Ιδεοληψία είναι η μάλλον ακούσια εισβολή στη συνείδηση κάποιου, ορισμένων επίμονων ιδεών ή συναισθημάτων. Λόγω έλλειψης ειδικότητας, δεν θα μπορούσαμε να ασχοληθούμε με την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή που ανήκει στα αντικείμενα της ψυχιατρικής και περιλαμβάνει επαναλαμβανόμενες ιδέες, εικόνες ή σκέψεις, αλλά στην ιδεοληψία ως κοινωνικό φαινόμενο που εκδηλώνεται βαθμιαία, με διαφορετική ένταση και βαρύτητα και προσβάλλει συνήθως μερικούς από τους συμπολίτες μας και επεκτείνεται αρκετές φορές ακόμα και σε οργανωμένους σχηματισμούς.
Από την ιδεοληψία της ξενομανίας, στην πιο ήπια μορφή της, έχουν προσβληθεί από την αρχή της πανδημίας τα μέσα μαζικής επικοινωνίας, καταφεύγοντας σε συχνές συνδέσεις με επιστήμονες του εξωτερικού, που από απόσταση εκφέρουν πάντα τη «σωστή άποψη» για όσα συμβαίνουν όμως στη δική μας γειτονιά. Αυτή η ιδεοληψία συχνά συνδυάζεται με τη σχεδόν υποχρεωτική καθημερινή παρουσίαση μόνο κακών ειδήσεων, από τους παρουσιαστές ειδησεογραφικών εκπομπών. Η ιδεοληψία της ανεξέλεγκτης αναπαραγωγής των κακών ειδήσεων έχει δυστυχώς διαδοθεί και σε πολλούς χρήστες των κοινωνικών δικτύων.
Ετσι αρκετά τηλεοπτικά μέσα διακατέχονται από την ιδεοληψία της καθημερινής παρουσίασης «τρομερών» εικόνων συγχρωτισμού σε υπαίθριους χώρους. Οι ειδικές λήψεις της τηλεοπτικής κάμερας μειώνουν τις αποστάσεις μεταξύ των περιπατητών ή ακόμα και των λουόμενων, δημιουργώντας την εσφαλμένη εντύπωση της αυξημένης μεταδοτικότητας του κορωνοϊού στην ύπαιθρο χώρα. Φαίνονται ότι θύματα αυτής της «μεταδοτικής» ιδεοληψίας είναι οι ψαράδες και οι κυνηγοί που δεν μπορούν ακόμα και τώρα να ασχοληθούν με τις αγαπημένες τους ακίνδυνες, πλην όμως υπαίθριες, απαγορευμένες, δραστηριότητές τους.
Σοβαρότερες ιδεοληψίες εντοπίζονται σε όσους με φανατισμό συμμετέχουν σε συζητήσεις για τον μεγαλύτερο βαθμό μεταδοτικότητας στις πορείες ή στις εκκλησιαστικές τελετές, υποστηρίζοντας με φανατισμό συχνά αντίθετες θέσεις. Η καθιερωμένη άποψη ότι αυτοί που συγχρωτίζονται ανεξαρτήτως αντιλήψεων και πεποιθήσεων, χωρίς να λαμβάνουν μέτρα προστασίας, κινδυνεύουν να κολλήσουν, αγνοείται υπό την πίεση ιδεοληψιών και συναισθηματισμών.
Τελευταία, λαμβάνει τη μορφή ιδεοληψίας η εύκολη επίκληση των μεταλλάξεων, ενός φαινομένου αποκλειστικά της βιολογίας, από μη ειδικούς για να εξηγηθεί «πειστικά» ως ο μοναδικός ίσως παράγοντας, η πορεία της πανδημίας στη χώρα μας. Η βαρύτερη όμως μορφή ιδεοληψίας αφορά τις επιπλοκές των εμβολιασμών. Δημιουργούνται σενάρια συνωμοσιών που μεταδίδονται γρηγορότερα ακόμα και από το πανδημικό κύμα που αντιμετωπίζουμε αυτές τις ημέρες και αποδυναμώνει την προσπάθεια για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Η αναγνώριση από όλους μας αυτών και άλλων πολλών ιδεοληψιών ας γίνει επειγόντως η αρχή για να κυριαρχήσουν τα αντικειμενικά δεδομένα, με σύνεση και ψυχραιμία.
*Ο κ. Κωνσταντίνος Ι. Γουργουλιάνης είναι πνευμονολόγος, καθηγητής της Ιατρικής Σχολής, διευθυντής Πνευμονολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
