Υποσχέθηκαν να «προσφέρουν ενθουσιασμό και δράμα που δεν έχουμε ξαναδεί ποτέ στο ποδόσφαιρο», και για λίγες σύντομες μέρες πέτυχαν – απλά όχι με τον τρόπο που ήλπιζαν. Στις 18 Απριλίου, δώδεκα από τους κορυφαίους ποδοσφαιρικούς συλλόγους της Ευρώπης ανακοίνωσαν σχέδια για διαταραχή του αθλήματος μεσω σχεδίων για μία αποσχισθείσα Super League. Οι επενδυτές πανηγύριζαν. Όμως οι οπαδοί εξεγέρθηκαν, οι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς σνόμπαραν και οι κυβερνήσεις δεσμεύθηκαν να μπλοκάρουν το σχέδιο. Μέσα σε 48 ώρες, τα μισά από τα ιδρυτικά μέλη του παραιτήθηκαν. Σύντομα ανακοινώθηκε ο θάνατος του νέου σχήματος.
Αυτό που ξεκίνησε ως μια τολμηρή προσπάθεια να καταληφθεί ο έλεγχος του ελίτ ποδοσφαίρου μοιάζει τώρα με καταστροφικό αυτογκόλ. Το Super League υποσχέθηκε στα μέλη του οικονομική ασφάλεια και αθλητικό κύρος. Αντ ‘αυτού, οι «βρώμικοι ντουζίνα» ανταρτών αναγκάστηκε να εκλιπαρεί τους οπαδούς και, σε ορισμένες περιπτώσεις, να διώξει τους επικεφαλής τους. Η διαπραγματευτική τους δύναμη έναντι αντίπαλων ομάδων και διοργανωτών πρωταθλήματος έχει αποδυναμωθεί. Ενδέχεται να αντιμετωπίσουν αυστηρότερες ρυθμίσεις από κυβερνήσεις που ανταποκρίνονται σε εξαγριωμένους οπαδούς.
Το σχέδιο ήταν να αγωνιστούν 20 σύλλογοι σε ένα πανευρωπαϊκό πρωτάθλημα, που θα ξεκινούσε τον Αύγουστο. Δεκαπέντε «ιδρυτικοί» όμιλοι θα εξασφάλιζαν θέση κάθε χρόνο, με τις υπόλοιπες πέντε θέσεις να δίδονται ανταγωνιστικά. Οι 12 ομάδες που βγήκαν στην επιφάνεια περιελάμβαναν την “μεγάλη εξάδα” της Βρετανίας (Άρσεναλ, Τσέλσι, Λίβερπουλ, Μάντσεστερ Σίτι, Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και Τότεναμ), καθώς και τρεις από την Ισπανία (Βαρκελώνη, Ατλέτικο Μαδρίτης και Ρεάλ Μαδρίτης) και τρεις από την Ιταλία (AC Μίλαν, Inter Μιλάνο και η Γιουβέντους, των οποίων ο ιδιοκτήτης, η Exor, κατέχει επίσης μερίδιο στη μητρική εταιρεία του The Economist). Η JPMorgan Chase έπρεπε να συγκεντρώσει 3,3 δισ. Ευρώ (4 δισ. $) Χρηματοδότησης για να απογείωσει το πρωτάθλημα. Σχεδιααζόταν επίσης μια αντίστοιχη λίγκα γυναικών.
Οι μεγάλες ομάδες
Ο δηλωμένος στόχος της επιχείρησης ήταν να δώσει στις καλύτερες ομάδες του κόσμου περισσότερες πιθανότητες να παίξουν η μια εναντίον της άλλης από ότι τους έδινε υπάρχον ευρωπαϊκό Champions League. Η Μπαρτσελόνα και η Μπάγερν Μονάχου έχουν βρεθεί αντιμέτωπες λιγότερο από δώδεκα φορές στην ιστορία τους. Τα μεγάλα ντέρμπι θα έφεραν περισσότερους θεατές και περισσότερα χρήματα: οι διοργανωτές της Super League ήλπιζαν ότι τα δικαιώματα μετάδοσης θα μπορούσαν να αποφέρουν 4 δισ. ευρώ ετησίως, σχεδόν διπλάσιο από τα 2,4 δισ. Ευρώ που έφερε το Champions League στη σεζόν 2018-19.
Η αυτόματη πιστοποίηση φαινόταν ακόμη πιο ελκυστική. Σε αντίθεση με τις αμερικανικές ομάδες, οι ευρωπαϊκές ομάδες παίζουν σε ανοιχτά πρωταθλήματα, όπου οι λιγότερο ικανοί υποβαθμίζονται σε χαμηλότερη βαθμίδα, με τα πιο φτωχά δικαιώματα μετάδοσης και προσφορές χορηγίας. Έτσι, οι ιδιοκτήτες ομίλων ποντάρουν πρρος τα πάνω, επενδύοντας γενναιόδωρα εις βάρος των κερδών. Σε κλειστούς διαγωνισμούς όπως το National Football League της Αμερικής (δεν σχετίζεται με αυτό που στον υπόλοιπο κόσμο λέμε football-ποδόσφαιρο), οι σύλλογοι δεν αντιμετωπίζουν κίνδυνο υποβιβασμού και έτσι συνεργάζονται περισσότερο. Τα «πρόχειρα» συστήματα κατανέμουν το ταλέντο πιο ισότιμα και οι μισθοί συχνά περιορίζονται – κάτι που η Super League υπαινίχθηκε να κάνει, μέσω ενός συμφωνημένου «πλαισίου δαπανών». Οι σύλλογοι σε κλειστά πρωταθλήματα πρέπει να ανησυχούν μόνο για τον οικονομικό ανταγωνισμό από τα αντίπαλα πρωταθλήματα, τα οποία απαιτούν περισσότερη αρχική επένδυση από ένα μεμονωμένο σύλλογο.
Ο συνδυασμός λιγότερου κινδύνου και λιγότερου ανταγωνισμού για ταλέντα παράγει υψηλότερα κέρδη για τους ιδιοκτήτες. Σαράντα τρεις από τις 50 πιο πολύτιμες αθλητικές ομάδες του κόσμου είναι αμερικανικές, σύμφωνα με την κατάταξη του περασμένου έτους από το περιοδικό Forbes. Αντίθετα, ο ευρωπαϊκός αθλητισμός είναι μια ζοφερή επιχείρηση: μεταξύ 1992 και 2014 υπήρχαν 45 αφερεγγυότητες στις τρεις πρώτες βαθμίδες του αγγλικού ποδοσφαίρου, 40 στη Γαλλία και 30 στη Γερμανία. «Το ποδόσφαιρο είναι ουσιαστικά αφερέγγυο», σημειώνει ο Stefan Szymanski, αθλητικός οικονομολόγος στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν. Χωρίς τους ιδιοκτήτες τους, οι περισσότεροι σύλλογοι δεν θα είχαν προβλήματα. Οι Αμερικανοί ιδιοκτήτες ευρωπαϊκών ομάδων όπως η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και η Λίβερπουλ κοιτάζουν το ευρωπαϊκό σύστημα και αναρωτιούνται, “Γιατί αυτή η ανασφάλεια;” λέει ο François Godard της ερευνητική εταιρείας Enders Analysis. Δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη ότι το Super League άρεσε στους επενδυτές. Η τιμή της μετοχής της United αυξήθηκε κατά 10% την ημέρα μετά την ανακοίνωσή της Super League και της Juventus κατά 19%.
Οι οπαδοί το είδαν διαφορετικά. «Δημιουργήθηκε από τους φτωχούς, κλάπηκε από τους πλούσιους», έγραφε ένα από τα πανό που εμφανίστηκανι έξω από το γήπεδο της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Μια δημοσκόπηση του YouGov διαπίστωσε ότι το 79% των βρετανών οπαδών ποδοσφαίρου αντιτάχθηκαν στη Super League, το 68% από αυτούς «έντονα». Η αντιπολίτευση ήταν ακόμα ισχυρότερη μεταξύ των οπαδών των ομάδων εκτός του “έξι μεγάλων”. Διαισθανόμενοι τη διάθεση, οι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς, συμπεριλαμβανομένων των Sky και Amazon, βιάστηκαν να αποστασιοποιηθούν από το πρωτάθλημα. Ο Μπόρις Τζόνσον, πρωθυπουργός της Βρετανίας, δεσμεύθηκε να κάνει ό, τι μπορεί για να δώσει σε αυτό το γελοίο σχέδιο έκόκκινη κάρτα. Και οι έξι βρετανικές ομάδες αποσύρθηκαν στις 20 Απριλίου, ακολουθούμενες από την Ατλέτικο Μαδρίτης και τις δύο ομάδες του Μιλάνου. Σε αυτό το σημείο οι διοργανωτές του πρωταθλήματος το χαρακτήρισαν νεκρό.
Μερικοί από τους εμπλεκόμενους συλλόγους πιστεύεται ότι είδαν την ιδέα ως, στη χειρότερη περίπτωση, ως ένα διαπραγματευτικό ατού για να διαπραγματευτούν καλύτερους όρους με το υπάρχον πρωτάθλημά τους. Οι κορυφαίοι σύλλογοι υποστηρίζουν εδώ και πολύ καιρό ότι, ως το κύριο αξιοθέατο, αξίζουν ένα μεγαλύτερο κομμάτι εσόδων και ένα μεγαλύτερο λόγο για τον τρόπο λειτουργίας των πρωταθλημάτων. Η απόσυρση χρησιμοποιείται πάντα ως απειλή — και έχει δουλέψει συχνά. Το 1998, την τελευταία φορά που δημιουργήθηκε η ιδέα ενός ευρωπαϊκού τουρνουά, η ποδοσφαιρική ένωση της Ευρώπης ανταποκρίθηκε με τη διεύρυνση του Champions League, όπως είχαν ζητήσει οι μεγάλες ομάδες.
Η κατάρρευση του Super League δείχνει ότι η απειλή ήταν κενή, λέει ένας διευθυντής ενός άλλου κορυφαίου συλλόγου του Premier League. Η καταστροφή παρουσιάζει «μια ευκαιρία για την ευρύτερη κοινότητα να οδηγήσει σε μια πιο σκληρή συμφωνία», λέει. Ένας νέος γύρος δικαιωμάτων μετάδοσης της Premier League πρόκειται να δημοπρατηθεί σύντομα. Οι “έξι μεγάλοι” βρίσκονται σε πιο αδύναμη θέση από ό, τι πριν για να διαπραγματευτούν το μερίδιο τους.
Μια άλλη απειλή έρχεται με τη μορφή κανονισμού. Ο υπουργός αθλητισμού της Βρετανίας, Oliver Dowden, υποσχέθηκε να «βάλει τα πάντα στο τραπέζι» για να σταματήσει το νέο πρωτάθλημα, από το δίκαιο ανταγωνισμού έως τη μεταρρύθμιση της διακυβέρνησης. Στις 19 Απριλίου, η κυβέρνηση ξεκίνησε μια ευρεία ανασκόπηση του τρόπου λειτουργίας του ποδοσφαίρου. Βρετανοί οπαδοί σημείωσαν ότι κανένας γερμανικός σύλλογος δεν προσχώρησε στους αντάρτες, τους οποίους αποδίδουν στο γερμανικό μοντέλο κοινοτικής ιδιοκτησίας (αν και η ιδιοκτησία από τους οπαδούς δεν αποθάρρυνε τη συμμετοχή της Βαρκελώνης και της Ρεάλ Μαδρίτης). Τα γαλλικά, ισπανικά και ιταλικά πρωταθλήματα, τα οποία βρίσκονται σε χειρότερη οικονομική κατάσταση από την Αγγλία, θα παρακολουθούν προσεκτικά το αποτέλεσμα. «Οι ιδιοκτήτες πρέπει να θυμούνται ότι είναι μόνο προσωρινοί θεματοφύλακες των συλλόγων τους. Ξεχνούν τους οπαδούς όταν κινδυνεύουν οι ίδιοι», δήλωσε ο κ. Dowden. Οι θεατές που απολαμβάνουν την αναστάτωση στο άθλημα μπορεί τώρα να δουν μια συναρπαστική σεζόν.
