Η σχέση πολιτικής και επιστήμης δεν είναι μια σχέση πομπού και δέκτη. Είναι μια σχέση ευθύνης και συνεχούς τροφοδότησης με νέα δεδομένα. Στο ίδιο πλαίσιο και η Δικαιοσύνη σε όλη τη διάρκεια της πανδημίας του κορωνοϊού αφουγκράστηκε τις νέες ανάγκες και προσαρμόστηκε στα νέα δεδομένα. Η πανδημία COVID-19 αποτελεί μια υγειονομική κρίση με σοβαρές συνέπειες στους ανθρώπους και στην κοινωνία, που δημιούργησε προκλήσεις για τα δικαστήρια και τις δικαστικές αρχές παγκοσμίως αλλά και στη χώρα μας. Αυτό μας οδήγησε σε καινοτόμα μέτρα για το σύστημα απονομής δικαιοσύνης. Καταβάλαμε σημαντικές προσπάθειες για να προσαρμόσουμε μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα τις νέες συνθήκες και να αξιοποιήσουμε με τον βέλτιστο τρόπο τους υφιστάμενους πόρους για τη διασφάλιση της λειτουργίας των δικαστηρίων.
Εντάξαμε το έργο μας στο ευρύτερο κυβερνητικό όραμα για μια ασφαλή, δίκαιη και χωρίς αποκλεισμούς Ελλάδα, όπου όλοι οι πολίτες ενθαρρύνονται να διεκδικούν δικαιοσύνη, να μην αισθάνονται αποκλεισμένοι και να μη θέτουν τα δικαιώματά τους σε καραντίνα εξαιτίας της κοινωνικής τους τάξης, του οικονομικού τους στάτους ή λόγω του σεξουαλικού τους προσανατολισμού.
Ολα αυτά όμως προϋποθέτουν την ακλόνητη εμπιστοσύνη των πολιτών. Καμία υγειονομική πολιτική δεν μπορεί να πετύχει χωρίς την ομόθυμη συνεργασία των πολιτών. Σίγουρα η συλλογική ψυχολογία έχει επηρεαστεί. Οφείλουμε όμως να επιδείξουμε ψυχραιμία και να αποδιώξουμε κάθε ψήγμα ανασφάλειας και αμφισβήτησης.
Η πανδημία όξυνε και υπενθύμισε με τον πλέον εμφατικό τρόπο τα προβλήματα που ταλαιπωρούν το σύστημα εδώ και χρόνια. Στον χώρο της Δικαιοσύνης αντιμετωπίσαμε αυτή την παγκόσμια και ασαφή κρίση του κορωνοϊού ως ευκαιρία. Ως ευκαιρία για να επιταχυνθεί η ψηφιοποίηση σε πολλούς τομείς και να εξοικειωθεί ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας με τη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας. Ως αφορμή για την απλούστευση των διαδικασιών και την ταχεία απονομή της δικαιοσύνης.
Προχωρούμε στη σύσταση νέων δικαστικών μεγάρων και Κτηματολογίων φιλικών προς το περιβάλλον, προκειμένου να εξυπηρετήσουμε δικαστές, δικηγόρους και διαδίκους.
Επενδύουμε στο ανθρώπινο δυναμικό με προγράμματα για την ενδυνάμωση του δικηγορικού κλάδου, με εκσυγχρονισμό των προγραμμάτων σπουδών στην Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών, την αναμόρφωση του Κώδικα Δικαστικών Υπαλλήλων.
Αξιοποιούμε νέες βάσεις αδιάλειπτης συνεργασίας μεταξύ δικαστών, εισαγγελέων, δικαστικών υπαλλήλων, δικηγόρων, οργάνων εκτέλεσης, συμβολαιογράφων, διαμεσολαβητών και εμπειρογνωμόνων κατά την περίοδο της υγειονομικής κρίσης.
Εξασφαλίσαμε για τη Δικαιοσύνη έναν ρόλο που της αναλογεί ακόμη και μέσα στις δυσκολότερες συνθήκες, όπως αυτές μιας πανδημίας. Εναν ρόλο όπου διασφαλίζεται η πρόσβαση όλων των πολιτών στη Δικαιοσύνη, με ιδιαίτερη μέριμνα για τις ευάλωτες ομάδες που διατρέχουν ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο.
Δίνουμε προτεραιότητα σε υποθέσεις ενδοοικογενειακής βίας, κακοποίησης ανηλίκων, σεξουαλικής παρενόχλησης, υποθέσεις προσβολής της γενετήσιας ελευθερίας και υποθέσεις ευαλωτότητας. Συμμετέχουμε με απόφαση του Πρωθυπουργού στην Επιτροπή με έργο την εκπόνηση Εθνικής Στρατηγικής για την Ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+, υπό την προεδρία του τέως προέδρου του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Σε μια σύγχρονη δημοκρατική πολιτεία είναι συνεχής η προσπάθεια αναβάθμισης του νομοθετικού πλαισίου. Οι κοινωνικές ανάγκες του τόπου μας και οι θεσμικές αλλαγές τόσο σε διεθνές επίπεδο όσο και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης μεταβάλλονται με κατακλυσμιαίους ρυθμούς και οφείλουμε να τις παρακολουθούμε και να συνδράμουμε στην αφομοίωσή τους.
Η αποτελεσματική λειτουργία της Δικαιοσύνης αποτελεί βασικό δημοκρατικό πρόσταγμα. Αποτελεί θεμελιώδη προτεραιότητα για την προάσπιση των δικαιωμάτων των πολιτών, για την ομαλή και υγιή λειτουργία της αγοράς, για την ανάπτυξη του τόπου μας. Η πανδημία σε λίγο καιρό ελπίζουμε ότι θα είναι παρελθόν. Μια παρόμοια υγειονομική κρίση μπορεί να επαναληφθεί, οπότε ορισμένες πτυχές της παραδοσιακής λειτουργίας των δικαστηρίων θα πρέπει να επανεξεταστούν και να πάμε ένα βήμα παραπέρα. Η υγειονομική κρίση δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να δικαιολογηθούν ανεπάρκειες στα δικαστικά συστήματα ή για να παραβιαστούν οι νομικές εγγυήσεις. Είναι χρέος μας η θωράκιση και διεύρυνση όλων των συνισταμένων για ένα σύγχρονο κράτος δικαίου. Εργαζόμαστε όλοι για μια σύγχρονη, δίκαιη Ελλάδα με ευρωπαϊκό προφίλ και θεσμική υπόσταση και μια τέτοια χώρα δεν νοείται να αποκλείει ή να διαχωρίζει τους πολίτες της. Αλλά να σέβεται τα θεμελιώδη δικαιώματα που, άλλωστε, κατοχυρώνονται με την ΕΣΔΑ.
Η πανδημία, επομένως, ας σταθεί ως πομπός αναβάθμισης της Δικαιοσύνης και όχι ως δέκτης στασιμότητας και αδράνειας.
Ο κ. Κώστας Τσιάρας είναι υπουργός Δικαιοσύνης.
