Η ιατρική εκπαίδευση δοκιμάστηκε σημαντικά κατά τη διάρκεια της πανδημίας τόσο σε προπτυχιακό όσο και σε μεταπτυχιακό επίπεδο. Οι ιατρικές σχολές ανέστειλαν τη δια ζώσης λειτουργία τους. Τα αντανακλαστικά της ιατρικής κοινότητας ήταν άμεσα με τη χρήση όλων των ήδη διαθέσιμων τεχνολογικών εφαρμογών. Στην Ιατρική Σχολή Αθηνών κλινικές, διαλέξεις και εξεταστικές πραγματοποιήθηκαν μέσω διαδικτυακών εφαρμογών.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της βρετανικής χειρουργικής εταιρείας, 61,1% των ειδικευομένων σε χειρουργικές ειδικότητες είχαν μειωμένη εκπαίδευση και το 25,8% δεν εκπαιδεύτηκαν καθόλου στη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου της πανδημίας.
Το μεγάλο στοίχημα για το μέλλον είναι η συνέχιση και εδραιοποίηση της χρήσης της τεχνολογίας στην ιατρική εκπαίδευση σε όλα τα επίπεδα. Από την εξ’ αποστάσεως γραμματειακή υποστήριξη των Πανεπιστημιακών Τμημάτων (paperless) μέχρι τη σταδιακή αντικατάσταση διαλέξεων και παραδόσεων μέσω online πλατφόρμας. Με τον τρόπο αυτό η εκπαιδευτική διαδικασία θα γίνει πολύ πιο παραγωγική με αυξημένη δυνατότητα συμμετοχής και με παράλληλη εξοικονόμηση των διαθέσιμων πόρων.
Και ενώ η αντικατάσταση προκλινικών μαθημάτων με διαδραστικές ψηφιακές εφαρμογές είναι πλέον ιδιαίτερα ελκυστική, η δυσκολία έγκειται στη τροποποίηση της κλινικής εμπειρίας, όπου η κλινική εξέταση αλλά και η επικοινωνία με τον ασθενή αποτελεί την πεμπτουσία της ιατρικής εκπαίδευσης. Τεράστιες προσπάθειες γίνονται προς αυτή την κατεύθυνση και αναμένουμε αποτελέσματα τα επόμενα χρόνια. Η χρήση εφαρμογών εικονικής πραγματικότητας και προσομοίωσης με λογισμικά τεχνητής νοημοσύνης (artificial intelligence – AI) δοκιμάζονται για αυτό το σκοπό. Ο στόχος είναι η εξατομικευμένη ψηφιακή εμπειρία εξέτασης και επικοινωνίας με παράλληλη δυνατότητα αξιολόγησης αλλά και ανατροφοδότησης (feedback) σχετικά με την απόδοση του ασκούμενου.
Η ιατρική εκπαίδευση δεν περιμένουμε να είναι ποτέ ξανά όπως στη προ πανδημίας περίοδο, αλλά πρέπει να λάβουμε υπόψη την επισήμανση του Colin Melville, υπεύθυνου της ιατρικής εκπαίδευσης του General Medical Council στο Ηνωμένο Βασίλειο, ότι σημασία
δεν έχει τόσο ο τρόπος εκπαίδευσης, αλλά κυρίως η επικαιροποίηση των γνωστικών αντικειμένων ώστε να αντικατοπτρίζουν τις σύγχρονες ανάγκες, και η ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης έτσι ώστε οι νέοι ιατροί να κατέχουν τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες για να ανταποκριθούν στο ρόλο τους.
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός της ιατρικής εκπαίδευσης είναι θέμα χρόνου να υλοποιηθεί. Καθήκον όλων που συμμετέχουν στη λήψη των αποφάσεων είναι να διασφαλίσουμε την ποιότητα του απαραίτητου μετασχηματισμού και την ομαλή μετάβαση με σκοπό να ανταποκριθούμε στις προκλήσεις του μέλλοντος αλλά και να προετοιμαστούμε κατάλληλα για παρόμοιες πρωτόγνωρες καταστάσεις.
Ο Γεράσιμος Σιάσος είναι Καθηγητής Καρδιολογίας, Αναπλ. Πρόεδρος Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ και Πρόεδρος Πανεπιστημιακών Νοσοκομείων Αρεταίειο και Αιγινήτειο
