Ενα αμερικανικό γνωμικό, το οποίο μάλιστα αποδίδεται στον Βενιαμίν Φραγκλίνο, λέει ότι η αποτυχία προετοιμασίας είναι προετοιμασία αποτυχίας (failure to prepare is preparing to fail). Φαίνεται δε ότι το γνωμικό αυτό επαληθεύτηκε πλήρως στην περίπτωση της πανδημίας, καθώς η αποτυχία προετοιμασίας άφησε ευάλωτα τα συστήματα υγείας πολλών χωρών και αύξησε δραματικά τον αριθμό των ατόμων που έχασαν τη ζωή τους. Στην ουσία, δηλαδή, η παγκόσμια έλλειψη ετοιμότητας λειτούργησε ως χέρι βοηθείας στην εξάπλωση του ιού.
Δεν είναι λοιπόν καθόλου τυχαία τα συμπεράσματα στο πόρισμα της ανεξάρτητης επιτροπής IPPPR (Independent Panel for Pandemic Preparedness and Response) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), το οποίο δόθηκε στη δημοσιότητα στα μέσα της περασμένης εβδομάδας και στο οποίο σημειώνεται ότι «ο συνδυασμός κακών στρατηγικών επιλογών, απροθυμίας να διορθωθούν οι ανισότητες και ενός ασυντόνιστου συστήματος δημιούργησε ένα τοξικό κοκτέιλ, το οποίο επέτρεψε να μετατραπεί η πανδημία σε μια καταστροφική ανθρωπιστική κρίση».
Αξίζει να σημειωθεί ότι το πόρισμα διαπιστώνει λάθη τόσο στους χειρισμούς του ίδιου του ΠΟΥ (χρεώνοντάς του, παραδείγματος χάριν, καθυστέρηση στην αναγνώριση της κρισιμότητας της κατάστασης) όσο και στους χειρισμούς των χωρών.
Η IPPPR συστάθηκε πριν από έναν περίπου χρόνο με στόχο να εντοπιστούν τα λάθη στη διαχείριση της παρούσης πανδημίας έτσι ώστε να αποφευχθεί μια νέα στο μέλλον. Διόλου τυχαία ο τίτλος του πορίσματός της είναι «Covid-19: Make it the Last Pandemic». Για να μπορέσουμε λοιπόν να αποτρέψουμε μια νέα πανδημία, η IPPPR προτείνει, μεταξύ άλλων, τόσο την ισχυροποίηση του ρόλου του ΠΟΥ όσο και την αύξηση της χρηματοδότησής του (κυρίως από τις πλουσιότερες χώρες) ώστε να μπορεί να παρέμβει έγκαιρα και αποτελεσματικά. Ειδικότερα, θεωρεί ότι ο ΠΟΥ πρέπει να διαθέτει τη δυνατότητα «να ερευνά παθογόνα με πανδημικό δυναμικό σε οποιαδήποτε χώρα ανά πάσα στιγμή», ενώ οι ειδήμονές του θα πρέπει να διαθέτουν «άδειες εισόδου σε οποιαδήποτε χώρα υπάρχουν επιδημικά ξεσπάσματα», όπως δηλαδή συμβαίνει με τα μέλη της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας.
Βεβαίως, τα πορίσματα των ειδικών είναι πάντοτε ευπρόσδεκτα αλλά δεν αποτελούν παρά μόνο την αρχή για την επίλυση των προβλημάτων. Αντίστοιχες εισηγήσεις είχαν γίνει και στο παρελθόν, αλλά δυστυχώς δεν εισακούστηκαν. Θα γίνει άραγε μάθημα το πάθημα τώρα που γνωρίσαμε όλοι πόσο φονική μπορεί να είναι η αποτυχία προετοιμασίας, ή θα διαβάζουμε ανάλογα πορίσματα σε λίγα χρόνια;
