Το ινστιτούτο τοπικής αυτοδιοίκησης εκπόνησε μια μελέτη 220 σελίδων, με τίτλο «Τοπική Αυτοδιοίκηση και Πολιτική Συνοχής, η συμμετοχή και ο ρόλος των δήμων στο νέο ΕΣΠΑ 2021-2027. Καλύτερη στιγμή για μια επιστημονική προσέγγιση με την εγκυρότητα του ΙΤΑ δεν θα μπορούσε να υπάρξει. Το ΕΣΠΑ, το πρόγραμμα Αντώνης Τρίτσης και το Ταμείο Ανάκαμψης αποτελούν μια δυνατότητα παραγωγής έργων σε όλα τα μήκη και πλάτη της ελληνικής επικράτειας.
Ο πρόεδρος του ΙΤΑ, μέλος του ΔΣ της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος και δήμαρχος Παπάγου Χολαργού δήλωσε σχετικά με την μελέτη: «Προχωρήσαμε στην εκπόνηση της μελέτης προκειμένου να αποτελέσει έναν χρηστικό οδηγό ενατοποθέτησης του ρόλου της τοπικής αυτοδιοίκησης για την επόμενη προγραμματική περίοδο του ΕΣΠΑ 2021-2027.
Η τοπική αυτοδιοίκηση διεκδικεί ρόλο εμπροσθοφυλακής στην υλοποίηση των προγραμμάτων. Η εποχή υπαγωγής και εξάρτησης από τα ανώτερα επίπεδα διοίκησης σε κεντρικό ή περιφερειακό επίπεδο οφείλει να παρέλθει ανεπιστρεπτί. Το επιβάλλουν τόσο οι σύγχρονες ανάγκες όσο και η διεθνείς υγειονομική συγκυρία.
Εξάλλου το ευρωπαϊκό Know How αντικατοπτρίζει μια πραγματικότητα ισότιμης σχέσης και ίσης συνεργασίας με τα «υψηλότερα» επίπεδα διοίκησης του κράτους, που μόνο καλύτερα και αποδοτικότερα οφέλη μπορεί να φέρει στη χώρα μας. Ο σκοπός είναι κοινός.
Οι σύγχρονοι δήμοι να δηλώσουν δυναμικό παρών, διατυπώνοντας προτάσεις και αναλαμβάνοντας το μερίδιο που τους αναλογεί στη συλλογική προσπάθεια. Επιδίωξη μας είναι να δηλώσουμε παρόντες σε ένα διάλογο και σε ένα σχέδιο δράσεων, για την επόμενη δεκαετία.
Τόσο το διοικητικό όσο και το επιστημονικό συμβούλιο του Ινστιτούτου με την στήριξη του ΔΣ της ΚΕΔΕ, είμαστε έτοιμοι να συμβάλλουμε με κάθε μέσο στην ενίσχυση της γνώσης των αιρετών της Αυτοδιοίκησης Α΄ βαθμού ώστε να διαμορφώσουμε ένα σύγχρονο και τεκμηριωμένο πλαίσιο θέσεων και προτάσεων για να αναδείξουμε τον στρατηγικό ρόλο του θεσμού μας στο πολιτικό και κοινωνικό γίγνεσθαι της πατρίδας μας».
Στην εισαγωγή της μελέτης αναφέρεται μεταξύ άλλων: « Η πρώτη βασική αρχή που διέπει τον σύγχρονο αναπτυξιακό σχεδιασμό σε διεθνές επίπεδο είναι η αρχή της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης. Σήμερα έχει αναγνωριστεί περισσότερο από κάθε άλλη φορά στο παρελθόν ότι η αποτελεσματικότερη υλοποίηση των πολιτικών προϋποθέτει τη συμμετοχή όλων των επιπέδων διοίκησης και όλων των δρώντων σε κάθε επίπεδο διοίκησης.
Η αρχή αυτή διαπερνά όλα τα προγράμματα και τις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έχει αποτελέσει τα τελευταία χρόνια καθοδηγητικό άξονα για την αναμόρφωση των διοικητικών συστημάτων και την υποστήριξη της εφαρμογής των προγραμμάτων σε πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Για παράδειγμα η πολιτική για το περιβάλλον θα υλοποιηθεί πιο αποτελεσματικά μόνο με την συμμετοχή πολλών επιπέδων διοίκησης και πολλών δρώντων σε κάθε διοικητικό επίπεδο» αναφέρει μεταξύ άλλων και αναφορικά με το ΕΣΠΑ απομονώσαμε μια παράγραφο δίνοντας απλά μια εικόνα της εξαίρετης επιστημονικής ανάλυσης που επιχειρείται στη μελέτη των 221 σελίδων και διατίθεται προς όλους στη διαδικτυακή σελίδα του ινστιτούτου τοπικής αυτοδιοίκησης.
«Η πολυπλοκότητα του συστήματος διοίκησης του ΕΣΠΑ και των συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων δεν είναι εύκολο να αναλυθεί. Πολλές απόψεις τείνουν να επικαλούνται την εναρμόνιση του εθνικού και ευρωπαϊκού θεσμικού πλαισίου ως έναν από τους λόγους της πολυπλοκότητας του συστήματος. Το σύστημα διαχείρισης του ΕΣΠΑ ενσωματώνει κανονισμούς και διαδικασίες που απορρέουν από το ευρωπαϊκό πλαίσιο και νόμους και ρυθμίσεις που απορέουν από το εθνικό πλαίσιο.
Η εναρμόνιση των συστημάτων δημιουργεί δυσκολίες που οδηγούν στη πολυπλοκότητα και την ακύρωση της συμμετοχής δρώντων που δεν έχουν μεγάλη διαχιειρστική επάρκεια. Οι δομικές αδυναμίες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης που πηγάζουν τόσο από την έλλειψη προσωπικού και πόρων ώστε να μπορεί να ανταποκρίνεται σε όλες αυτές τις απαιτήσεις.
Όλα αυτά(αναγράφονται και άλλα στην έκθεση)έχουν ως αποτέλεσμα το τοπικό επίπεδο να παρουσιάζει μεγάλη υστέρηση στην υλοποίησή δημοσίων πολιτικών. Με τον τρόπο αυτό αποδυναμώνεται στην εφαρμογή της πολιτικής της πολιτικής σε εκείνο το διοικητικό επίπεδο που θα έκανε την παρουσία των πολιτικών πιο εμφανείς/αντιληπτές στους πολίτες.
Το τοπικό επίπεδο λόγω της αρχής της εγγύτητας είναι εκείνο που θα μπορούσε να καταστήσει στους πολίτες πολύ εμφανή τα αποτελέσματα της δημόσιας πολιτικής. Με αυτό τον τρόπο χάνεται ένας κρίσιμος κρίκος στην υλοποίηση της πολιτικής, με συνέπεια στο έλλειμα αποτελεσματικότητας, στην υλοποίηση των πολιτικών αλλά και στη μείωση της αντιληπτότητας των πολιτικών για τις πολιτικές που υλοποιούνται. Πρόκειται για την αποξένωση των φορέων από τους αποδέκτες της πολιτικής».
Η συγκεκριμένη μελέτη του ινστιτούτου τοπικής αυτοδιοίκησης χρήζει επαίνων και απαντάει στις σύγχρονες ευρωπαϊκές απαιτήσεις λειτουργίας των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης. Η προσέγγιση της σε φανερά και λιγότερο φανερά ισχύοντα δεδομένα λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης και της αυτοδιοίκησης μπορεί να καταδείξει και τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις που θα οδηγήσουν σε ένα πλήρες λειτουργικό μοντέλο.
