Μία από τις συνέπειες που θα αφήσει πίσω η πανδημία, σύμφωνα με τους περισσότερους επιστήμονες, είναι η δραματική αύξηση της εξάρτησης των παιδιών από το Διαδίκτυο, τους υπολογιστές, τις οθόνες. Αυτό βέβαια είναι κάτι που αφορά όλους μας, αλλά πες πως εμείς έχουμε ισχυρές αναφορές ζωής έξω από τους υπολογιστές, έχουμε ζωντανές μνήμες από διαφορετικούς τρόπους και θα το ισορροπήσουμε σχετικά γρήγορα.
Πολλά παιδιά, ειδικά εκεί γύρω στα τρία με έξι, έχουν μέχρι τώρα μια ζωή σχεδόν απόλυτα μοιρασμένη ανάμεσα στο Διαδίκτυο και στην αποκαλωδιωμένη ζωή. Πιο δύσκολα θα βρουν τους τρόπους να αποκαταστήσουν μία κάποια πληρότητα μακριά από τις οθόνες. Αυτή είναι η κανονικότητά τους. Αν μεγάλωναν στη ζούγκλα θα πηδούσαν από δέντρο σε δέντρο, τώρα από σελίδα σε σελίδα. Τα έχουν όλα και τα έχουν εύκολα. Σχολείο, παιχνίδι, διασκέδαση, ακόμη και επαφή με γιαγιάδες και παππούδες. Πώς θα τα πείσεις ότι αυτό δεν είναι κανονικότητα; Με ποια ακριβώς εκλογικευμένα επιχειρήματα; Η ζωή όλων μας είναι το περιβάλλον μας και αυτό είναι το δικό τους περιβάλλον. Δεν έχει νόημα να κουβεντιάσεις μαζί τους για τους δικούς μας «ρομαντισμούς» περί σωματικής επαφής και να τα πείσεις πως η ζωή είναι έξω. Αυτά δεν είναι πράγματα του μιλητού, τα ανακαλύπτει ο καθένας μόνος του και τα εκτιμά ανάλογα.
Την εικόνα ενός πολύ μικρού παιδιού που χειρίζεται με ιδιαίτερη δεξιότητα τους υπολογιστές δεν τη βλέπω αρνητικά – κάθε άλλο. Δεν χαζεύουν κατ’ ανάγκη, οξύνεται ορισμένες φορές το μυαλό τους και δοκιμάζονται σε κάποιες σύνθετες λειτουργίες. Είναι έξυπνα. Από εμάς σίγουρα πιο έξυπνα. Το πρόβλημα δεν είναι οι υπολογιστές, είναι το από εκεί και πέρα, και αυτό είναι δύσκολο να το ελέγξουμε παρά τις φιλότιμες προσπάθειες που θα κάνουμε όλοι μας. Να τα σπρώξουμε σε βιβλία, μουσικές, θέατρο, συζητήσεις, παιχνίδι έξω, σε απολαύσεις που δεν απαιτούν πρίζες και φορτιστές, στη δημιουργία ενός ασφαλούς περιβάλλοντος ακόμη κι αν σου τελειώνουν τα data.
Ο καθένας από εμάς θα μπορούσε να καταρτίσει έναν κατάλογο με εκείνα που θεωρεί αναγκαία για το σωστό μεγάλωμα των παιδιών του. Εχω γνωστό που θεωρεί πως αν ο γιος του δεν τσακωθεί στον δρόμο, αν δεν φάει και δεν ρίξει και δέκα μπουνιές δεν θα μεγαλώσει σωστά και θα γίνει μαλθακός. Οκ, εγώ θα του πρότεινα να κάνει και δυο-τρία χρόνια φυλακή για να «δέσει» σίγουρα.
Υπάρχουν πολλοί δρόμοι που οδηγούν στο ίδιο σημείο. Δεν είναι πατέντα η ζωή. Συνηθίζουμε την εσχατολογία και τις κορόνες πανικού όταν κάτι ξεφεύγει από τις δικές μας νόρμες. Αλλά οι εποχές δεν είναι ίδιες. Ιδιες είναι οι βασικές ανάγκες των ανθρώπων αλλά τα μέσα διαφέρουν. Να αγαπήσει, να αγαπηθεί, να δημιουργήσει, να διαχειριστεί την απώλεια, να δαμάσει φόβους, να ταΐσει πάθη, να πάει όσο είναι να πάει. Δεν είναι οι υπολογιστές εμπόδιο. Μέσα στον καθένα είναι τα εμπόδια. Αν τους περάσουμε αυτή τη σκέψη, τι άλλο θα μπορούσαμε να κάνουμε;
