Εχουμε συνηθίσει να ακούμε τα καλοκαίρια, πέρα από το συμβατικό ημερολόγιο, εποχές και μήνες, να «βγαίνουν (μόνο) μέσα από τα κοχύλια των ευτυχισμένων ποιητών».
Τις ημέρες αυτές – μόλις που δίπλωσε ο Απρίλιος – τα ακούμε να βγαίνουν βιαστικά από τις πρωινές και βραδινές τηλεοπτικές οθόνες. Δηλώσεις πολιτικών υπευθύνων επικαλούνται ήδη το καλοκαίρι. Μας καλούν να ετοιμαζόμαστε. Ωσάν να είναι εδώ. Ωσάν να έφθασε ήδη ο βασιλιάς Ιούλιος.
Η πανδημία διαγράφει άκοπα το ημερολόγιο, οι εορτές αποκτούν άλλη αξία και νόημα, γίνονται ορόσημο του τέλους της. Αυτό δεν έχει ακόμη έρθει, αλλά μικρή σημασία έχει. Ο προγραμματισμός της εξόδου είναι πιο σημαντικός από την ίδια την έξοδο. Η μετάθεση είναι ένας μηχανισμός προσωρινής σωτηρίας. Τα καλοκαίρια θα είναι πάντα ένας γοητευτικός προορισμός.
Ηδη αφομοιώθηκε η αγωνία για το Πάσχα. Η απόσταση έχει συντμηθεί. Η μέριμνα της κυβέρνησης για το ιερό δικαίωμα μετάβασης στο χωριό δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Η σύμπραξη των πολλών σε αυτή τη διακηρυγμένη πρόθεση είναι καθολική. Τι και αν τα υγειονομικά δεδομένα το καθιστούν αμφίβολο; Τι και αν ερωτήσεις, ενοχλητικές και δυσάρεστες, εμποδίζουν την ανάπτυξη της παροχής και του ονείρου; Λίγο ενδιαφέρει. Και από τον κάθε εκδρομέα η απάντηση έχει ήδη δοθεί: «Και τι είμαι εγώ; Φύλακας του αδελφού μου;». Απασχολημένη να προϋπαντήσει τα καλοκαίρια, η εξουσία δεν ακούει τις ενοχλητικές ερωτήσεις.
Η επιμονή για το «Πάσχα στο χωριό», που ως λαϊκό αίτημα αναβλύζει από τις μαχόμενες οθόνες και βρίσκει αμέριστη συμπαράσταση από τους πολιτικούς εκφραστές, έχει όλα τα στοιχεία της καθυστέρησης. Αρνηση αποδοχής του κοινού συμφέροντος, απόρριψη κάθε εκδοχής αυστηρότητας, διαγραφή του ενδεχομένου επεξήγησης του υπέρτερου αγαθού της συνύπαρξης, που οδηγεί στην υπεύθυνη στάση, η οποία απαιτείται ακόμη και για τη σωτηρία του ενός.
Η ΜΕΘ είναι μια μακρινή παράσταση. Αριθμοί. Χωρίς όνομα. Αλλοι, δίπλα και αλλού. Αφού η πανδημία αλλοιώνει τα δεδομένα της συνύπαρξης, θα σκοντάψουμε τώρα στα δεδομένα των εποχών και του ημερολογίου; Ετσι ο δημόσιος λόγος βιάζεται. Τρέχει να προσπεράσει τα γεγονότα. Και αντί να επιλέγει τη διδαχή της υπομονής, με την αυστηρότητα που η στιγμή απαιτεί, αγνοεί τη διάρκεια που συνέχει τα πράγματα και ζει στην αυταπάτη ελέγχου του χρόνου.
Ως ευκαιρία διαπαιδαγώγησης η πανδημία χάθηκε. Μένει η γνωστή φαντασία ότι όλα μπορεί μια εξουσία να τα διαχειριστεί. Ακόμη και τον χρόνο. Και να τον διαθέσει στους ανθρώπους ως παροχή, κάτι σαν εξυπηρέτηση του στιγμιαίου. Η διάρκεια ανήκει στους ανθεκτικούς. Αυτούς που ξέρουν ότι χρειάζονται τον χρόνο τους πριν ωριμάσουν τα καλοκαίρια.
*Ο κ. Λευτέρης Κουσούλης είναι πολιτικός επιστήμονας.
