«Τρία χρόνια μετά τη μαζική απέλαση ρώσων διπλωματών από τη Δύση για την υπόθεση της δηλητηρίασης του Σεργκέι Σκριπάλ, οι απεσταλμένοι της Μόσχας στην Ευρώπη βρίσκονται ξανά στο μικροσκόπιο, εξαιτίας της αποκάλυψης μιας νέας σειράς κατασκοπευτικών σκανδάλων. Από την Αυστρία μέχρι τη Βουλγαρία, την Τσεχία, την Ολλανδία, τη Νορβηγία και τη Σουηδία, ρώσοι διπλωμάτες έχουν απελαθεί από αρκετές ευρωπαϊκές χώρες τους περασμένους μήνες, καθώς η Μόσχα εφαρμόζει ολοένα πιο επιθετικές κατασκοπευτικές τακτικές».
Το απόσπασμα προέρχεται από ανάλυση του Ντιντιέ Λοράς που δημοσιεύθηκε στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων την περασμένη Παρασκευή. Μία μόλις ημέρα, δηλαδή, προτού έρθει στην επιφάνεια μία ακόμα υπόθεση – αυτή τη φορά με επίκεντρο έναν πρώην «δορυφόρο» της κατά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, την Τσεχία.
Ενοχλημένος ο Πούτιν
Είναι γεγονός δε ότι η συχνότητα των σχετικών αποκαλύψεων στη διάρκεια των τελευταίων μηνών είναι τόσο μεγάλη ώστε δεν αφήνει πολλά περιθώρια στη Μόσχα να υποστηρίξει το βασικό της επιχείρημα: ότι πρόκειται, δηλαδή, για σκευωρία Αμερικανών και Βρετανών στο πλαίσιο μιας «αντιρωσικής εκστρατείας» που έχουν εξαπολύσει, με σκοπό να πλήξουν τους δεσμούς της με την Ευρώπη και ειδικά με ορισμένα κράτη-μέλη της ΕΕ.
Είναι κάτι στο οποίο αναφέρθηκε και ο Βλαντίμιρ Πούτιν, εμμέσως πλην σαφώς, κατά τη χθεσινή του ομιλία για την «Κατάσταση του Εθνους». «Οι μη φιλικές ενέργειες κατά της Ρωσίας συνεχίζονται, αδιάκοπα. Ορισμένες χώρες έχουν αποκτήσει μια πολύ κακή συνήθεια να επιτίθενται στη Ρωσία όποτε τους παρουσιάζεται ευκαιρία και πολύ συχνά χωρίς κανέναν απολύτως λόγο. Μοιάζει σαν ένα καινούργιο άθλημα: ποιος θα καταφέρει να πει κάτι πιο δυνατά από όλους τους υπόλοιπους» είπε χαρακτηριστικά.
Γιατί τώρα
Φυσικά, η δράση των ρωσικών υπηρεσιών πληροφοριών επί ευρωπαϊκού εδάφους δεν είναι κάτι καινούργιο και πρακτικά δεν έχει διακοπεί μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου (και πώς θα μπορούσε άλλωστε, καθώς ο Βλαντίμιρ Πούτιν προέρχεται από τα «σπλάχνα» τους). Οπως βεβαίως δεν έχει σταματήσει ούτε στιγμή και η δράση των αντίστοιχων δικτύων των ευρωπαϊκών χωρών και των Αμερικανών.
Ωστόσο, υπάρχουν περίοδοι που η δραστηριότητα γίνεται σαφώς πιο έντονη και «πυκνή» – και η τωρινή είναι αναμφίβολα μία από αυτές, καθώς οι τόνοι έχουν ανέβει γενικώς – και επικίνδυνα – στις σχέσεις της Δύσης με τη Μόσχα. Οσον αφορά δε το σχέδιο που επικαλείται η Μόσχα, δεν αποκλείεται να υπάρχει. Δεν έχει να κάνει όμως με προβοκάτσια, αλλά με συντονισμένη αποκάλυψη υποθέσεων που βρίσκονταν στο «μικροσκόπιο» των υπηρεσιών αντικατασκοπείας εδώ και πολύ καιρό.
Ο στόχος είναι προφανής: Να ασκηθεί όσο το δυνατόν μεγαλύτερη πίεση στη Μόσχα και στον Βλαντίμιρ Πούτιν ώστε να υποχωρήσει στα πραγματικά σημαντικά μέτωπα: την Ουκρανία και τον Nord Stream 2, το Ιράν, τη Λιβύη και τη Συρία, τη συνεργασία με την Τουρκία, ακόμα και τον Ναβάλνι (που επίσης θεωρείται πως έπεσε θύμα δηλητηρίασης από ρώσους πράκτορες) και γενικώς την αντιπολίτευση.
Τα πλοκάμια των κατασκόπων του Κρεμλίνου
ΑΥΣΤΡΙΑ
Ο πληρωμένος συνταγματάρχης
Τον Ιούνιο του 2020, ένας 71χρονος εν αποστρατεία συνταγματάρχης κρίθηκε ένοχος και καταδικάστηκε σε τρία χρόνια φυλάκισης για κατασκοπεία και συνεργασία με τις υπηρεσίες πληροφοριών των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων, στις οποίες φέρεται να παρέδιδε συστηματικά κρατικά και στρατιωτικά μυστικά επί τουλάχιστον 25 χρόνια και συγκεκριμένα το διάστημα 1992-2018. Σε αντάλλαγμα φέρεται να έλαβε συνολικά ποσό της τάξης των 280.000 ευρώ.
Δύο μήνες αργότερα, στα τέλη Αυγούστου του 2020, οι αυστριακές αρχές προχώρησαν στην απέλαση ενός ρώσου διπλωμάτη, με την κατηγορία της οικονομικής κατασκοπείας, κατά παράβαση των προνομίων και του καθεστώτος ασυλίας που απολάμβανε.
Σημειώνεται πως η Βιέννη αποτελεί έδρα δεκάδων ρώσων διπλωματών, καθώς εκεί βρίσκεται η έδρα αρκετών υπηρεσιών των Ηνωμένων Εθνών και του Οργανισμού για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ).
ΝΟΡΒΗΓΙΑ
Τα μυστικά της 3D εκτύπωσης
«Ενημερώσαμε σήμερα τον πρέσβη της Ρωσίας ότι ένας από τους υφισταμένους του είναι ανεπιθύμητος στη Νορβηγία και του έχει ζητηθεί να εγκαταλείψει τη χώρα. Η αιτία είναι ότι ο συγκεκριμένος άνθρωπος έχει προβεί σε ενέργειες οι οποίες είναι ασύμβατες με τον ρόλο του ως διπλωμάτη και το καθεστώς που διέπει την ιδιότητά του αυτή». Αυτό δήλωσε τον Αύγουστο του 2020 ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών στο πρακτορείο Associated Press, εξηγώντας την απόφαση για απέλαση, με την κατηγορία της κατασκοπείας.
Σημειώνεται ότι την προηγούμενη ημέρα είχε συλληφθεί ένας νορβηγός υπήκοος μετά τη συνάντησή του με ρώσο πράκτορα σε εστιατόριο του Οσλο, στον οποίο φέρεται να παρέδωσε στοιχεία που αφορούν την ανάπτυξη της τεχνολογίας τρισδιάστατης εκτύπωσης.
ΣΟΥΗΔΙΑ
Εδινε τα απόρρητα έγραφα σε στικάκι
Στα τέλη Φεβρουαρίου, μετά από δύο χρόνια ενδελεχών ερευνών, οι αρχές απήγγειλαν κατηγορίες σε βάρος ενός 47χρονου Σουηδού για συνεργασία με τους Ρώσους, στους οποίους φέρεται να παρέδιδε «μυστικά» που αφορούσαν τον σχεδιασμό και την τεχνολογία των εταιρειών Scania και Volvo. Οσο για τη μέθοδό του, ήταν απλή: Φωτογράφιζε τα σχετικά έγγραφα στην οθόνη του εταιρικού υπολογιστή και στη συνέχεια τα παρέδιδε με ένα στικάκι στους συνεργάτες του.
Σημειώνεται πως κατά τη σύλληψή του ο κατηγορούμενος είχε πάνω του 27.800 σουηδικές κορόνες (κάπου 2.800 ευρώ), ποσό το οποίο οι αρχές θεωρούν ότι περιλαμβάνεται στις αμοιβές που λάμβανε συστηματικά από τους Ρώσους ως αντίτιμο για τη συνεργασία του.
ΙΤΑΛΙΑ
Η «τορπίλη» που ήρθε από τον πλοίαρχο
Τον Μάρτιο, μια «τορπίλη» εξερράγη στη Ρώμη, όταν ένας πλοίαρχος, διοικητής φρεγάτας του πολεμικού ναυτικού της Ιταλίας, συνελήφθη – ουσιαστικά επ’ αυτοφώρω, μετά από μακρά παρακολούθηση – για κατασκοπεία υπέρ της Ρωσίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο συλληφθείς είχε θητεία σε καίριες θέσεις των ενόπλων δυνάμεων, του υπουργείου Αμυνας και του ΝΑΤΟ, καθώς και πρόσβαση σε «μια ευρεία γκάμα εγγράφων», σύμφωνα με τα ιταλικά ΜΜΕ, τα οποία έκαναν λόγο για την πιο σοβαρή περίπτωση κατασκοπείας από ρωσικό δίκτυο μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.
Και σε αυτή την περίπτωση οι πράκτορες της Μόσχας εντόπισαν και εκμεταλλεύτηκαν ένα αδύνατο σημείο του δράστη: Η επίσημη αμοιβή του ως στρατιωτικού, ύψους περίπου 3.000 ευρώ μηνιαίως, δεν αρκούσε για να καλύπτει τις ανάγκες της εξαμελούς οικογένειάς του και να αποπληρώνει το «τσουχτερό» στεγαστικό δάνειο που είχε λάβει.
ΟΛΛΑΝΔΙΑ
Τεχνητή νοημοσύνη και νανοτεχνολογία
Τον περασμένο Δεκέμβριο, η ολλανδική κυβέρνηση ανακοίνωσε την απέλαση δύο ρώσων διπλωματών με την κατηγορία της κατασκοπείας, για λογαριασμό της Υπηρεσίας Πληροφοριών Εξωτερικού (SVR). Οπως ανακοινώθηκε επισήμως, οι δύο είχαν καταφέρει να αποκτήσουν ένα «αξιόλογο δίκτυο πηγών» από τις οποίες αντλούσαν τις πληροφορίες τους, που αφορούσαν κυρίως τη βιομηχανία και ειδικότερα τον κλάδο της υψηλής τεχνολογίας της Ολλανδίας – όπως ημιαγωγούς, τεχνητή νοημοσύνη και νανοτεχνολογία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η αποκάλυψη έγινε μόλις μία ημέρα μετά την καταγγελία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΜΑ), του οποίου η έδρα βρίσκεται στο Αμστερνταμ, ότι το δίκτυό του είχε γίνει στόχος μιας κυβερνοεπίθεσης.
ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ
Το κύκλωμα και οι συλλήψεις
Οι σχέσεις της Σόφιας με τη Μόσχα δέχθηκαν σοβαρό πλήγμα τον Μάρτιο, όταν αποκαλύφθηκε εκτενές κύκλωμα κατασκοπείας που δρούσε για λογαριασμό της Ρωσίας, τροφοδοτώντας την με ευαίσθητα και απόρρητα δεδομένα και πληροφορίες. Οπως ανακοινώθηκε, ανάμεσα στους συλληφθέντες περιλαμβάνονται και τουλάχιστον πέντε εν ενεργεία ή απόστρατοι αξιωματικοί των ενόπλων δυνάμεων (ανάμεσά τους και ο πρώην επικεφαλής των στρατιωτικών υπηρεσιών πληροφοριών) – ενώ ο γενικός εισαγγελέας έκανε λόγο για μια υπόθεση «ξεχωριστής σημασίας» για την εθνική ασφάλεια, την ΕΕ, το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ.
Σημειώνεται πως από τον Οκτώβριο του 2019 μέχρι το τέλος του 2020 είχαν απελαθεί τουλάχιστον πέντε ρώσοι διπλωμάτες και ένα μέλος της τεχνικής υποστήριξης της πρεσβείας, με ανάλογες κατηγορίες – ενώ η τελευταία (μέχρι στιγμής) πράξη γράφηκε την Τρίτη, με την απέλαση δύο Βούλγαρων από τη Μόσχα σε αντίποινα.
ΤΣΕΧΙΑ
Αποδείξεις και μαζικές απελάσεις
Το Σάββατο 17 Απριλίου, μάλλον ξαφνικά για τους περισσότερους, η κυβέρνηση της Τσεχίας ανακοίνωσε μία από τις πιο μαζικές απελάσεις ρώσων διπλωματών από χώρα της Ευρώπης τα τελευταία χρόνια. Σε 18 άτομα δόθηκε η εντολή να εγκαταλείψουν την πρεσβεία και τη χώρα καθώς, όπως ανακοινώθηκε, ταυτοποιήθηκαν ως κατάσκοποι, ενώ έχουν προκύψει «αδιάσειστες αποδείξεις» για την εμπλοκή τους σε δίκτυο που, σύμφωνα με τις αρχές, ευθύνεται για την έκρηξη σε αποθήκη πυρομαχικών το 2014, από την οποία έχασαν τη ζωή τους δύο άνθρωποι.
Η απάντηση της Μόσχας ήταν οργισμένη και, όπως παραδέχθηκε και η Πράγα, «πιο ισχυρή από ό,τι αναμενόταν», καθώς μία ημέρα αργότερα ανακοινώθηκε η απέλαση 20 τσέχων διπλωματών από τη Ρωσία, καθώς και η λήψη μιας σειράς άλλων μέτρων σε αντίποινα. ΕΕ, ΝΑΤΟ και ΗΠΑ έσπευσαν στο πλευρό της κυβέρνησης της Τσεχίας.
Ο Πούτιν διάγγελμα, ο Ναβάλνι μαζικές διαδηλώσεις
Μπορεί στο πρωινό διάγγελμά του για την «Κατάσταση του Εθνους» ο Βλαντίμιρ Πούτιν να εμφανίστηκε ως υπέρμαχος της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και ως προστάτης του ρωσικού λαού, λίγες ώρες αργότερα όμως οι δυνάμεις ασφαλείας φρόντισαν να… διευκρινίσουν τι εννοούσε. Το έκαναν δε προχωρώντας σε μαζικές συλλήψεις (άνω των 100) ανθρώπων που συμμετείχαν στις – απαγορευμένες από τις Αρχές – συγκεντρώσεις υποστήριξης προς τον φυλακισμένο ηγέτη της αντιπολίτευσης, Αλεξέι Ναβάλνι, ο οποίος έχει μεταφερθεί σε νοσοκομείο μετά τα σοβαρά προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζει εξαιτίας της απεργίας πείνας.
Η αλήθεια είναι πως οι συλλήψεις είχαν ξεκινήσει από προχθές, με ορισμένους από τους στενότερους συνεργάτες του Ναβάλνι. Ηταν κάτι που προκάλεσε και την έντονη αντίδραση της ΕΕ, με τον Σαρλ Μισέλ να τις χαρακτηρίζει «λυπηρές». «Οι Αρχές οφείλουν να σεβαστούν το δικαίωμα του συνέρχεσθαι» δήλωσε χαρακτηριστικά ο Μισέλ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Πούτιν κατά την ομιλία του είχε αναφερθεί ελάχιστα στην υπόθεση Ναβάλνι, θέλοντας να δείξει πως δεν τον απασχολεί. Την επικέντρωσε έτσι σε δύο μέτωπα: Αφενός, στην επίθεση στη Δύση, την οποία απείλησε με «άμεση, σκληρή και αποφασιστική απάντηση» εάν παραβιάσει τις «κόκκινες γραμμές» της Μόσχας – την οποία συνόδευσε με «περήφανες» διακηρύξεις για τον εκσυγχρονισμό του οπλοστασίου της Ρωσίας (και του πυρηνικού). Και αφετέρου στην πανδημία, τονίζοντας ότι η μάχη «δεν έχει κερδηθεί ακόμη» και καλώντας όλους τους συμπατριώτες του να εμβολιαστούν (σημειώνεται ότι το αντιεμβολιαστικό κίνημα είναι ιδιαίτερα ισχυρό στη χώρα).
Κάπου ενδιάμεσα, μάλιστα, ασχολήθηκε με την οικονομική ανάκαμψη και τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (υποστήριξε πως πρέπει να είναι μικρότερη σε σύγκριση με την ΕΕ), ενώ φρόντισε να εξαγγείλει και μια παροχή προς τους Ρώσους, καθώς η δυσφορία μοιάζει να εντείνεται: πρόκειται για μια εφάπαξ ενίσχυση 10.000 ρουβλίων (κάπου 130 ευρώ) για κάθε παιδί σε σχολική ηλικία, που θα δοθεί στα μέσα Αυγούστου. Αρκεί, άραγε, αυτό;
