Βέβαια δεν αποτελεί καινούργια είδηση πως η (ακρο)δεξιά θρασομανά στην Ευρώπη από καιρό τώρα και τείνει να γίνει ο κανόνας παρά η εξαίρεση στα ευρωπαϊκά πολιτικά δρώμενα. Ο υπογραφόμενος το έχει συζητήσει πολλές φορές από αυτές εδώ τις στήλες και έχει εκφράσει τη βαθιά του ανησυχία για το κατάντημα της Αριστεράς στην Ευρώπη, αφού –όπως και να το κάνουμε- η Ευρώπη εξακολουθεί να θεωρείται η αδιαμφισβήτητη «κοιτίδα της δημοκρατίας» και όσο ελαστική ερμηνεία κι αν δώσουμε στη λέξη δημοκρατία δεν μπορεί να συνάψει αγαθές εξ αντικειμένου σχέσεις με την (ακρο)δεξιά.
Συνοπτικά, η εν γένει κατάσταση δεν εμπνέει μηδέ ίχνος αισιοδοξίας με τα ακροδεξιά μορφώματα να φυτρώνουν σαν μανιτάρια εις το όνομα των «παραδοσιακών αξιών», του υγιούς υπερεθνικισμού που προστατεύει τις ελευθερίες, της υστερικής ξενηλασίας και του άκρατου ρατσιστικού μίσους.
Podemos, και Σύριζα
Μέσα από τα μαύρα χρόνια της απάνθρωπης λιτότητας και των ταπεινωτικών μνημονίων, ξεπετάχτηκαν στην Ευρώπη δύο κόμματα: ο ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα και αργότερα το Podemos («Μπορούμε», παρμένο από Ομπαμικό Υes, we can ) στην Ισπανία. Πολλοί αισιόδοξοι πίστεψαν ότι τα δύο αυτά κόμματα κόμιζαν κάτι καινούργιο, που θα μετασχημάτιζε το πολιτικό γίγνεσθαι, όχι μόνο για τη χώρα τους αλλά και για ολόκληρη την Ηπειρο. Οι ηγέτες τους είχαν πολλά κοινά σημεία. Ηταν νέοι, ακτιβιστές με ιστορική ευαισθησία και προέρχονταν από τα κομουνιστικά κόμματα της χώρας τους (ΚΚΙ και ΚΚΕ, αντίστοιχα). Επίσης,και οι δύο ήταν νέοι, χαρισματικοί και πολύ τηλεγενείς.
Στα χρόνια της μεγάλης κρίσης σήκωσαν στις χώρες τους το λάβαρο ενάντια στη λιτότητα που μάστιζε τις φτωχές αλλά και τις μεσαίες τάξεις και κατάφεραν-ιδίως ο Τσίπρας- να δημιουργήσουν στις χώρες τους μια ρωμαλέα Αριστερά όπου, από συλλογή μικρών κομματιδίων, έγιναν σοβαροί διεκδικητές της εξουσίας.
Στα δύο αυτά κόμματα οφείλουμε την απαλλαγή μας από την μάστιγα του δικομματισμού με τη μονότονη εναλλαγή στην εξουσία Κεντροδεξιάς-Κεντροαριστεράς, όπου αμφότερες ανταγωνίζονταν η μία την άλλη στη διαφθορά.
Ο Τσίπρας ειδικά νίκησε στις εκλογές του Ιανουαρίου 2015, αλλά, επειδή δεν επέτυχε την απόλυτη πλειοψηφία, αναγκάσθηκε να συνεργασθεί με το ακροδεξιό κόμμα του Π. Καμμένου, ένα λάθος βήμα, όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων, που το εκμεταλλεύθηκαν αρκούντως (και δικαιολογημένα) οι πολιτικοί του αντίπαλοι.
Αντίθετα ο Πάμπλο Ιγκλέσιας αρχικά απέρριψε τη συνεργασία ακόμη και των Σοσιαλιστών του Πέντρο Σάντσεθ, (PSOE), αλλά κατόπιν αποδέχθηκε την προσφορά
του να γίνει 2ος Αναπληρωτής πρωθυπουργός (ή «ανθυποπρωθυπουργός», όπως το έθεσε ευφυώς νεοφώτιστος βουλευτής της ΝΔ). Ετσι ο Ιγκλέσιας από σχεδόν περιθωριακός πολιτευόμενος, έγινε θεσμικός πολιτικός παράγων στη χώρα του
Το φαινόμενο Αγιούσο ή, “Ισπανίδας Τραμπ” ή,” βασίλισσας των ταβερνών”
Αποδεδειγμένα ωστόσο κερδίζει πάντα ο πολιτικός που διατηρεί κατά δύναμη το πλέον λαϊκίστικο προφίλ, γίνεται αρεστός κερδίζοντας την εμπιστοσύνη των μαζών και αποκτώντας τεράστια δημοφιλία.
Ετσι προφανώς τα κατάφερε μια ευφυής γυναίκα-πολιτικός, η υποψήφια επί κεφαλής για την Περιφέρεια Μαδρίτης στις τοπικές εκλογές στις 4/5/ 2021, και εξέχον μέλος του συντηρητικού Λαικού Κόμματος, κυρία Ισαμπέλ Ντίαθ Αγιούσο, ετών 42, η οποία κυριολεκτικά σάρωσε χωρίς όμως να συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία. Επί συνόλου 136 εδρών κέρδισε 65.(χρειαζόταν 69 έδρες, για να συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία. Τα προγνωστικά δεν της έδιναν παραπάνω από το ποσοστό του 40% αλλά αυτή έφθασε το 44. 73%. Οσο για το Podemos καταποντίστηκε προς μεγάλη απογοήτευση του ηγέτη του Πάμπλο, Iγκλέσιας
Η προεκλογική της εκστρατεία θύμισε κάπως Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο, με τα αντικομουνιστικά παραφερνάλιά του, αφού οι ψηφοφόροι όφειλαν να επιλέξουν ανάμεσα σε «κομουνισμό ή ελευθερία»., σύμφωνα με την Αγιούσο. Αλλά με τον όρο ελευθερία ίσως να υπονοούσε ελευθερία κινήσεως των πολιτών απαλλαγμένη από το μισητό lockdown. Ανοιχτά τα εστιατόρια, τα παντός είδους μαγαζιά, οι αίθουσες δημοσίων θεαμάτων και ό,τι άλλο ακουγόταν ωσάν μελωδία στα αυτιά των καταπιεσμένων πολιτών αλλά προπάντων των καταχρεωμένων επιχειρηματιών. Ο λαός στην πλειονότητά του το θεώρησε θρίαμβο αλλά και λύτρωση και ούτε λίγο ούτε πολύ θεοποίησαν την Αγιούσο . Αφετέρου, ο Πάμπλο Ιγκλέσιας χαρακτήρισε το θρίαμβό της «τραγωδία», αφού συγκέντρωσε μόνο το πενιχρό 7,2 % (έδρες: 10) και έσπευσε να δηλώσει πλήρη αποχώρηση από την πολιτική.
Πιο αξιοδάκρυτο ήταν το τέλος των κεντροδεξιών Πολιτών (Cuidadanos) που έλαβαν ένα 3, 6 % και βέβαια καμία έδρα από τις 26 που είχε κερδίσει στις προηγούμενες εκλογές
Εν τω μεταξύ η Αγιούσο ζει το θρίαμβό της αλληθωρίζοντας προς το φασιστικό κόμμα VOX που είναι έτοιμο να «τσοντάρει» τις ψήφους που χρειάζονται για να ξεπεράσει τις απαιτούμενες 69 έδρες
Ιγκλέσιας, Ερεχόν, μία παλιά φιλία
Ο καθένας μπορεί να συναισθανθεί την πικρία και την απογοήτευση του Ιγκλέσιας. Αλλά στη Ευρώπη υπάρχει μεγάλο έλλειμμα Αριστερής παρουσίας, γεγονός που
αποβαίνει σε βάρος της ευρωπαϊκής (αλλά στις χαλεπές ημέρες και της παγκόσμιας δημοκρατίας).
Ισως ο Ιγκλέσιας λειτούργησε εν θερμώ. Ενδεχομένως να αισθάνθηκε μεγάλη πίκρα βλέποντας τους αγώνες του να πηγαίνουν χαμένοι. Η πολιτική είναι πολύ αχάριστο επάγγελμα. Το αποτέλεσμα ήταν όντως μια τραγωδία γιατί έτσι το κατάντησε το καταστασιακό συγκείμενο: ο COVID 19. Aλλά η εν θερμώ απόφαση του Ιγκλέσιας να εγκαταλείψει την πολιτική είναι ό,τι χειρότερο για ένα κόμμα που διέρχεται σοβαρή κρίση και χρειάζεται ανασύνταξη και συσπείρωση των δυνάμεών του
Και όμως εκείνο που είχε κάνει προ πολλού το ποτήρι να ξεχειλίσει στο εσωτερικό του Podemos ήταν η αποχώρηση από αυτό του 2ου τη τάξει στελέχους, Ιντιγκο Ερεχόν που υπήρξε στενός φίλος του Ιγκλέσιας, συνιδρυτής στο Podemos, συμφοιτητής του, συγκάτοικός του και πανεπιστημιακός συνάδελφος.
Ουσιαστικά ο Ερεχόν τεμάχισε στα δύο το Podemos. Ένα κομμάτι πήρε ο Ιγκλέσιας και ένα άλλο ακολούθησε τον Ερεχόν στη συμμετοχή του στο Κόμμα «Περισσότερη Μαδρίτη» (Μάs Madrid) που είχε ιδρύσει η πρώην δικαστίνα Μανουελα Καρμένα.(75 ετών) Η Καρμένα είχε ενταχθεί αρχικά στο Κ.Κ. Ισπανίας, αλλά με τον καιρό άφησε τον κομουνιστικό δογματισμό, έλαβε πιο μετριοπαθείς θέσεις και έκλινε προς το PSOE μάλλον παρά προς το KKI. Στις τελευταίες εκλογές μάλιστα είχε ανακηρυχθεί δήμαρχος συνασπίζοντας γύρω της τους Podemos ακόμα και την Ενωμένη Αριστερά.
Ερεχόν και Καρμένα έχουν κατορθώσει να συγκροτήσουν ένα κόμμα (Mάs Madrid που ήλθε δεύτερο στις εκλογές της 4ης Μαίου 2021, μια όντως πολύ αξιόλογη δύναμη. Θα ήταν μεγάλο λάθος όμως να τεθεί στο περιθώριο ο Πάμπλο Ιγκλέσιας. Η εσωτερική φαγωμάρα είναι το πιο απαίσιο κοστούμι που φοράει η Αριστερά και είναι αυτό που την κάνει να αποτυγχάνει στην άσκηση της εξουσίας. Τόσο ο Ιγκλεσιας όσο και ο Ερεχόν είναι ευφυείς πολιτικοί που τους συνδέουν αγώνες δεκαετιών, ενώ αυτά που τους συνδέουν είναι απείρως περισσότερα από αυτά που τους χωρίζουν.
Είναι αστείο να λέει κανείς ότι μια χώρα με κοινοβουλευτικό πολίτευμα δεν χρειάζεται Αριστερά. Ολες οι κοινωνικές κατακτήσεις οφείλονται σε αυτήν, στους αγώνες της. Εάν δεν υπήρχε Αριστερά δεν θα υπήρχε κοινωνική μέριμνα προστασίας των ασθενέστερων τάξεων. Δεν θα υπήρχε κοινωνικός ανθρωπισμός . Τα οφείλουμε όλα σε αυτήν την παράταξη που έδωσε τη ζωή της, εξορίστηκε ξυλοκοπήθηκε, τυραννήθηκε βάναυσα για να έχουμε εμείς τώρα όσα κοινωνικά πλεονεκτήματα μπορούμε να έχουμε
Ο κ. Θάνος Κακουριώτης είναι ομότιμος καθηγητής Πανεπιστημίου
