Μπορεί να υπάρξει επιστροφή στο ΠαΣοΚ; Στο όνομα και στα σύμβολά του; Θα κυματίζουν στις συγκεντρώσεις της επόμενης προεκλογικής περιόδου μόνο οι σημαίες με τον πράσινο ήλιο ή θα έχουν παρέα τον «ανεμιστήρα» όπως αποκαλούν το σήμα του Κινήματος Αλλαγής οι πολέμιοί του;

Το «φάντασμα του ΠαΣοΚ» επέστρεψε, σκιάζει για τα καλά τον ουρανό της Χαριλάου Τρικούπη και αυτή τη φορά φαίνεται ότι ήλθε για να μείνει. Γιατί, όπως όλα δείχνουν, θα αποτελέσει κεντρικό θέμα στη μάχη για την ηγεσία που πιθανότατα θα γίνει τον Νοέμβριο του 2021. Το έχει βάλει ήδη στην ατζέντα ο Ανδρέας Λοβέρδος με τρόπο που παραπέμπει σε προεκλογική υπόσχεση προς τους ψηφοφόρους που θα λάβουν μέρος στην εκλογική διαδικασία.

Ο κ. Λοβέρδος, όπως λέγεται, αντί να… καεί στην προθέρμανση απειλεί να βάλει φωτιά στα επιτελεία των αντιπάλων του θέτοντας υπό αναθεώρηση την απόφαση που ελήφθη δύο χρόνια πριν στο ΣΕΦ.

Τι έγινε το 2019

Τον Νοέμβριο του 2019, το συνέδριο του ΠαΣοΚ αποφάσισε «να κάνει ένα βήμα πίσω για να κάνει το Κίνημα Αλλαγής ένα βήμα μπροστά», αποφάσισε την απενεργοποίησή του. Οι αντιδράσεις που υπήρξαν κυρίως από το στρατόπεδο του Νίκου Ανδρουλάκη δεν απείλησαν με ιδιαίτερες αναταράξεις το κεντροαριστερό οικοδόμημα. Η ηγεσία του κόμματος, τότε, φρόντισε να καλέσει τον Παύλο Γερουλάνο, από τους σταθερούς υποστηρικτές της επιστροφής στο ΠαΣοΚ, στη Χαριλάου Τρικούπη. Εκεί, ο Νίκος Σαλαγιάννης, ο γενικός διευθυντής του κόμματος, του παρουσίασε τα στοιχεία που δείχνουν ότι το ΠαΣοΚ είναι ένα κόμμα οικονομικά χρεοκοπημένο. Οπως χαρακτηριστικά λέγεται, «αν τη Δευτέρα επιστρέψουμε στο ΠαΣοΚ, την Τρίτη θα έλθουν οι κλητήρες από τις τράπεζες και θα τα σηκώσουν όλα».

«Η δύναμή μας»

«Δεν ανέχομαι και δεν μπορούμε να είμαστε αιχμάλωτοι ενός ΑΦΜ» λέει στους συνομιλητές του ο κ. Λοβέρδος. «Το ΠαΣοΚ είναι η δύναμή μας, ο ήλιος ο πράσινος το σύμβολό μας και έχουν συνδεθεί με τις καλύτερες περιόδους της Μεταπολίτευσης. Δεν έχω καμία πρόθεση να καταχωνιάσω τα σύμβολα αυτά στα σκονισμένα ντουλάπια της πολιτικής ιστορίας» τονίζει και δεσμεύεται ότι, εφόσον εκλεγεί στην ηγεσία του κόμματος, στο συνέδριο που θα ακολουθήσει δύο μήνες μετά θα θέσει το θέμα της επιστροφής στο ΠαΣοΚ, προτείνοντας ένα κέλυφος που θα τους χωρά όλους, και το ΚΙΔΗΣΟ του Γιώργου Παπανδρέου. «Το ΚΙΝΑΛ δεν αντικατέστησε το ΠαΣοΚ, δεν τα κατάφερε να καλύψει το κενό. Πάντως τιμώ όσους ήλθαν μαζί μας τότε που οι πολλοί μάς εγκατέλειπαν» τονίζει και δημοσίως έχει κάνει αναφορά στους Γιάννη Μεϊμάρογλου, Γιάννη Τούντα και Θόδωρο Μαργαρίτη. Και το οικονομικό σκέλος; «Είμαι έτοιμος, έχω συγκεκριμένη πρόταση και θα την παρουσιάσω» φέρεται να λέει σε συνομιλητές του.

Οι δύο αναγνώσεις

Τι είναι όμως όλη αυτή η συζήτηση για την επιστροφή στο ΠαΣοΚ και στα σύμβολά του;  Εχει να κάνει με την πολιτική ανάγκη «να βγει το ΠαΣοΚ από την ντουλάπα» ή είναι «μια συζήτηση άνευ ουσίας που απλά εξυπηρετεί προσωπικές στρατηγικές»;

Η επιστροφή του ΠαΣοΚ συνδέεται άμεσα με την αδυναμία του Κινήματος Αλλαγής να πετύχει τον γενέθλιο στόχο του να αποτελέσει έναν νέο και κυρίως ενιαίο φορέα της Κεντροαριστεράς.  Δεν είναι, πράγματι, λίγοι όσοι πιστεύουν ότι μια απόφαση για επιστροφή στο όνομα και στα παλιά σύμβολα θα αρκούσε για να πυροδοτήσει την ανάκαμψη του χώρου. Διότι, όπως λέγεται, το ΠαΣοΚ εξακολουθεί να συγκινεί – και παραπέμπουν στις εκατοντάδες αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στις οποίες εκφράζεται νοσταλγία για τις παλιές καλές ημέρες της διακυβέρνησής του.

Αυτή είναι η μία όψη του νομίσματος. Γιατί το ΠαΣοΚ δεν ήταν πάντα το κόμμα που νοσταλγεί ο λαός. Υπήρξε για μεγάλο χρονικό διάστημα, και ειδικά τα πρώτα χρόνια της κρίσης, ο παρίας του πολιτικού συστήματος. «Εχουμε γίνει πτυελοδοχείο» είχε δηλώσει ο Κώστας Σκανδαλίδης θέλοντας να περιγράψει τον τρόπο που αντιμετωπίζονταν η παράταξη αλλά και τα στελέχη της. Επιπλέον, όλες αυτές οι αναρτήσεις για τα «καλά χρόνια του ΠαΣοΚ» είναι εμφανές ότι έχουν διάθεση «τρολαρίσματος» μιας περιόδου ανέμελης, κατά την οποία η χώρα ζούσε πάνω από τις δυνατότητές της, με αποτέλεσμα να χρεοκοπήσει.

«Ποιος είναι πιο ΠαΣοΚ»

«Θα μπούμε τώρα ξανά σε αυτή την ιστορία; Είναι δυνατόν να συζητήσουμε στα σοβαρά αν ο Λοβέρδος είναι πιο ΠαΣοΚ από τη Φώφη;». Στη Χαριλάου Τρικούπη ξορκίζουν τη συζήτηση για την επιστροφή στο ΠαΣοΚ. Τη θεωρούν άνευ ουσίας. Επιπροσθέτως φαίνεται ότι συμφωνούν με μια γενικότερη αίσθηση που υπάρχει ότι δεν μπορείς να πρωταγωνιστήσεις στην πολιτική μιλώντας για τις ένδοξες ημέρες του χθες, αλλά καταθέτοντας συγκεκριμένες προτάσεις για το (αβέβαιο) αύριο.  Αλλωστε το πρόβλημα με το Κίνημα Αλλαγής δεν είναι ότι δεν πείθει το σήμα του, αλλά το ότι δεν έχει καταφέρει να πείσει πως μπορεί να αποκτήσει μια δυναμική που θα ανατρέψει τον πολιτικό χάρτη που έχει σχηματιστεί στα αριστερά του Κυριάκου Μητσοτάκη.

Οι μομφές για άγρα «εύκολων ψήφων»

Στις εκλογές, αν γίνουν το 2023, θα ψηφίσουν νέα παιδιά που δεν είχαν καν γεννηθεί όταν ο Κώστας Σημίτης οδηγούσε την Ελλάδα στο ευρώ και την Κύπρο στην ΕΕ. Πόσο μπορεί να τους συγκινήσει η επιστροφή στο ΠαΣοΚ; Εδώ βρίσκεται, όπως όλα δείχνουν, το κλειδί της όλης συζήτησης. Γιατί όσο αβέβαιο είναι αν ο πράσινος ήλιος σημαίνει κάτι ιδιαίτερο για τον 20άρη της κάλπης των εθνικών εκλογών τόσο βέβαιο είναι ότι προκαλεί ιδιαίτερα συναισθήματα στους πολύ μεγαλύτερης ηλικίας ψηφοφόρους, που συνήθως προσέρχονται στις κάλπες των διαδικασιών του κόμματος.
Αυτό καταλογίζουν στον κ. Λοβέρδο οι επιτελείς της Φώφης Γεννηματά. Οτι «εργαλειοποιεί το όνομα και τα σύμβολα του ΠαΣοΚ» και τα ρίχνει στη μάχη της κούρσας για την ηγεσία, θέλοντας με τον τρόπο αυτόν να κερδίσει εύκολες ψήφους. Σε αυτή τη συζήτηση η Φώφη Γεννηματά δεν δείχνει διατεθειμένη να προσέλθει. Εκτιμά ότι είναι μια συζήτηση άκαιρη, άνευ ουσίας, που αποπροσανατολίζει. Η επικεφαλής του Κινήματος Αλλαγής επιμένει σε κινήσεις με στόχο να δώσουν το νέο στίγμα του χώρου (πράσινο κοινωνικό συμβόλαιο), ενώ την εβδομάδα αυτή θα εστιάσει σε κινήσεις και δράσεις στο μέτωπο των εργασιακών. Είναι όμως αβέβαιο αν μπορεί να την αποφύγει. Ειδικά, αν όπως λέγεται, ο κ. Λοβέρδος επιμείνει στην ατζέντα του πράσινου ήλιου και καταθέσει προτάσεις που θα πείθουν ότι «δεν άνοιξε τη συζήτηση με στόχο να πετάξει στον αέρα ένα προεκλογικό πυροτέχνημα».