Στις 9 Μαΐου 1950, ο Ρομπέρ Σουμάν έβαζε τα θεμέλια της Ευρωπαϊκής Ενωσης με μια ομιλία-ορόσημο για την πολιτική συνεργασία στην Ευρώπη. Μετά από επτά δεκαετίες ειρήνης και ευημερίας, η Ενωμένη Ευρώπη έχει δικαιώσει σε μεγάλο βαθμό το όραμά του, εξελισσόμενη σε μια πολυεθνική Ενωση 500 εκατομμυρίων πολιτών, με ενιαίο ισχυρό νόμισμα, κοινές αξίες και πολιτικές, που στον πυρήνα της έχει την όλο και μεγαλύτερη σύγκλιση.
Η Ευρωπαϊκή Ενωση δέχθηκε πολλές φορές κριτική και αμφισβήτηση. Οτι δεν είναι γρήγορη, τολμηρή, αποτελεσματική. Παρ’ όλα αυτά, όχι μόνο άντεξε και δεν διαλύθηκε, όπως πολλοί προέβλεπαν, αλλά μέσα στα 71 χρόνια που γιορτάζουμε φέτος, αργά και σταθερά δυνάμωσε οικονομικά και πολιτικά. Και αποδείχθηκε, πάνω απ’ όλα, ένας οργανισμός ζωντανός, δυναμικός, διαρκώς εξελισσόμενος.
Ηδη τα τελευταία δύο χρόνια, παρά τις αρχικές αρρυθμίες, αντιμετώπισε αποτελεσματικά τη μεγάλη συλλογική κρίση της πανδημίας, συγκεράζοντας τις διαφωνίες των μελών της και ανανεώνοντας το οπλοστάσιό της με πολιτικές αντισυμβατικές. Το Ταμείο Ανάκαμψης, η χαλάρωση των δημοσιονομικών περιορισμών, η ενιαία διαπραγμάτευση με τις φαρμακευτικές εταιρείες ήταν μερικά μόνο καινοτόμα εργαλεία και βήματα προς τη βαθύτερη ολοκλήρωσή της.
Στο ίδιο πνεύμα, η Ευρωπαϊκή Ενωση έδωσε νέα πνοή στην Κοινωνική της Πολιτική, μέσα από την Κοινωνική Σύνοδο Κορυφής της Πορτογαλίας, όπου συμμετείχαμε τις τελευταίες μέρες με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη. Εκεί, η Ευρώπη έδειξε την αποφασιστικότητά της να ενισχύσει το Κοινωνικό της Μοντέλο και να δώσει το σήμα για άμεση ανάκαμψη μετά την πανδημία. Η Διακήρυξη του Πόρτο θέτει στο επίκεντρο των ευρωπαϊκών προσπαθειών μια δίκαιη, βιώσιμη και ανθεκτική ανάκαμψη, χωρίς αποκλεισμούς. Δίνει προτεραιότητα στη δημιουργία περισσότερων και καλύτερων θέσεων εργασίας, αλλά και στην απόκτηση και εμπλουτισμό των εργασιακών δεξιοτήτων. Υποστηρίζει την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, προωθεί την καταπολέμηση της φτώχειας και των διακρίσεων, ενώ βάζει στον πυρήνα της την ενδυνάμωση των ευάλωτων ομάδων. Ουσιαστικά, υλοποιεί την υπόσχεση της Ευρώπης στους πολίτες της για ευημερία, πρόοδο και σύγκλιση.
Η Διακήρυξη αποτελεί, μάλιστα, ξεχωριστή επιτυχία για την Ελλάδα. Οι σχετικές ελληνικές προτάσεις που είχα τη χαρά να υποβάλω στην πορτογαλική προεδρία ενσωματώθηκαν σε μεγάλο βαθμό στο τελικό σώμα της Διακήρυξης, ενώ η χώρα μας έτυχε ευρύτερης επιδοκιμασίας για την εποικοδομητική της στάση. Μια στάση σταθερά προσανατολισμένη στην κοινωνική ειρήνη που μας υπαγορεύει μέχρι σήμερα το όραμα του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Οπως χαρακτηριστικά έλεγε, η Ενωμένη Ευρώπη μπορούσε να γίνει μια «μεγάλη κοινότητα, που θα συνδυάζει την ελευθερία με την τάξη και την τάξη με την κοινωνική δικαιοσύνη. Γιατί χωρίς τάξη δεν μπορεί να υπάρξει ελευθερία, όπως δεν μπορεί να υπάρξει και τάξη χωρίς κοινωνική δικαιοσύνη».
Σε κάθε περίπτωση, η συζήτηση για την Κοινωνική Ευρώπη δεν τελειώνει εδώ. Θα συνεχιστεί και στο πλαίσιο της Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης, που ξεκινά σε λίγες μέρες με στόχο να συμφωνήσουμε ποια Ευρώπη θέλουμε. Με ποιες προτεραιότητες, ποιες πολιτικές, ποιο αποτύπωμα στην παγκόσμια σκηνή.
Στην Ελλάδα, πιστεύουμε βαθιά σε αυτόν τον πανευρωπαϊκό Διάλογο που ζητεί τη φωνή και τη συμμετοχή των ευρωπαίων πολιτών. Συμμετέχουμε ενεργά με προτάσεις και ιδέες, με αφετηρία τους 6+1 άξονες της ελληνικής πρότασης: το ευρωπαϊκό πλαίσιο Αμυνας και Ασφάλειας, τις ευρωπαϊκές πολιτικές συνοχής, το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή, το Μεταναστευτικό, την έρευνα και την καινοτομία με έμφαση στον ρόλο της νεολαίας, τη στρατηγική εμβάθυνσης της ΟΝΕ και το τρίπτυχο «Κράτος Δικαίου – Δημοκρατία – Ανθρώπινα Δικαιώματα».
Τελικά, μέσα από τη Διάσκεψη, οι Ελληνες θα μπορέσουμε όχι μόνο να επιβεβαιώσουμε τον σταθερό ευρωπαϊκό μας προσανατολισμό, αλλά και να συνδιαμορφώσουμε το μέλλον της ηπείρου μας. Να συστρατευτούμε δυναμικά στον αγώνα για μια νέα Ευρώπη, ανοιχτή, φιλόδοξη, ισχυρή.
Γιατί, τέσσερις δεκαετίες μετά την ένταξή μας, βλέπουμε πια στην Ευρώπη το σπίτι μας. Και θέλουμε το σπίτι μας να είναι όχι μόνο ασφαλές και στέρεο, αλλά επίσης να εξελίσσεται και να αναπτύσσεται συνεχώς. Με αυτό τον στόχο, θα συνεχίσουμε και την επόμενη δεκαετία, ώστε το ευρωπαϊκό σπίτι μας να διαπρέψει στην παγκόσμια γειτονιά του.
Χρόνια πολλά, Ευρώπη!
*Ο κ. Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης είναι αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, αρμόδιος για τα Ευρωπαϊκά Θέματα.
