Από το μεταπανδημικό καλάθι της νοικοκυράς έως τις τιμές ακινήτων και αυτοκινήτων, όπου και να κοιτάξει κανείς οι τιμές ανεβαίνουν.
Πολυεπίπεδη, η αύξηση γίνεται με τους ταχύτερους ρυθμούς εδώ και χρόνια, εντείνοντας τους φόβους για επιτάχυνση του πληθωρισμού, καθώς οι οικονομίες προσπαθούν να ορθοποδήσουν.
Ο δείκτης τιμών τροφίμων του ΟΗΕ (FAO) σκαρφάλωσε τον Μάιο σε υψηλό δεκαετίας, σημειώνοντας αύξηση 40% σε ετήσια βάση, αυξάνοντας την επισιτιστική ανασφάλεια σε οικονομικά ασθενείς κοινωνικές ομάδες και χώρες.
Ο δείκτης τιμών καταναλωτή στις 36 πλουσιότερες χώρες-μέλη του ΟΟΣΑ, αντίστοιχα, «κάλπασε» τον Απρίλιο με τους ταχύτερους ρυθμούς την τελευταία 12ετία, ενισχυμένος κατά 3,3%, με Αμερικανούς οικονομολόγους πάντως να αποδίδουν την ετήσια αύξηση κυρίως στη χαμηλή κατανάλωση στην αρχή της πανδημίας.
To κόστος μεταφοράς εμπορευμάτων έχει επίσης πάρει την ανιούσα. Ενδεικτικά, οι ναύλοι για τη μεταφορά ενός κοντέινερ από την Κίνα στο Ντουμπάι πενταπλασιάστηκε μέσα σε έναν χρόνο, από τα 1.000 στα 5.000 δολάρια, σύμφωνα με την South China Morning Post.
Κυρίως λόγω έλλειψης πρώτων υλών και δυναμικού, οι τιμές στην παγκόσμια στεγαστική αγορά έκαναν άλμα 7,3% τον Μάρτιο σε ετήσια βάση, με τους ταχύτερους ρυθμούς από το 2006.
Ντόμινο προβλημάτων
Οι λόγοι για τις ανοδικές πληθωριστικές τάσεις ποικίλουν.
Η έλλειψη πρώτων υλών και βασικών αγαθών, η αυξημένη ζήτησή τους και η συνεπαγόμενη αύξηση των τιμών τους.
Η μείωση ή και αναστολή της παραγωγής από τα πολύμηνα περιοριστικά μέτρα.
Οι αύξηση των καταναλωτικών δαπανών, εν μέσω κρατικών πακέτων στήριξης, γεννώντας φόβους για υπερθέρμανση της οικονομίας.
Η τακτική των περισσότερων εταιριών και να μην διατηρούν μεγάλο ή και σχεδόν καθόλου απόθεμα, στη λογική αύξησης των εταιρικών κερδών και περιορισμού του κόστους.
Και συνδυαστικά με όλα αυτά, ήρθε και η «τέλεια καταιγίδα» -όπως τη χαρακτηρίζει σε σημείωμά της η UBS- στις μεταφορές εμπορευματοκιβωτίων, με τη σταδιακή επανεκκίνηση των οικονομικών.
Και δη σε μία περίοδο, παρατηρεί σε σημείωμα η Goldman Sachs, που οι παραδόσεις προμηθειών είναι σε υψηλό 40ετίας.
Ανήφορος διαρκείας;
Μέχρι η οικονομία να ανοίξει κανονικά, τονίζουν αναλυτές, οι περισσότεροι καταναλωτές στρέφονται κυρίως σε καταναλωτικά αγαθά, αντί για υπηρεσίες.
Τάση, που οδήγησε σε αύξηση των εισαγωγών, ελλείψεις σε κοντέινερ, καθυστερήσεις στην παράδοση και παραλαβή εμπορευμάτων και «συνωστισμό» σε πολλούς εμπορικούς λιμένες.
Κατά συνέπεια, παρατηρεί η Goldman Sachs, οι ναύλοι μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων έχει τριπλασιαστεί σε ετήσια βάση κατά μήκος των διαδρομών από την ανατολική Ασία προς τις ΗΠΑ.
Μοιραία, παρατηρούν αναλυτές, το κόστος σταδιακά μετακυλίεται στον μέσο καταναλωτή, εν μέσω αυξημένης ζήτησης και περιορισμένης προσφοράς, τουλάχιστον προσώρας.
Ορισμένοι ειδικοί, γράφουν οι New York Times, εκτιμούν ότι η κρίση θα αλλάξει τον τρόπο λειτουργίας των εταιρειών, ωθώντας ορισμένες να συγκεντρώνουν μεγαλύτερο απόθεμα και να συνεργάζονται με περισσότερους προμηθευτές, προς αντιστάθμιση ανάλογων προβλημάτων.
Άλλοι ωστόσο εκφράζουν επιφυλάξεις, εκτιμώντας ότι -όπως συνέβη και μετά από άλλες κρίσεις στο παρελθόν- ο στόχος περιορισμού του κόστους θα υπερκεράσει όλα τα άλλα διλήμματα.
Προς το παρόν, αν και οι περισσότεροι αναλυτές εκτιμούν ότι με τον καιρό η εφοδιαστική αλυσίδα θα ξαναβρεί σχετικά σύντομα τους κανονικούς ρυθμούς της, η Goldman Sachs βλέπει αυτή την προσαρμογή να έρχεται -εκτός συγκλονιστικού υγειονομικού και μη απροόπτου, φυσικά- στις αρχές του επόμενου έτους.
Για το δε πλέον πολύτιμο μεταπανδημικό προϊόν, όπως έχουν πια αναδειχθεί οι ημιαγωγοί -που χρησιμοποιούνται από τα αυτοκίνητα μέχρι την ηλεκτρική οδοντόβουρτσά μας- ειδικοί προβλέπουν ότι η έλλειψή τους, παγκοσμίως, θα διαρκέσει στην καλύτερη των περιπτώσεων μέχρι τα μέσα του 2022, παρατείνοντας το ντόμινο προβλημάτων στην βιομηχανική παραγωγή.
