κοινό, έχεις πολύ άγχος» παραδέχεται. «Θέλεις όλα να είναι άψογα. Σιγά σιγά όμως περνώντας ο καιρός συνειδητοποιείς ότι αυτό που ζητεί το κοινό από εσένα είναι να μην έχεις αγωνία. Σε έχει αποδεχθεί. Εχει πληρώσει το εισιτήριό του, έχει βάλει τα καλά του και έχει έρθει να σε δει. Και δεν είμαι και πολύ σίγουρος ότι θέλουν να σε βλέπουν τέλειο εκεί πάνω. Ισως πιο πολύ τους κατακτά η αδυναμία σου. Δεν πιστεύω στο «βιρτουοζιτέ», ότι ο ηθοποιός από σκηνής διδάσκει και το κοινό πρέπει να θαυμάσει τι τέλειος που είναι».
Για τον ίδιο λοιπόν η μαγεία ξεκινά όταν ο ηθοποιός καταφέρει να πάρει το κοινό μαζί του. «Να πει ο θεατής «αυτός σκέφτεται σαν εμένα, είναι σαν εμένα». Να γίνει αυτή η ένωση. Κάνω αυτή τη δουλειά εδώ και 30 χρόνια. Ποτέ δεν ξέρω πριν βγω στη σκηνή τι θα παίξω. Ποια θα είναι η πρώτη ατάκα. Δεν ξέρω τίποτα. Εχω μόνο αυτή τη διάθεση, να ξεκινήσει αυτό το μαγικό παιχνίδι».
«Ιππείς». Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Ρήγος. Στις 25, 26 και 27 Ιουνίου στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου. Παίζουν: Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης, Στέλιος Ιακωβίδης, Κώστας Κόκλας, Πάνος Μουζουράκης. Χορός (κορυφαίοι): Στεφανία Γουλιώτη, Λαέρτης Μαλκότσης, Κωνσταντίνος Μπιμπής, Γιάννης Χαρίσης.
