Η μετάβαση στην επόμενη ημέρα της πανδημίας αναμένεται να εμπεριέχει ισοδύναμα – κατ’ αναλογία – δύο στοιχεία: το άλγος των ανθρώπινων απωλειών και την αναπόδραστη αναγκαιότητα της ελπίδας. Πρόκειται προφανώς για την προαιώνια, εσωτερική ταλάντωση του εκκρεμούς της ανθρώπινης υπόστασης, που πραγματώνεται σε στιγμιαίο, αλλά συνάμα ιδιαίτερα πυκνό ιστορικό χρόνο, με κοινό χαρακτηριστικό την προσπάθεια ισορροπίας του στο βέλτιστο κοινό τόπο ηθικής μνήμης και συλλογικής προόδου.
Υπό το πρίσμα της προσπάθειας επίτευξης μίας σύγχρονης αριστοτελικής μεσότητας συνεπώς, η σχετική απόπειρα της ελληνικής Πολιτείας, ως επίκαιρο αίτημα σύσσωμης της κοινωνίας των πολιτών, οφείλει να προσλάβει χαρακτηριστικά ελπιδοφόρου πραγματισμού μέσω της άμβλυνσης των συνεπειών της παγκόσμιας ανθρωπολογικής κρίσης και τη στοχοθεσία αποκρυσταλλωμένων προοπτικών, με όρους εθνικού υποκειμένου και όχι διεθνούς ενεργούμενου. Ικανή και αναγκαία προϋπόθεση προς αυτή την κατεύθυνση οφείλει να αποτελέσει ο ενστερνισμός της θέσης, πως η χρόνια στασιμότητα σε μεταρρυθμιστικό επίπεδο δεν επιφέρει απλώς πρόσκαιρα πλήγματα σε οικονομικούς και ποιοτικούς δείκτες, αλλά ναρκοθετεί εκ προοιμίου οποιαδήποτε προσπάθεια επιτυχημένης διαφυγής προς το μέλλον. Συνεπώς, η εκ βάθρων μεταβολή του παρωχημένου (αντί)παραγωγικού μοντέλου της χώρας μας δε συνιστά πλέον οραματικό πόθο, αλλά κατεπείγουσα ενέργεια.
Βρισκόμενοι στην τελική φάση της πανδημίας οφείλουν άπαντες να αντιληφθούν, πως μία καινοφανής για τη σύγχρονη πραγματικότητα ανθρωπολογική και οικονομική κρίση, μπορεί να αποκτήσει εν τέλει θετικό ισοζύγιο, εάν διαμορφωθούν καταστατικά οι κατάλληλες συνθήκες, ώστε οι συνθλιμμένες επί δεκαετίες παραγωγικές δυνάμεις της πατρίδας μας να ανακτήσουν την εγγενή δυνατότητά τους να συμπαρασύρουν ανοδικά όλες τις δημιουργικές τάσεις, που διαχρονικά γεννιούνται σε πληθώρα ακαδημαϊκών, επιστημονικών, εργασιακών και κοινωνικών οικοσυστημάτων, αλλά δυστυχώς νομοτελειακά κρίνονται θνησιγενείς, λόγω της πλήρους απουσίας θεσμικού και οικονομικού οξυγόνου.
Σταχυολογώντας μερικές από τις ήδη πραγματοποιούμενες ενέργειες προς την κατεύθυνση αυτής της ουσιαστικής μετατόπισης, διακρίνει κανείς στην εμπροσθοφυλακή της, τον πλήρη ψηφιακό μετασχηματισμό της Διοίκησης, που προφανώς δε συνιστά πανάκεια, δίνει όμως τον τόνο και κυριότερα σκιαγραφεί το αναγκαίο πλαίσιο συνεργειών και ευρύτατων συνεργασιών, μέσα από το οποίο θα πραγματοποιηθεί με επιτυχία το πολυπόθητο άλμα προς τα εμπρός.
Στο ίδιο μήκος κύματος εντοπίζεται και η σύνταξη του πολυτραυματισμένου Εθνικού Κτηματολογίου, συνεπικουρούμενου από τους Δασικούς Χάρτες, έστω κι αν ταλαιπωρούνται από τις παιδικές ασθένειες της πρωτόλειας κατάρτισής τους, που για πρώτη φορά θα διαμορφώσουν συνθήκες απόλυτης διαφάνειας και πραγματιστικής αξιοποίησης του δημόσιου και ιδιωτικού χώρου μέσω της πλήρους οριοθέτησής τους. Ταυτοχρόνως, σημαντικοί πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης πρέπει να διοχετευθούν σε εθνικές, περιφερειακές και δημοτικές υποδομές με απόλυτη προσήλωση στον αειφόρο και περιβαλλοντικά φιλικό χαρακτήρα τους, που θα εξασφαλίσουν – μεταξύ άλλων – τον επιμήκη χρήσιμο χρόνο ζωής τους.
Η ιστορικότητα της συγκυρίας όμως, επιβάλλει μεγαλύτερες και βαθύτερες τομές με έμφαση στην εγχώρια καινοτόμο επιχειρηματικότητα, που ασφυκτιά και σπανίως αποφεύγει το χαρακτήρα της βραχύβιας δράσης, λόγω της κρατικίστικης εχθρικότητας, που την περιβάλλει και θέτει στην πορεία της, τις ανίκητες συμπληγάδες της γραφειοκρατίας και της τιμωρητικής υπερφορολόγησης. Το δεδομένο, πως η Ελλάδα για το έτος 2020 βρισκόταν στην προτελευταία θέση των χωρών ως προς τη χρηματοδότηση νεοφυών επιχειρήσεων, ξεπερνώντας μόνο τη γειτονική χώρα της Αλβανίας, είναι ενδεικτικό του σχετικού κλίματος. Αν αναλογιστεί κανείς την υπεραξία τέτοιων επιχειρήσεων, που θα συγκεράσουν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα τομέων αιχμής της ελληνικής επικράτειας με μοναδικά παγκοσμίως χαρακτηριστικά, όπως ο υψηλής ποιότητας αγροδιατροφικός μας τομέας, ο τουρισμός όλων των θεματικών κατηγοριών και ασφαλώς ο πολιτισμός, σε άμεση σύνδεση και αλληλεπίδραση με πρότυπα ερευνητικά κέντρα, θα αντιληφθεί τις απεριόριστες δυνατότητες του ανθρώπινου κεφαλαίου μας, που δυστυχώς μένουν ανενεργές και ανέστιες.
Η ιστορία της πανδημίας έφερε στην επιφάνεια προβλήματα, αλλά και λύσεις, που δεν είχαν τύχει ιδιαίτερης προσοχής στο παρελθόν. Οι αδιανόητες, μέχρι πρότινος, εξ αποστάσεως διαδικασίες είναι πλέον πραγματικότητα και βρίσκουν πεδίο εφαρμογής στην τήλε-διοίκηση, την τήλε–ιατρική στην τήλε–εκπαίδευση και την τήλε–εργασία δημιουργώντας νέους και ενδιαφέροντες κοινωνικούς και οικονομικούς συσχετισμούς, που μεταξύ άλλων, πλείστων θετικών επιδράσεων αίρουν χαρακτηριστικές δυσχέρειες σε απομονωμένες περιοχές της χώρας μας, σε ορεινούς και νησιωτικούς δήμους. Παράλληλα, αξίζει υπόμνησης, πως η δημιουργία μια πολυπληθέστατης ομάδας ψηφιακών νομάδων, ως απότοκος από την παγκόσμια εφαρμογή της τήλε – εργασίας, μπορεί να λειτουργήσει ευεργετικά στην ανάσχεση του φαινομένου του «brain drain» έως και την πλήρη αντιστροφή του. Μπορεί δηλαδή, να καταστεί η χώρα μας δημοφιλής τόπος διαμονής τους, γεγονός που θα οδηγήσει σε ενθυλάκωση νέων ιδεών, τρόπων αντίληψης κι ενδεχομένως δυναμικά πρωτότυπων συνέργειών.
Συνοψίζοντας τα ανωτέρω, καθίσταται πλήρως αντιληπτό, πως η μετάβαση στην επόμενη ημέρα της πανδημίας δε θα λάβει χώρα αβρόχοις ποσί, για το σύνολο ενδεχομένως της ελληνικής κοινωνίας. Αντικρύζοντάς την όμως από αισιόδοξη σκοπιά, είναι δεδομένο, πως εμπεριέχει αφειδώλευτες ευκαιρίες για μία συνολική επανεκκίνηση του τρόπου λειτουργίας τους Κράτους και της οικονομίας επ’ ωφελεία όλων των πολιτών, βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Για αυτό το λόγο, οι απαντήσεις στις προκλήσεις της μετά-κορωνοϊού εποχής δεν μπορούν εκ των πραγμάτων να είναι συμβατικές, αλλά οφείλουν να συμπεριλαμβάνουν την κοινωνική συνοχή, τεκμηριώνοντας απολύτως τον τρόπο επίτευξής της και να κομίζουν στοιχεία πρωτοποριακής καινοτομίας. Η σύγχρονη εθνική, αλλά και παγκόσμια ιστορία μας διδάσκει άλλωστε, πως όλες οι μεγάλες κρίσεις και οι επώδυνες συνέπειες της αποτέλεσαν τελικά, μέσα πάντοτε από εργώδεις προσπάθειες, το έναυσμα κυοφορίας νέων νοηματικών διαδρομών, που τελικώς οδήγησαν στην επικράτηση της πνευματικής πρωτοπορίας, της ανθρωπιστικής ανθοφορίας και της κοινωνικής ευμάρειας.
Ο κ. Κωνσταντίνος Ι. Παπαθανασίου είναι MSc, Αγρονόμος Τοπογράφος Μηχανικός Α.Π.Θ., Γενικός Γραμματέας Τ.Ε.Ε. /Περιφερειακό Τμήμα Ν. Αιτωλοακαρνανίας
